Wniosek syndyka o naprawienie szkody

Syndyk masy upadłości może złożyć wniosek o naprawienie szkody upadłej spółce w wyroku karnym przeciwko członkom zarządu. Zgodnie z art. 46 § 1 k.k. w razie skazania sąd karny może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej (syndyka masy upadłości poszkodowanego) orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W myśl art. 415 § 1 k.p.k. w razie skazania oskarżonego lub warunkowego umorzenia postępowania w wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, obowiązek naprawienia, w całości lub w części, szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadość- uczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Zgodnie z art. 107 § 2 k.p.k. Orzeczenia nakładające obowiązek naprawienia szkody uważa się za orzeczenie co do roszczeń majątkowych, jeżeli nadaje się do egzekucji w myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Jeżeli orzeczony obowiązek naprawienia szkody nie pokrywa całej szkody pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym (art. 415 § 2 k.p.k.).

De lege lata naprawienie szkody nie jest środkiem karnym, lecz środkiem kompensacyjnym. O ile dotychczas prowadzono spory co do tego, czy to funkcja kompensacyjna, czy też penalna (wychowawcza) naprawienia szkody jest dominująca (a zatem czy środek ten jest silniej zakorzeniony w prawie karnym, czy cywilnym), tak po zakwalifikowaniu naprawienia szkody do środków kompensacyjnych, przeformułowaniu odesłania do przepisów prawa cywilnego na szersze i bardziej wyraźne oraz wyłączeniu stosowania do naprawienia szkody dyrektyw wymiaru kary, zaczął przeważać pogląd o raczej dominującym charakterze funkcji kompensacyjnej naprawienia szkody. Sama w końca nazwa „środek kompensacyjny” wydaje się na to wskazywać. Jako przykład takiego pojmowania charakteru obowiązku naprawienia szkody według obecnego brzmienia przepisów regulujących go, można wskazać następującą wypowiedź M. Królikowskiego i R. Zawłockiego; >obowiązek naprawienia szkody stanowi instytucję prawa cywilnego w postępowaniu karnym, a jego celem jest – uwzględniwszy ekonomikę procesową – cywilnoprawne odszkodowanie w związku z popełnionym przestępstwem. Na tej podstawie można stwierdzić, że zbliżony jest on bardziej do instrumentu w postaci pozwu adhezyjnego (cywilnego w postępowaniu karnym), niż do dawnego środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody. W istocie sprowadza się on bowiem do postępowania cywilnego w ramach postępowania karnego<”. Pobrano z https://researchportal.amu.edu.pl / Downloaded from Repository of Adam Mickiewicz University, Poznań 2025-04-23 Ł. Pilarczyk, Obowiązek naprawienia szkody w prawie karnym / Duty of compensation in criminal law, Poznań 2018, rozprawa doktorska.

Jak wskazano w projekcie ustawy nowelizującej: „Proponowana zmiana art. 46 k.k. zmierza do ułatwienia uzyskania przez pokrzywdzonego pełnego zaspokojenia roszczeń cywilnoprawnych wynikających z popełnionego przestępstwa. Celem jest orzekanie w ramach procesu karnego na podstawie przepisów prawa cywilnego, poza możliwością zasądzenia renty, obowiązku naprawienia w całości lub w części wyrządzonej przestępstwem szkody. […] Wprowadzenie tej zmiany umożliwia rezygnację z powództwa adhezyjnego, czego wynikiem jest nowelizacja odpowiednich jednostek redakcyjnych Kodeksu postępowania karnego. Należy też zrezygnować z zastrzeżenia o niestosowaniu przepisów cywilnoprawnych dotyczących przedawnienia roszczenia (art. 46 § 1 k.k. in fine), jak również wyłączyć reżim dyrektyw wymiaru kary w orzekaniu odszkodowania lub zadośćuczynienia (art. 56 k.k. w proponowanym brzmieniu). Mimo, że środek z art. 46 § 1 k.k. nie ma charakteru karnego, projektodawca przewiduje wciąż możliwość orzeczenia odszkodowania zarówno w pełnej wysokości, jak również tylko w zakresie częściowo pokrywającego szkodę. Podobnie jak orzekanie nawiązki zamiast odszkodowania lub zadośćuczynienia nastąpiło z powodów praktycznych, tak rozpatrując sprawę z tej samej perspektywy nie można zobowiązać sądu do prowadzenia postępowania dowodowego poza zakresem aktu oskarżenia w celu ustalenia pełnego zakresu szkody lub krzywdy ponad to, co można ustalić w postępowaniu rozpoznawczym związanym z wniesioną skargą. Odmienne uregulowanie, jakkolwiek teoretycznie spójne, nie jest celowe że względu na negatywny wpływ, jaki może mieć na zdolność koncentracji rozprawy i ekonomiki postępowania karnego. W art. 46 § 3 przewidziana jest możliwość dochodzenia niezaspokojonej części roszczenia w drodze procesu cywilnego. […] Projekt w odniesieniu do regulacji materialnoprawnych przewiduje istotne zmiany konstrukcyjne dotyczące prawnokarnego obowiązku naprawienia szkody. Chodzi przede wszystkim o modyfikację treści art. 46 k.k., prowadzącą do nadania tej instytucji kształtu w istocie cywilnoprawnego, tożsamego w swej istocie z uwzględnieniem roszczenia cywilnego”. Druk nr 2393: Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?documentId=39FD209B7AC6C45AC1257CDE0042D631

Do dnia 1 lipca 2015 roku na podstawie art. 46 § 1 k.k. wyłączono przepisy prawa cywilnego o przedawnieniu przy nakładaniu obowiązku naprawienia szkody w procesie karnym. Ustawa nowelizacyjna zmieniła jednak ten standard prawny poprzez zniesienie tego wyłączenia. Obecnie zatem to przepisy prawa cywilnego będą regulować termin, w jakim może dojść do przedawnienia roszczeń nałożonych do wykonania przez sprawcę. Przepisy Kodeksu karnego nie są w tym zakresie stosowane.

Blog