Europejska Konwencja o Telewizji Ponadgranicznej (Transgranicznej) przyjęta została w Strasburgu dnia 5.5.1989 r. Dotyczy ona usług programowych (programme services) zawartych w transmisjach, a jej celem jest ułatwienie stronom konwencji dokonywania transmisji międzynarodowych oraz retransmisji telewizyjnych usług programowych (art. 1 konwencji). Ma ona zastosowanie do wszelkich usług programowych, które są transmitowane lub retransmitowane przez jednostki lub środki techniczne pozostające w ramach jurysdykcji strony konwencji, zarówno za pośrednictwem kabla, nadajnika naziemnego, jak też satelity, gdy usługi te mogą być odbierane pośrednio lub bezpośrednio, na terytorium jednej lub kilku spośród pozostałych stron (art. 3 konwencji). Polska jest stroną tej konwencji. [1]

Krótkiej analizy wymaga na wstępie stosunek konwencji do prawa wspólnotowego, umów międzynarodowych i prawa wewnętrznego stron konwencji. Strony konwencji – członkowie Unii Europejskiej, będą we stosunkach wzajemnych kierować się prawem wspólnotowym. Zatem prawo wspólnotowe, w takim zakresie w jakim reguluje materię objętą konwencją wyłączy jej zastosowanie (art. 27 ust. 1 konwencji). Konwencja nie zabrania jej stronom zawierania umów międzynarodowych uzupełniających, rozwijających czy rozszerzających postanowienia w niej zawarte (art. 27 ust. 2 konwencji). W odniesieniu do porozumień bilateralnych konwencja nie zmienia praw i obowiązków, jakie wynikają z takich porozumień, a nie wpływają na korzystanie przez inne strony z ich praw lub wykonywania zobowiązań z konwencji (art. 27 ust. 3 konwencji). Wreszcie konwencja nie zabrania stronom stosowania przepisów surowszych lub bardziej szczegółowych niż zawarte w konwencji wobec usług programowych transmitowanych w ramach jurysdykcji stron, w rozumieniu art. 3 konwencji (art. 27 ust. 1 konwencji).

Regulacja konwencji dotyczy kilku kwestii związanych ze sponsoringiem (konwencja odnosi się w tym zakresie lege non distinguente do telewizji publicznej jak i do telewizji prywatnej), który został przez konwencję zdefiniowany (art. 2 ust. g konwencji – definicja odnosi się tylko do sponsoringu aktywnego).

Po pierwsze wprowadzono zakazy sponsorowania. W myśl art. 18 ust.1 konwencji nie mogą sponsorować programów takie osoby fizyczne i osoby prawne, których główna działalność polega na wyrobie lub sprzedaży produktów lub świadczeniu usług, których reklamowanie jest z mocy tej konwencji zabronione. Dotyczy to podmiotów zajmujących się produkcją i sprzedażą wyrobów tytoniowych, a także zajmujących się środkami farmaceutycznymi i metodami leczenia dostępnymi na terytorium państwa – strony transmitującej dany program jedynie z przepisu lekarza (art. 15 ust. 1 i 3 w zw. z art. 18 ust 1 konwencji). [2] Podkreślenia wymaga także to, że chodzi tu tylko o podmioty, których główna działalność dotyczy wymienionej wyżej aktywności. Zakaz sponsorowania o charakterze przedmiotowym wprowadza art. 18 ust. 2 konwencji. W myśl tej regulacji niedopuszczalne jest sponsorowanie programów informacyjnych (news) i magazynów aktualności (current affairs programmes).

Po drugie wprowadzono wymogi ogólne dotyczące sponsorowania. Artykuł 17 ust. 1 konwencji stanowi o obowiązku wyraźnego zaznaczenia, że program czy cykl programów jest sponsorowany. Użyte tu sformułowanie (it shall clearly be indentified) wskazuje na to, że jest to norma prawna o charakterze nakazującym, a nie dozwalającym. Stosowne informacje powinny być umieszczone na początku i/lub na końcu programu. Konwencja wprowadza również dwa zakazy dotyczące pewnego postępowania w związku ze sponsoringiem. Otóż zabronione jest wpływanie – w jakichkolwiek okolicznościach – na treść czy układ programów sponsorowanych, w sposób który naruszałby odpowiedzialność i redakcyjną niezależność nadawcy w zakresie tych programów (art. 17 ust. 2 konwencji).[3] Ratio legis uregulowania przepisu art. 17 ust. 2 konwencji nie budzi wątpliwości. Potrzebna jest bowiem ochrona niezależności środków masowego przekazu i zawartych w nich treści. Wreszcie art. 17 ust 3 konwencji stanowi, że programy sponsorowane nie mogą zachęcać do sprzedaży, zakupu lub wynajmu produktów czy usług sponsora lub osoby trzeciej, szczególnie drogą nawiązywania do tych produktów czy usług w programie w celu ich promocji.

W dalszej części należy określić, jakie są konsekwencje naruszenia postanowień konwencji dotyczących sponsorowania. W myśl art. 5 ust. 1 konwencji każda strona transmitująca zapewni, za pomocą odpowiednich środków i przez swe kompetentne organy, zgodność z konwencją wszystkich usług programowych transmitowanych przez jednostki lub środki techniczne w ramach swojej jurysdykcji w rozumieniu art. 3 konwencji. Strona konwencji obowiązana jest również do wyraźnego i odpowiedniego określenia obowiązków nadawców – w związku z regulacjami konwencji – w upoważnieniu wydanym przez swoje kompetentne władze, umowie zawartej z nadawcą, czy w drodze innego środka prawnego (art. 6 ust. 1 konwencji). Jeżeli postanowienia konwencji dotyczące sponsorowania zostaną naruszone, wówczas strona konwencji, która uzna, że miało miejsce naruszenie poinformuje stronę nadającą program o domniemaniu naruszeń (art. 24 ust. 1 konwencji). Powstałe trudności strony konwencji powinny przezwyciężyć w trybie określonym w art. 19, 25 i 26 konwencji. Z powyższego wynika, że w płaszczyźnie konwencji, naruszenia postanowień o sponsorowaniu rozwiązywane są na szczeblu państw – sygnatariuszy umowy międzynarodowej, a nie na szczeblu podmiotów – stron umowy sponsoringu. W przypadku domniemanego naruszenia postanowień konwencji o sponsorowaniu, przy czym naruszeń może dokonać zarówno sponsorowany nadawca, jak i sponsor, gdy domniemane naruszenie utrzymuje się po upływie ośmiu miesięcy od poinformowania o dokonanym naruszeniu, strona odbierająca może zawiesić tymczasowo retransmisję inkryminowanej usługi programowej (art. 24 ust. 3 konwencji). Dla zawieszenia retransmisji inkryminowanej usługi programowej nie ma znaczenia, czy domniemane naruszenie postanowień o sponsorowaniu ma charakter jawny, poważny, groźny i czy dotyczy ważnych kwestii publicznych (art. 24 ust. 2 i ust. 3 konwencji a contrario).

Dokonując krótkiego podsumowania należy zauważyć, że konwencja docenia znaczenie sponsoringu dla telewizji. Przed uregulowaniem zamieszczonym w konwencji ustawodawstwa Włoch i Francji zawierały regulacje przychylne rozwojowi sponsoringu, z czasem w ich ślady poszły i inne państwa europejskie. W celu ułatwienia ponadnarodowego rozwoju sponsoringu poprzez harmonizację uregulowań tej instytucji powstało specjalne lobby związane ze środowiskiem w celu wspierania tego założenia.[4]

Blog