Postępowanie sanacyjne

Postępowanie sanacyjne to procedura mająca na celu uniknięcie upadłości dłużnika, zmierzająca do zaspokojenia wierzycieli dłużnika, z najszerszą ochroną przeciwegzekucyjną dłużnika wśród dostępnych obecnie postępowań restrukturyzacyjnych. Postępowanie sanacyjne jest „hybrydalnym” postępowaniem restrukturyzacyjnym o bardzo szerokim zakresie praktycznego zastosowania. Otwarcie i prowadzenie tego postępowania (podobnie jak innych postępowań restrukturyzacyjnych) jest niezależne od tzw. moralności płatniczej dłużnika. Postępowanie sanacyjne dopuszcza łączenie w sobie cech klasycznej restrukturyzacji zobowiązań i likwidacji majątku w czasie jego trwania (czyli elementów tzw. egzekucji generalnej). Masa sanacyjna (tzn. majątek dłużnika istniejący w dniu otwarcia postępowania sanacyjnego jak i nabyty w czasie trwania postępowania) – inaczej niż w innych postępowaniach restrukturyzacyjnych, w których nie jest to dopuszczalne – może być likwidowana przez zarządcę masy sanacyjnej ze skutkiem tzw. sprzedaży upadłościowej (egzekucyjnej). Niemniej likwidacja odnosi się z zasady jedynie do części majątku dłużnika. Nie jest to likwidacja kompleksowa jak w przypadku postępowania upadłościowego. W takim przypadku do – częściowego – zaspokojenia wierzycieli może dojść w czasie trwania postępowania sanacyjnego, jeszcze przed zawarciem i zatwierdzeniem układu. Układ zawierany w postępowaniu sanacyjnym może mieć charakter restrukturyzacyjny ale też likwidacyjny (pomimo, że wektory sanacji i likwidacji są zasadniczo skierowane w różnych kierunkach), tzn. może przewidywać, że w jego ramach dojdzie do zaspokojenia wierzycieli poprzez likwidację majątku dłużnika. Ustalenie wierzytelności w postępowaniu sanacyjnym ma charakter uproszczony. Postępowanie sanacyjne poddane jest bowiem działaniu zasady szybkości postępowania. W przypadku braku konsensusu w toku postępowania sanacyjnego co do statusu wierzytelności istnieje możliwość rozstrzygnięcia sporu na zasadach ogólnych.

Globalnym standardem prawa o niewypłacalności jest zasada równego traktowania wierzycieli (zasada pari passu). Można postawić tezę, że równe traktowanie wierzycieli dłużnika jest fundamentem, na którym zbudowane jest prawo restrukturyzacyjne. Równe traktowanie wierzycieli w postępowaniu sanacyjnym powinno uwzględniać konstrukcyjne różnice pomiędzy odpowiedzialnością osobistą a rzeczową. Zasada równego traktowania wierzycieli obowiązuje w ramach danej kategorii interesów, na które są podzieleni wierzyciele objęci układem. Z uwagi na zasadę proporcjonalności pomiędzy poszczególnymi kategoriami interesów nie powinno być drastycznych dysproporcji. Zgodnie z art. 151 ust. 2 p.r., który znajduje zastosowanie do każdego typu postępowania restrukturyzacyjnego, a w tym lege non distinguente do postępowania sanacyjnego, układ nie obejmuje z mocy samego prawa wierzytelności zabezpieczonej na mieniu dłużnika zastawem rejestrowym, w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia, chyba że wierzyciel wyraził zgodę na objęcie jej układem.

Niemniej z dniem 1 grudnia 2021 r. wszedł w życie art. 151 ust. 2a. p.r. zgodnie z którym, do objęcia z mocy prawa układem wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym nie jest konieczna zgoda takiego wierzyciela w następującej sytuacji alternatywnej. Po pierwsze, o ile propozycje układowe przewidują pełne zaspokojenie wierzyciela, w terminie określonym w układzie, wraz z należnościami ubocznymi, które były przewidziane w umowie będącej podstawą ustanowienia zabezpieczenia, nawet jeżeli umowa ta została skutecznie rozwiązana albo wygasła. Po drugie, o ile propozycje układowe przewidują zaspokojenie wierzyciela w stopniu nie niższym od tego, jakiego może się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi z przedmiotu zabezpieczenia. Wprowadzona zmiana ma charakter rewolucyjny. W istocie rzeczy poprzez odpowiednie sformułowanie propozycji układowych dłużnik może albo przymusowo wciągnąć wierzyciela zabezpieczonego zastawniczo w orbitę układu albo może pozostawić wierzyciela poza układem. W tym ostatnim przypadku otwarcie postępowania sanacyjnego nie będzie przeszkodą dla zaspokojenia wierzyciela.

Blog