Czy sprawa cywilna o stwierdzenie nieważności uchwał WZA, wiążąca się z uchwałą w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego w spółce akcyjnej, która to uchwała nie doszła do skutku, po ogłoszeniu upadłości tej spółki, jest sprawą pozostającą w kompetencji syndyka czy reprezentanta upadłego?

Zgodnie z art. 60 pr. upadł. z 1934 r. postępowanie dotyczące mienia wchodzącego w skład masy upadłości może być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. Zasada taka obowiązywała we wcześniejszych kodyfikacjach, które były wzorcem dla Prawa upadłościowego z 1934 r. jak również obowiązuje w ramach obecnej regulacji.

Wypada zacząć od stwierdzenia, że upadłym jest dłużnik, także spółka kapitałowa, wobec którego wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Upadły to zatem uczestnik postępowania upadłościowego. Zob. I. Gil, w: System prawa handlowego, t. 6, s. 928 i n.

Dłużnik ma status upadłego zarówno w relacjach proceduralnych jak i materialnoprawnych. Status upadłego uzyskuje się automatycznie na podstawie postanowienia sądu o ogłoszenie upadłości. Upadłym może być każdy z podmiotów prawa prywatnego: osoba fizyczna, osoba prawna, osoba ustawowa (jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną) o ile opowiada kryteriom, o którym mowa w treści art. 5 p.u.

Od osoby upadłego należy odróżnić reprezentanta upadłego. D. Zienkiewicz, Upadły a reprezentant upadłego, (w:) P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik (red.) Proces cywilny. Nauka – Kodyfikacja – Praktyka. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, Warszawa 2012, s. 833. W tym wypadku będzie to zarząd spółki akcyjnej w upadłości. Reprezentanci upadłego tracą status „kierownika jednostki” w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Kierownikiem jednostki w upadłości jest syndyk (art. 3 ust. 1 pkt 6 u.o rach.).

Ogłoszenie upadłości nie pozbawia dłużnika – spółki kapitałowej ani zdolności prawnej (tzn. zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków; na temat zdolności prawnej – zob. M. Pazdan, w: System PrPryw, t. 1, 2007, s. 935 i n.), ani zdolności do dokonywania czynności prawnych. Przepisy prawa upadłościowego tradycyjnie wyłączają swobodę upadłego w dysponowaniu jego majątkiem. W orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1936 r., II C 2692/35, OSN(C) 1936, nr 11, poz. 434 trafnie przyjęto, że „dłużnik przez ogłoszenie mu upadłości nie traci osobistej zdolności wekslowej.” W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 5 lutego 1998 r., I SA/Kr 304/97 stwierdzono, że „z chwilą ogłoszenia upadłości upadły nie traci zdolności prawnej, tj. zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków między innymi z zakresu prawa celnego.” Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2002 r. I PKN 171/01 OSNP 2004, nr 7, poz. 121 podniesiono, że „syndyk masy upadłości jest z mocy art. 3¹ k.p. organem uprawnionym do dokonywania czynności w sprawach pracowniczych, mimo działania organów upadłego pracodawcy.”

Zgodnie z art. 64 § 1 KPC każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w procesie jako strona (tzw. zdolność sądowa). Ponadto w myśl art. 64 § 1¹ KPC zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Zob. np. R. Obrębski, Zarys istoty zdolności sądowej w postępowaniu cywilnym, PPC 2016, nr 1, s. 8 i n., Z. Radwański, Podmioty prawa cywilnego w świetle zmian kodeksu cywilnego przeprowadzonych ustawą z dnia 14 lutego 2003 r., PS 2003, nr 7-8, s. 3 i n. Z kolei w myśl art. 65 § 1 KPC zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64 § 1¹ KPC. Zob. np. J. Bodio, Zdolność do czynności prawnych a zdolność procesowa - na wybranych przykładach w sprawach z zakresu prawa osobowego i rodzinnego, St.Prawn. 2011, nr 2, s. 135 i n.

Ogłoszenie upadłości nie pozbawia upadłego – spółki kapitałowej ani zdolności sądowej ani zdolności procesowej. Niemniej w sprawach dotyczących masy upadłości postępowania sądowe toczą się z udziałem syndyka, który ma legitimatio ad processus. Warto także zwrócić uwagę na zachowujące aktualność postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 1999 r. I CKN 882/98, OSNC 1999, nr 7-8, poz. 142, w którym wskazano, że „ogłoszenie upadłości osoby prawnej nie pozbawia tej osoby zdolności sądowej”. Z kolei w postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 marca 2013 r. VII SA/Wa 2151/12 trafnie przyjęto, że „zgłoszenie się do sprawy syndyka w miejsce upadłego jest szczególnym podstawieniem procesowym uregulowanym w art. 144 p.u.n. Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci legitymację do występowania w sprawach dotyczących masy, pozostaje natomiast stroną w znaczeniu materialnoprawnym, jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór. Brak legitymacji formalnej upadłego nie jest równoznaczny z brakiem po jego stronie zdolności prawnej, tj. zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków, a syndyk prowadzi postępowanie sądowe na rzecz upadłego. Stroną w znaczeniu materialnym, pomimo ogłoszenia upadłości, pozostaje upadły. Podstawienie syndyka w miejsce upadłego odnosi się tylko do postępowań dotyczących masy upadłości. Chodzi o postępowania dotyczące praw i obowiązków odnoszących się do mienia wchodzącego w skład masy upadłości, nie wyłączając praw i obowiązków wynikających z zarządu tym mieniem.”

Jak wygląda struktura organów spółki kapitałowej w upadłości i ich wzajemna relacja?

Organy zarządzające spółki kapitałowej w upadłości tracą możliwość zawiadywania majątkiem dłużnika – spółki kapitałowej, ich piastunowie tracą status kierownika jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 u. o rach. Piastunowie organu zarządzającego przestają ponosić odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą o rachunkowości, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone komu innemu. Warto w tym miejscu powołać się na uch. SN z dnia 27 sierpnia 1996 r., III CZP 93/96 OSNC 1997/1/2 w brzmieniu : „ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa państwowego i wyznaczenie syndyka masy upadłości nie stanowi podstawy do wykreślenia z rejestru przedsiębiorstw państwowych likwidatora tego przedsiębiorstwa, ustanowionego przez organ założycielski.”

Co do zasady organy nadzorcze spółki kapitałowej w upadłości mają kompetencję do kontroli każdego przejawu działalności podmiotu, w którym są ustanowione. Przy czym organy nadzorcze kontrolują li tylko organy zarządzające. Nie mają one uprawnienia do kontroli czynności syndyka. Syndyk podlega nadzorowi ze strony sędziego-komisarza i rady wierzycieli. Organ nadzorczy może natomiast kontrolować sposób wykonywania czynności upadłego przez organ zarządzający w postępowaniu upadłościowym. Organ nadzorczy nie ma kompetencji do wyrażania zgody syndykowi na rozporządzanie przez syndyka składnikami majątku. Masą upadłości zawiaduje syndyk z wyłączeniem organów upadłego. Natomiast organy nadzorcze zachowują swoje ustrojowe kompetencje w stosunku do mienia wyłączonego z masy upadłości. Organy nadzorcze mogą w sposób niezakłócony wykonywać swoje kompetencje korporacyjne, np. w zakresie powoływania i odwoływania członków organów zarządzających, opiniowania spraw kierowanych do organu stanowiącego, delegowania swoich członków do czasowego wykonywania czynności w organie zarządzającym. Należy bronić poglądu, że członkowie organu nadzorującego jednostki w upadłości nie są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe , skonsolidowane sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności oraz sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej spełniały wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości w rozumieniu art. 4a u. o rach.

Organy stanowiące dłużnika spółki kapitałowej w upadłości również posiadają ograniczone znaczenie w postępowaniu upadłościowym. Posiadają one uprawnienia korporacyjne (np. do zmian ustrojowych umów, statutów). W sprawach majątkowych posiadają kompetencje tylko w stosunku do mienia nie wchodzącego w skład masy upadłości. Syndyk nie podlega kontroli ani ocenie z punktu widzenia kompetencji organów stanowiących. Syndyk jako kierownik jednostki nie uzyskuje skwitowania (absolutorium) od organu stanowiącego, nie przedstawia organowi stanowiącemu sprawozdania finansowego do zatwierdzenia. Z istoty rzeczy organ stanowiący nie decyduje o przeznaczeniu wykazanego zysku czy sposobie pokrycia straty. Organ stanowiący ma natomiast kompetencję do m.in. udzielania absolutorium członkom organów zarządzających i kontrolnych, powoływania i odwoływania członków organów zarządzających i kontrolnych. Zgodnie z art. 64 ust. 1 o rach. badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe wskazanych w ustawie podmiotów „kontynuujących działalność.” Co do zasady podmiot w upadłości nie kontynuuje działalności, chociaż mogą zdarzyć się wyjątki. przepis art. 66 ust. 4 u o rach. Stanowi, że wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych do wykonywania badania lub przeglądu sprawozdania finansowego dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Kierownik jednostki nie może dokonać takiego wyboru. Niemniej należy bronić poglądu, że biegłego rewidenta wskazuje syndyk. Syndyk nie ma kompetencji do zwoływania posiedzeń organu stanowiącego upadłego.

Zatem podsumowując: pomimo ogłoszenia upadłości spółki kapitałowej organy wewnętrzne spółki kapitałowej niemniej pozbawione są one wpływu na zawiadywanie masą upadłości, czyli majątkiem spółki kapitałowej.

W postępowaniu upadłościowym nie wypłaca się dywidendy likwidacyjnej (udziału w masie likwidowanej spółki). Syndyk nie jest zobligowany do udzielania akcjonariuszom informacji w trybie korporacyjnym. Zob. np. R. Adamus, Prawo akcjonariusza do informacji, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego nr 11/2004, s. 2 i n. W stosunku do syndyka nie jest wykonywane indywidualne prawo kontroli przez wspólników spółki z o.o. Zob. np. R. Adamus, Indywidualne prawo kontroli w spółce z o.o. – wybrane problemy praktyczne, Jurysta nr 12/2007, s. 17 i n. Na temat konfliktu na linii udziałowcy spółki a wierzyciele spółki zob. np. A. Radwan, Sens i nonsens kapitału zakładowego – przyczynek do ekonomicznej analizy ustawowej ochrony wierzycieli spółek kapitałowych, w: Europejskie prawo spółek, t. 2, Zakamycze 2005, s. 23 i n.

Dalej należałoby krótko przedstawić status syndyka w spółce kapitałowej w upadłości.

Jak to trafnie ujął SA w Katowicach w wyr. z dnia 14 grudnia 1995 r. I ACr 712/95 OSA 1998/2/8 „syndyk jest jedynie zarządcą masy upadłości i to dopiero od momentu ogłoszenia upadłości posiadającym ściśle określone kompetencje i nie jest następcą prawnym upadłego”. W sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności w imieniu własnym na rachunek upadłego. Syndyk jest zatem zastępcą pośrednim upadłego. A.Jarocha, I. Pietrzak, M. Sachajko, Charakter prawny nadzorcy sądowego w świetle przepisów prawa upadłościowego, Pr.Spółek 2005, nr 9, s. 48 i n. Poprzez fakt ogłoszenia upadłości dłużnik nie traci posiadanego statusu osoby fizycznej, prawnej czy ustawowej. Osoba ustrojowo umocowana do pełnienia funkcji przedstawiciela osoby ustawowej czy osoby prawnej pełni funkcję tzw. reprezentanta upadłego. Syndyk dokonuje czynności z zakresu likwidacji masy upadłości „na rachunek upadłego, lecz w imieniu własnym”. Jak podnosi w literaturze przedmiotu M. Pazdan, „zastępstwo w szerokim tego słowa znaczeniu obejmuje różnorodne sytuacje, gdy ktoś zastępuje w obrocie inną osobę, działając na jej rachunek. Działanie na cudzy rachunek jest klamrą spinającą różne postaci zastępstwa. Wśród nich odróżnia się zastępstwo bezpośrednie, oznaczające działanie w imieniu i ze skutkami dla reprezentowanego, oraz zastępstwo pośrednie, zakładające działanie zastępcy w imieniu własnym, choć w cudzym interesie” M. Pazdan, [w:] Z. Radwański, (red.), System prawa prywatnego. „Prawo cywilne – część ogólna”, t. II, wyd. 2, Warszawa 2008, s. 478. Dalej autor ten wskazuje, że „skutki działania zastępcy pośredniego realizują się w jego sferze prawnej. Zastępca pośredni dokonuje czynności prawnej we własnym imieniu. Skutki tej czynności, polegające na nabyciu praw lub zaciągnięciu zobowiązań, dotykają jego sfery majątkowej. Działa on jednak na cudzy rachunek, co oznacza, iż w ostatecznym rozliczeniu skutki te powinny być przeniesione na inną osobę (zastąpionego). Z osobą tą zastępca pozostaje z reguły w oddzielnym stosunku umownym”. M. Pazdan, [w:] Z. Radwański (red.), System…, t. II, s. 478. Syndyk nie jest przedstawicielem bezpośrednim, albowiem przedstawicielstwo bezpośrednie zakłada działanie w cudzym imieniu (art. 96 k.c.). Tymczasem syndyk działa we własnym imieniu. Syndyk nie działa jednak na własny rachunek, ale od razu na rachunek upadłego. W wyniku działania syndyka na rachunek upadłego nie ma potrzeby przenoszenie na drodze osobnej czynności tego, co uzyskał syndyk, albowiem skutki działania syndyka od razu (z mocy samego prawa) odnoszą się do majątku upadłego. W związku z ogłoszeniem upadłości upadły nadal jest podmiotem praw wchodzących w skład jego majątku. Skutkiem ogłoszenia upadłości bynajmniej nie jest wywłaszczenie upadłego, choć prawo własności upadłego i inne zostają mocno ograniczone w przepisach prawa upadłościowego. Upadły ograniczony jest przede wszystkim w możliwości rozporządzania swoim majątkiem. Kompetencje te upadły traci na rzecz syndyka. Z chwilą ogłoszenia upadłości upadły staje się niedziałającym właścicielem, a syndyk działającym niewłaścicielem. Innymi słowy, typowe atrybuty prawa własności składników majątkowych ulegają rozdzieleniu pomiędzy upadłego (dotychczasowego właściciela) i syndyka. Co do atrybutów prawa własności zob. np. P. Machnikowski, [w:] T. Dybowski (red.) System prawa prywatnego. Prawo rzeczowe, Warszawa 2007, wyd. 2, s. 13 i n. Można zatem postawić tezę, że syndyk masy upadłości jest zastępcą pośrednim upadłego. Jest to zastępstwo pośrednie o szczególnym charakterze: z mocy samego prawa czynności syndyka dokonane w jego imieniu są czynnościami na rachunek upadłego. Co więcej czynności prawne dokonane przez syndyka wiążą upadłego po umorzeniu postępowania upadłościowego, a także, w zasadzie, po uchyleniu postępowania upadłościowego. Dotyczy to także sytuacji, w której zakończono postępowanie upadłościowe. W obecnym stanie prawnym masa upadłości nie jest podmiotem prawa, ale jest przedmiotem stosunków prawnych. Syndyk nie może być zatem zastępcą pośrednim masy upadłości. Syndyk może udzielać pełnomocnictw do dokonania czynności prawnych. Zgodnie z art. 95 § 2 k.c. czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Pełnomocnik ustanowiony przez syndyka działa w imieniu syndyka. Przy czym z art. 95 § 2 k.c. wyciągnąć należy wniosek, że skutki działania pełnomocnika syndyka pociągają za sobą skutki bezpośrednio dla upadłego. W związku z likwidacją masy upadłości może dojść do wszczęcia i prowadzenia postępowań sądowych. Zgodnie z ogólną zasadą postępowania takie mogą być wszczęte i prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciw niemu.

Postępowania syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2004 r. IV CK 86/04 podniesiono, że „w sprawie, w której syndyk działa na rzecz upadłego (…), świadczenie dochodzone przez syndyka lub przeciwko syndykowi podlega zasądzeniu na rzecz upadłego lub od upadłego.” W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 6 czerwca 2013 r. I SA/Kr 1878/11 wyjaśniono, że „stwierdzenie ustawodawcy, że syndyk jest stroną w postępowaniach dotyczących masy upadłości oznacza, iż przysługuje mu legitymacja do występowania w tych postępowaniach. Jest to jednak strona w znaczeniu wyłącznie formalnym. Syndyk działa bowiem w imieniu własnym. Jednakże w znaczeniu materialnym stroną pozostaje nadal upadły, który jest podmiotem stosunku prawnego, którego postępowanie dotyczy. Sam upadły nie posiada jednak legitymacji procesowej (formalnej), nie może więc działać osobiście i syndyk działa za niego. (…) Na gruncie postępowania podatkowego oznacza to, że jako jego strona powinien nadal być oznaczany upadły. W szczególności decyzja podatkowa powinna - w ramach wymogu, wynikającego z art. 210 § 1 pkt 3 o.p. - jako stronę oznaczać właśnie upadłego. W żadnym wypadku nie może natomiast zostać skierowana (oznaczać jako stronę) do samego syndyka, ten bowiem w znaczeniu materialnym nie jest stroną postępowania w świetle art. 133 o.p. Natomiast realizacja uprawnień strony, będącej upadłym, musi się odbywać z uwzględnieniem treści art. 144 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego. Zatem jeśli postępowanie prowadzone jest wobec upadłego, wszelkie pisma i orzeczenia doręczać należy syndykowi, to on bowiem działa na rzecz upadłego i na jego rachunek.” W innym judykacie przyjęto, że niezawiadomienie syndyka o wyznaczonej rozprawie sądowej musi być uznane za pozbawienie go możności obrony jego praw w postępowaniu sądowoadministracyjnym (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 września 2009 r. I FSK 921/08). W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (do 2003.12.31) w Warszawie z dnia 17 listopada 1993 r. III SA 817/93, POP 1995/6/119 wyjaśniono, że „syndyk obejmuje z samego prawa zarząd majątkiem upadłego i przeprowadza jego likwidację (…); nie przejmuje natomiast funkcji organów stanowiących upadłej osoby prawnej. W sprawie, która nie dotyczy bezpośrednio masy upadłości, syndyk upadłości nie może być traktowany jak organ osoby prawnej (…)”.

Pewnym tłem dla analizowanego tu problemu jest kwestia wykonywania praw udziałowych w i n n e j spółce kapitałowej.

Po ogłoszeniu upadłości wszelkie uprawnienia upadłego, w tym spółki kapitałowej w upadłości, związane z uczestnictwem w innych spółkach lub spółdzielniach wykonuje syndyk. Zob. A.S. Witosz, Uprawnienia organizacyjne (korporacyjne) upadłego, Pr.Spółek, 2007, nr 7-8, s. 7 i n. A. Witosz, Spółka w upadłości układowej, Warszawa 2008, s. 28 i n. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyr. z dnia 4 marca 2011 r. I ACa 784/10 OSASz 2011, nr. 4, poz. 79 przyjął, że „skoro istotą art. 186 p.u.n. jest uznanie syndyka za wyłącznie legitymowanego do wykonywania prawa z udziałów należących do upadłego, to jedynie logiczna staje się konstatacja, że przepis ten stanowi przykład normy o charakterze generalnym, modyfikującej te przepisy k.s.h., które regulują uprawnienia wspólnika, poprzez każdorazowe podstawienie syndyka w miejsce tego wspólnika.” To samo należałoby odnieść do uprawnień upadłego z tytułu uczestnictwa w fundacjach i stowarzyszeniach prowadzących działalność gospodarczą.

Chodzi tu o uprawnienia udziałowe (np. prawo do zysku, prawo do udziału w obradach organów stanowiących, prawo głosu, prawo do informacji, do kontroli, do zaskarżania uchwał organów, itp.) jak i uprawnienia przyznane osobiście upadłemu (np. prawo do powoływania i odwoływania członków organów zarządzających i kontrolnych, itp.). Syndyk nie przejmuje natomiast funkcji upadłego osoby fizycznej jako piastuna organów zarządzających lub nadzorczych w spółkach i spółdzielniach.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2006 r. VI ACa 1525/05 przyjęto, że „przewidziane w treści przepisu art. 271 k.s.h. (…) uprawnienie do żądania rozwiązania Spółki mieści się w zakresie działań Syndyka, który w zakresie masy upadłości jest reprezentantem upadłej Spółki i zmierza do pozyskania optymalnych środków, mających służyć zaspokojeniu wierzycieli upadłej. Wprawdzie art. 271 k.s.h. expressis verbis nie wymienia w swej treści Syndyka, to jednak wykonywanie za upadłego w zakresie dotyczącym majątku upadłego, stanowiącego masę upadłości, zarządu tym majątkiem w celu jego likwidacji - przemawia, ze względów celowościowych, za przyznaniem mu, jako szczególnemu reprezentantowi upadłego, prawa do zgłoszenia żądania rozwiązania spółki w razie zaistnienia przesłanek w nim przewidzianych. W istocie swej Syndyk wykonuje wówczas prawo wspólnika.” W wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 marca 2004 r., I ACa 9/04 przyjęto, że „syndyk masy upadłości wspólnika spółki nie jest podmiotem legitymowanym do zaskarżenia uchwały tej spółki w trybie przewidzianym w art. 252 § 1 ksh.”

W oparciu o powyższy wywód można przejść do następujących konkluzji. W sprawach nie dotyczących masy upadłości (także w sprawach majątkowych, np. co do mienia upadłej spółki nie wchodzących, z różnych przyczyn, w skład masy upadłości) kompetencja do działania za spółkę kapitałową w sądzie i poza sądem przysługuje zarządowi spółki kapitałowej.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 września 2010r. III CZP 56/10 przyjął, że syndyk masy upadłości spółki akcyjnej ma legitymację do ściągnięcia od akcjonariuszy uzupełniających wpłat na pokrycie kapitału zakładowego, których termin płatności jeszcze nie upłynął przed datą ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku spółki akcyjnej, a akcjonariusze nie zostali wezwani do uzupełnienia wkładu przez likwidatorów zgodnie z art. 471 k.s.h. Pogląd ten niewątpliwie zasługuje na aprobatę i należy go przyjąć jako zasadę w odniesieniu do podobnych przypadków.

Ogłoszenie upadłości spółki kapitałowej nie pozbawia jej organów bytu prawnego, a samej spółki zdolności prawnej i zdolności sądowej.

Syndyk ani nie zwołuje walnych zgromadzeń w upadłej spółce ani w nich nie uczestniczy, ani – z istoty rzeczy - nie głosuje na zgromadzeniu. Syndyk nie zajmuje się sprawami korporacyjnymi w upadłej spółce, tzn. np. nie prowadzi księgi akcyjnej, nie podpisuje ani nie wystawia dokumentów akcji. Co więcej, w ramach postępowania upadłościowego syndyk nie wypłaca udziałowcom spółki tzw. dywidendy likwidacyjnej. W przypadku nadwyżki majątku nad roszczeniami wierzycieli syndyk nie składa wniosku o wykreślenie spółki z rejestru ale nadwyżkę majątku przekazuje zarządowi albo likwidatorowi spółki kapitałowej.

Zgodnie art. 426 § 1 KSH w sporze dotyczącym uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały walnego zgromadzenia pozwaną spółkę reprezentuje zarząd, jeżeli na mocy uchwały walnego zgromadzenia nie został ustanowiony w tym celu pełnomocnik. W myśl art. 426 § 2 KSH jeżeli zarząd nie może działać za spółkę, a brak jest uchwały walnego zgromadzenia o ustanowieniu pełnomocnika, sąd właściwy do rozstrzygnięcia powództwa wyznacza kuratora spółki.

Sprawa cywilna wynikła z zaskarżenia przedmiotowych uchwał WZA nie jest postępowaniem dotyczącym mienia wchodzącego w skład masy upadłości, które może być dalej prowadzone jedynie przeciwko syndykowi masy upadłości.

Blog