Osoby fizyczne żyjące w nieformalnych (pozamałżeńskich) związkach niekiedy zawierają między sobą umowę spółki cywilnej dla uregulowania swoich relacji majątkowych (co może stanowić „cel gospodarczy” w rozumieniu art. 860 KC). Umowa spółki cywilnej zawarta w takim celu nie stoi na przeszkodzie ogłoszeniu upadłości konsumenckiej wspólnika czy wspólników takiej spółki. Przypomnieć należy, że art. 874 § 2 KC stanowi, że spółka cywilna ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika. W post. SN z 15.11.2016 r. (III CSK 345/15, Legalis) wskazano, że „zwrot «rozwiązanie spółki» można rozumieć dwojako: w znaczeniu ścisłym oznacza definitywne ustanie bytu prawnego spółki, a w ujęciu szerszym oznacza taką zmianę sytuacji prawnej spółki, że chociaż formalnie istnieje ona jeszcze przez pewien czas jako organizacja wspólników, to podlega takiej przemianie, że można traktować ją jako rozwiązaną. Przepisy kodeksu cywilnego operują tym pojęciem w tym drugim rozszerzonym znaczeniu. Na skutek bowiem zajścia przyczyny rozwiązania zmienia się cel jej istnienia, którym staje się likwidacja spraw spółki i podział majątku między wspólników. Z chwilą rozwiązania spółki wygasa zobowiązanie wspólników do dążenia do osiągnięcia oznaczonego w umowie wspólnego celu, który odtąd ulega zmianie, gdyż celem spółki staje się wyłącznie zakończenie jej działalności, spłacenie zobowiązań, ściągnięcie wierzytelności oraz podział majątku wspólników.” W myśl art. 875 § 1 KC od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych. Przy czym w myśl art. 875 § 2 KC z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki cywilnej zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki. W posta. SN z 22.5.2003 r. (II CKN 101/01, niepubl.) wskazano, że „majątek spółki może nie wystarczyć na pokrycie długów zewnętrznych, a w takim wypadku, zważywszy na odpowiedzialność solidarną wspólników za zobowiązania spółki, zaspokojenie wierzycieli następuje kosztem majątków osobistych poszczególnych wspólników .” Przepis art. 875 § 2 KC stosuje się do przypadku zadłużenia spółki cywilnej. W przypadku ogłoszenia upadłości obu wspólników spółki cywilnej do masy upadłości każdego z nich wchodzi udział w majątku spółki cywilnej. W przypadku ogłoszenia upadłości tylko jednego ze wspólników do masy upadłości upadającego wspólnika nie wchodzi udział w majątku spółki cywilnej drugiego ze wspólników.

Blog