Prawo handlowe Prawo cywilne Upadłość Restrukturyzacja

Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok (art. 8 p.u.). Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi rejestrowani są w CEIDG. Postępowanie upadłościowe wszczęte na wniosek wierzyciela toczy się według przepisów tytułu V części trzeciej, a zatem wg tzw. upadłości konsumenckiej. Przepisy art. 8 i 9 p.u. stanowią wyjątek od zasady, że wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć tylko dłużnik (art. 491²ust. 3 p.u.). Upadłość konsumencka wszczęta na wniosek wierzyciela ma charakter hybrydalny, gdyż:

nie stosuje się przepisu o badaniu moralności płatniczej dłużnika i o rzetelności dłużnika w zakresie, o którym mowa w art. 491⁴ust. 2 - 4 (art. 491 ⁴ust. 5 p.u.)
nie stosuje się przepisu o umorzeniu postępowania na wniosek upadłego w oparciu o art. 491¹⁰ust. 1 (art. 491 ¹⁰ust. 3 p.u.)
nie stosuje się przepisu o umorzeniu postępowania z uwagi na okoliczności dotyczące upadłego w oparciu o art. 491¹⁰ust. 2 (art. 491 ¹⁰ust. 3 p.u.)
nie stosuje się przepisów o tzw. przywileju mieszkaniowym, o którym mowa w art. 491¹³ust. 1-3, jeżeli dłużnik – umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa – doprowadził do swej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień (art. 491 ¹³ust. 4 p.u.)
nie stosuje się przepisów o planie spłaty wierzycieli i o oddłużeniu, o których mowa w art. 491¹⁴ - 491²¹, jeżeli dłużnik – umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa – doprowadził do swej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień czy zachodzą okoliczności wskazane w art. 491⁴ust. 2 – 4 (art. 491 ^14a p.u.).

Innymi słowy postępowanie upadłościowe wszczęte z wniosku wierzyciela jest hybrydalne w ramach postępowania odrębnego.

Niemniej dłużnik po rezygnacji z prowadzenia działalności gospodarczej – na co powołał się wierzyciel we wniosku upadłościowym - podjął ją na nowo.

Działalność gospodarcza prowadzona jest w sposób rzeczywisty. Dłużnik nie podlega prawomocnym zakazom prowadzenia działalności gospodarczej.

W chwili doręczenia dłużnikowi wniosku wierzyciela o ogłoszenie upadłości konsumenckiej dłużnik posiadał status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 5 p.u. Niedopuszczalne jest zatem procedowanie w stosunku do dłużnika aktualnie posiadającego status przedsiębiorcy w trybie odrębnym (hybrydalnym trybie odrębnym). W stosunku do dłużnika – który w chwili postępowania o ogłoszenie upadłości ma status przedsiębiorcy - nie może zostać ogłoszona upadłość w trybie odrębnym. Przepisy art. 492¹i n. p.u. stosuje się wyłącznie wobec osób nieprowadzących działalności gospodarczej.

Swoboda działalności gospodarczej stanowi podstawę ustrojową Rzeczypospolitej Polskiej. K. Klecha, Wolność działalności gospodarczej w konstytucji RP, Warszawa 2009, s. 21 i n. Zgodnie z art. 20 Konstytucji społeczna gospodarka rynkowa oparta jest na wolności działalności gospodarczej. M. Szydło, Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej i swoboda świadczenia usług w prawie Unii Europejskiej, Toruń 2005, s. 141 i n., M. Szydło, Wolność działalności gospodarczej jako prawo podstawowe, Bydgoszcz – Wrocław 2011, s. 53 i n., C. Kosikowski, Wolność działalności gospodarczej i jej ograniczenia w praktyce stosowania Konstytucji RP, w: Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania Konstytucji, pod red. C. Kosikowskiego, Warszawa 2005, s. 47 i n. W literaturze przedmiotu wolność działalności gospodarczej traktuje się jako wolność prawnie chronioną. M. Szydło, Wolność…, s. 56. Dłużnik podejmując na nowo działalność gospodarczą korzysta z praw gwarantowanych konstytucyjnie.

Dla sądu upadłościowego wiążący jest stan z chwili orzekania, a nie stan z chwili złożenia wniosku. Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej składa się na formularzu i podlega on innej opłacie niż wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy. Wniosek ten – wobec braku przesłanek do prowadzenia postępowania w trybie odrębnym powinien zostać oddalony. Nie jest możliwe konwertowanie wniosku o upadłość osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej we wniosek o upadłość przedsiębiorcy.