Zgodnie z art. 385 § 3 k.s.h. na wniosek akcjonariuszy, reprezentujących co najmniej jedną piątą kapitału zakładowego, wybór rady nadzorczej powinien być dokonany przez najbliższe walne zgromadzenie w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje inny sposób powołania rady nadzorczej.
Do wyboru rady nadzorczej w trybie głosowania grupami potrzebny jest wniosek akcjonariuszy jak również jednego akcjonariusza reprezentujących co najmniej 20% kapitału zakładowego (cały kapitał). Głosy akcjonariuszy mogą być sumowane celem uzyskania poziomu 20% kapitału zakładowego. Uprawnienie, o którym mowa w komentowanym przepisie może być realizowane indywidualnie lub łącznie.
Na marginesie warto podnieść, że nie można w statucie podwyższyć poziomu powyżej 20% kapitału zakładowego. Wprowadzenie takiego postanowienia do statutu czyni go bezskutecznym. W doktrynie przedmiotu przyjmuje się (por. S. Sołtysiński (w:) System prawa prywatnego. Prawo spółek kapitałowych, t. 17B, s. 512 i n.), że art. 385 par. 3 k.s.h. wprowadza tzw. kwalifikowane prawa mniejszości, gdyż nie ma znaczenia, jaki sposób powołania ustalono w statucie. Uprawnieni akcjonariusze mogą zgłosić wniosek o wybór grupami, jak również mogą następnie stworzyć grupę, która taki wybór będzie realizowała.
Zgłaszający wniosek i tworzący grupę nie muszą być tymi samymi akcjonariuszami. Przy wyborze grupami nie ma znaczenia, czy występują akcje uprzywilejowane co do głosu.
Zgodnie z treścią przytoczonego powyżej przepisu, złożenie zarządowi wniosku o głosowanie grupami powinno być dokonane w terminie, który umożliwi umieszczenie tego wniosku w porządku dziennym najbliższego walnego zgromadzenia. Jest to warunkiem ważności uchwał, chyba że cały kapitał jest reprezentowany i nikt z obecnych nie sprzeciwi się obradom nad tym porządkiem (art. 404 k.s.h.).
W sytuacji gdy porządek obrad przewiduje zmiany w składzie rady nadzorczej powstaje pytanie, czy można przyjąć, że jest dopuszczalne głosowanie grupami na tym zgromadzeniu, na którym wniosek zostałby złożony, z uwagi na treść planowanego porządku obrad?
W literaturze przedmiotu, M. Rodzynkiewicz (Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2013) podniósł co następuje: „wniosek przewidziany w art. 385 § 3 ma być zrealizowany na najbliższym walnym zgromadzeniu. Jeżeli więc wniosek o wybór rady nadzorczej w drodze głosowania grupami został zgłoszony już po opublikowaniu (rozesłaniu art. 402 par. 3) porządku obrad danego zgromadzenia albo dopiero w czasie obrad zgromadzenia, będzie on mógł być zrealizowany dopiero na następnym walnym zgromadzeniu (tak J. Frąckowiak, w: K. Kruczalak, Kodeks, 2001, s. 626). Dotyczy to także przypadku, gdy porządek obrad przewidywał wybór rady nadzorczej, ale nie w głosowaniu grupami. W toku obrad zgromadzenia akcjonariusz reprezentujący przynajmniej 20% kapitału zakładowego, który zawczasu nie wystąpił z wnioskiem określonym w art. 385 § 3, nie może żądać zrealizowania tego punktu porządku obrad w drodze głosowania grupami. Żądanie takie można potraktować jedynie jako wniosek o zwołanie kolejnego nadzwyczajnego walnego zgromadzenia w celu wyboru rady nadzorczej w drodze głosowania grupami, z tym zastrzeżeniem, że należy pamiętać, iż zgodnie z art. 404 par. 2 wniosek taki ma być uchwalony, jeżeli więc zgromadzenie nie podejmie stosownej uchwały o zwołaniu kolejnego zgromadzenia, to akcjonariusz będzie się musiał zwrócić do zarządu w trybie art. 400 § 1 w zw. z art. 385 § 3.”
Należy zatem bronić poglądu, że w przypadku gdyby na zgromadzeniu został złożony wniosek o wybór członków rady nadzorczej w drodze głosowania grupami, wówczas – pomimo przewidzianego w porządku obrad punktu dot. zmian w składzie rady nadzorczej – konieczne byłoby zwołanie w tym celu kolejnego nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Należy przyjąć, że – w świetle brzmienia komentowanego przepisu - nie byłoby wystarczające zarządzenie przerwy w obradach walnego zgromadzenia.
Na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy tworzą się grupy, które mają na celu wybranie członków rady nadzorczej. Ważne jest jednak, że przy obliczeniu wielkości grup bierze się pod uwagę kapitał zakładowy reprezentowany na walnym zgromadzeniu, na którym jest dokonywany wybór grupami, a nie chodzi o cały kapitał zakładowy spółki (Tak: J. Frąckowiak, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, 2001, s. 627).
Dalej wyjaśnić należy, że tworzy się tyle grup, ile miejsc w radzie nadzorczej należy obsadzić. Celem ustalenia liczby osób potrzebnych do utworzenia grupy, należy podzielić liczbę reprezentowanych akcji przez liczbę stanowisk w radzie, które będą obsadzone. Możliwe jest łączenie grup i wybór więcej niż jednego członka rady. Osoby, które utworzą grupę i głosują na oddzielnego członka rady, nie biorą udziału w wyborze pozostałych członków rady. Akcjonariusze mogą należeć tylko do jednej grupy.
W literaturze przedmiotu wskazano (por. K. Bilewska, O stosowaniu wymogu quorum do wyboru rady nadzorczej spółki akcyjnej w drodze głosowania oddzielnymi grupami, Glosa 2009, nr 1, s. 65), że wybór rady nadzorczej w drodze głosowania oddzielnymi grupami ma postać uchwały walnego zgromadzenia, natomiast wybory dokonywane przez poszczególne grupy akcjonariuszy składają się sumarycznie na treść uchwały walnego zgromadzenia o powołaniu rady nadzorczej i - po ich przeprowadzeniu - konstytuują taką uchwałę, bez konieczności przeprowadzenia dodatkowego głosowania dla jej powzięcia (ibidem).
W konsekwencji, mimo trybu głosowania w grupach, uchwała jest podejmowana przez walne zgromadzenie jako organ spółki, z uwzględnieniem odmiennego sposobu przeprowadzania głosowania. Gdyby głosowanie grupami miało mieć formę odmienną od uchwały, konieczne byłoby bardziej kompleksowe uregulowanie samodzielnego sposobu działania takiej grupy. Jak podnosi A. Kidyba, (Kodeks spółek handlowych. Komentarz) „kodeks spółek handlowych nie zawiera żadnych dodatkowych regulacji, które odnosiłyby się do sposobu działania grupy akcjonariuszy i podejmowania przez taką grupę decyzji. Tym samym należy zanegować możliwość podejmowania przez grupy akcjonariuszy wiążących dla spółki i skutecznych uchwał (A. Kamińska, Zaskarżanie uchwał podjętych w drodze głosowania oddzielnymi grupami, PPH 2011, nr 10, s. 17 i n.).”
Dalej warto dodać, że walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej uprawnione jest do odwołania członków rady nadzorczej wybranych grupami (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 listopada 2004 r., II CK 210/04 , Biul. SN 2005, nr 3, s. 13). Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 stycznia 2005 r. (I CK 505/04 Biuletyn Sądu Najwyższego 2005, nr 5, s. 9), w którym wskazano, że walne zgromadzenie może odwołać członka rady nadzorczej wybranego w głosowaniu grupowym. Taki rodzaj głosowania nie wyłącza bowiem ponownych wyborów do rady przy zastosowaniu przepisu art. 385 k.s.h. Niemniej w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r. ( I CSK 329/07 Biuletyn Sądu Najwyższego 2008, nr 2, s. 17) zawarto stwierdzenie, że wybór rady nadzorczej spółki akcyjnej w drodze głosowania oddzielnymi grupami (art. 385 par. 3 k.s.h.) wymaga uchwały walnego zgromadzenia podjętej z zachowaniem przewidzianego statutem kworum. Powyższe stanowisko jest jednak dyskusyjne.
Blog