Jak złożyć wniosek o umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty? Jakie argumenty mogą być przydatne?

Zgodnie z art. 491¹⁶ ust. 1 p.u. Sąd upadłościowy umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

Umarzając zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli sąd obciąża Skarb Państwa tymczasowo pokrytymi kosztami postępowania (art. 491¹⁶ ust. 2 p.u.).

W literaturze przedmiotu A. Hrycaj, A. Owczarewicz, A. Pawłowski, Postanowienie sądu o ustaleniu planu spłaty w postępowaniu upadłościowym prowadzonym wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, Dor. Restr nr 2016, nr 4, s. 37 zaproponowali następujące wnioski co do treści planu spłaty:

nie powinno się ustalać planu spłaty jedynie z odwołaniem się do granic egzekucji sądowej

plan spłaty nie powinien być ustalany jeżeli dochody upadłego nie przekraczają minimum egzystencji

plan spłaty nie powinien być ustalany jeżeli dochody upadłego nie przekraczają progu, który uzasadnia otrzymywanie przez upadłego świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej

można rozważyć ustalenie planu spłaty jeżeli dochody upadłego przekraczają minimum egzystencji jak i próg dochodowy, który uzasadnia otrzymywanie przez upadłego świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej ale nie przekraczają minimum socjalnego

ustalenie, że dochody upadłego przekraczają próg minimum socjalnego pozwala na ustalenie planu spłaty– w niniejszej sprawie dochody gospodarstwa domowego upadłego oscylują w granicach minimum socjalnego.

Ów pogląd doktrynalny doznaje pewnych korekt w orzecznictwie.

W postanowieniu Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 20 kwietnia 2017 r. VIII Gz 44/17 wskazano, że „Sąd upadłościowy powinien również mieć na uwadze, że publikowane przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych wskaźniki minimum socjalnego (mające w założeniu pozwolić na ustalenie kosztów utrzymania gospodarstw domowych) - na które powołuje się w swoim zażaleniu wierzyciel (...) - przy ustaleniu planu spłaty mogą mieć charakter wyłącznie pomocniczy. Pozbawione podstaw byłoby zatem ich mechaniczne stosowanie, bez uwzględnienia indywidualnych okoliczności konkretnej sprawy. Taki sam charakter może mieć również odniesienie do reguł pozwalających ustalić jaka część wynagrodzenia za pracę nie wchodzi w skład masy upadłości - jako nie podlegająca zajęciu - skoro przepisy art. 63 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 491 (2) ust. 1 p.u.n. i art. 87 i 87 (1)k.p. mają zastosowanie wyłącznie w toku postępowania upadłościowego, podczas gdy uprawomocnienie się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli albo umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli oznacza zakończenie tego postępowania (art. 491 (14) ust. 3 p.u.n.).”

Kat­e­gorie min­i­mum soc­jal­nego i min­i­mum egzys­tencji stanowią ważny punkt odniesienia. Są to stypizowane progi min­i­mal­nej kon­sumpcji, wyz­naczane przy wyko­rzys­ta­niu metody potrzeb pod­sta­wowych (zwanej także koszykową).

Zakres i poziom zas­paka­janych potrzeb na poziomie min­i­mum soc­jal­nego dłużnika (upadłego) winny zapewnić takie warunki, aby umożli­wić repro­dukcję jego sił życiowych człowieka, wychowanie potomstwa oraz utrzy­manie więzi społecznych w cza­sie pracy, nauki i wypoczynku. Min­i­mum soc­jalne oznacza zaspoka­janie potrzeb kon­sump­cyjnych na relaty­wnie bardzo niskim poziomie, ale uwzględ­ni­a­ją­cym zalece­nia nauki (np. w zakre­sie wyży­wienia), odpowiada­ją­cym powszech­nie przyj­mowanym nor­mom oby­cza­jowym i kul­tur­owym (rekreacja, uczest­nictwo w kul­turze) oraz obow­iązu­ją­cym nor­mom prawnym (m.in. w zakre­sie oświaty, ochrony zdrowia). Min­i­mum soc­jalne jest kat­e­gorią wyz­nacza­jącą statystyczny próg, poniżej którego ist­nieje obszar niedostatku czy ubóstwa: stanowi górną granicę tego obszaru.

Z kolei min­i­mum egzys­tencji, zwane także min­i­mum bio­log­icznym, wyz­nacza poziom zaspoko­je­nia potrzeb kon­sump­cyjnych, poniżej którego wys­tępuje bio­log­iczne zagroże­nie życia i roz­woju psy­chofizy­cznego człowieka. Zas­paka­janie potrzeb na tym poziomie i zakre­sie rzec­zowym umożli­wia jedynie przeży­cie. Oznacza to, że kat­e­go­ria ta może być uznana za dolną granicę obszaru ubóstwa.

Źródło : Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie.

Obie kat­e­gorie sza­cuje się dla wybranych typów gospo­darstw domowych ( gospo­darstw pra­cown­iczych i emeryc­kich).

Minimum socjalne w 2016 zł - publikowane przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych Warszawa, 31 marca 2017 r. - w pracowniczym gospodarstwie dwuosobowym wynosiło - w wymiarze statystycznym, który winien być odpowiednio korygowany w stanie faktycznym danej sprawy - 1 816,21 zł przy założeniu wydatków na ochronę zdrowia na poziomie jedynie 77,03 zł. Minimum socjalne w takim samym gospodarstwie emeryckim wynosiło 1 817,78 zł przy założeniu wydatków na ochronę zdrowia na poziomie 155,55 zł.

Minimum socjalne w 2017 zł - publikowane przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych wynosiło dla gospodarstwa 1 osobowego - 1 134,46 zł; dwuosobowego - 937,33 zł na osobę (1 874,67 2 na gosp.). W przypadku gospodarstwa z dziećmi:

Rodziny z 1 dzieckiem starszym - 996,35 na osobę (2 989,04 na rodzinę),

Rodzina 4 osobowa (2 dzieci) - 908,23 zł na osobę (3 632,92 na rodzinę),

Rodzina z trójką dzieci - 889,32 zł na osobę (4 446 zł na rodzinę)

Minimum socjalne w gospodarstwie emeryckim wynosiło:

1 osobowe - 1 124 zł,

2 osobowe - 932 zł na osobę (1 865 zł na gosp.).

Za rok 2018 brak jeszcze publikowanych danych.

Powyższe dane mają charakter statystyczny i powinny być korygowane przez okoliczności danego stanu faktycznego.

Miesięczne, aktualne koszty utrzymania i dochody pozostające w dyspozycji upadłego (i ewentualnie współmałżonka jeżeli pozostają we wspólnym, dwuosobowym gospodarstwie domowym) można przedstawić wg następującego schematu.

Dla porównania warto podać, że od 1 stycznia 2018 roku wysokość minimalnego miesięcznego wynagrodzenia osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy wzrosła do poziomu 2100 złotych brutto a od 1 stycznia 2019 roku do 2250 zł brutto.

Blog