Prawo handlowe Prawo cywilne Upadłość Restrukturyzacja

Surowa odpowiedzialność członków zarządu i duże ryzyka związane z funkcją menedżerską rodzą pytania o zabezpieczenie swojej przyszłości.

Doświadczenie życiowe uczy, że katastrofa gospodarcza może pojawić się nawet w sposób bardzo niespodziewany. Przy pracy w stresie nie trudno wówczas o kosztowny błąd.

Pojawiają się pytania o możliwość zabezpieczenia się zawczasu przed zbyt dużym ryzykiem działalności -w postaci "parkowania majątku" u zaufanej osoby - gdyby w przyszłości mogła wydarzyć się nieprzewidziana, nieintencjonalna katastrofa.

Członek zarządu spółki kapitałowej pozostający w związku małżeńskim, w ustroju ustawowym, może, dla swojego przyszłego bezpieczeństwa prawnego, jeżeli nie krzywdzi tym wierzycieli, nie jest niewypłacalny ani nie jest realnie zagrożony niewypłacalnością :

Ustanowić ustrój rozdzielności majątkowej.
Ujawnić publicznie fakt rozdzielności majątkowej w taki sposób aby było to wiadomym osobom trzecim.
Dokonać częściowego/ całkowitego podziału majątku poprzez przeniesienie nieruchomości na własność współmałżonka członka zarządu (dalej „nieruchomość przeniesiona”)
Jednocześnie z podziałem majątku współmałżonek członka zarządu:

ustanawia co do całej nieruchomości przeniesionej służebność osobistą mieszkania i prawo użytkowania dla małżonka będącego członkiem zarządu z wpisem tych praw rzeczowych do księgi wieczystej;
ustanawia co do całej nieruchomości przeniesionej, a także jej ułamkowej części, prawo pierwszeństwa jej nabycia – realizowanego p r z e d zawarciem umowy zbywczej (pod jakimkolwiek tytułem prawnym) dla małżonka będącego członkiem zarządu z wpisem tego roszczenia do księgi wieczystej;
zobowiązuje się względem małżonka – członka zarządu nie rozporządzać nieruchomością przeniesioną ani jej ułamkową częścią, w szczególności poprzez jej sprzedaż, zamianę, darowiznę, ustanowienie hipoteki, innego ograniczonego prawa rzeczowego, w tym służebności, prawa użytkowania bez zgody małżonka – członka zarządu;
zobowiązuje się względem małżonka – członka zarządu nie zaciągać zobowiązań skutkujących niewypłacalnością;
udziela pełnomocnictwa notarialnego (jako dokument poufny) dla małżonka będącego członkiem zarządu, na następujących zasadach:

pełnomocnictwo jest nieodwołalne, a jego nieodwołalność jest uzasadniona więzią prawną między małżonkami,
pełnomocnictwo jest bezterminowe,
pełnomocnictwo nie wygasa na skutek śmierci mocodawcy
pełnomocnictwo nie wygasa na skutek separacji (faktycznej/prawnej) rozwiązania albo unieważnienia małżeństwa
opcjonalnie w pełnomocnictwie może być następujący warunek:

skutki wykonania pełnomocnictwa będą w interesie małżonka będącego członkiem zarządu według jego osobistego oświadczenia składanego przy wykonaniu pełnomocnictwa i zarazem
w chwili wykonania pełnomocnictwa małżonek będący członkiem zarządu nie jest zadłużony, pod jakimkolwiek tytułem prawnym, wobec osób trzecich ani nie jest odpowiedzialny majątkowo z jakiegokolwiek tytułu prawnego, nie licząc drobnych, powszechnych zobowiązań życia codziennego, według jego osobistego oświadczenia składanego przy wykonaniu pełnomocnictwa

w pełnomocnictwie zastrzega się upoważnienie do – według wyłącznego wyboru pełnomocnika - odpłatnego lub nawet nieodpłatnego - przeniesienia z majątku mocodawcy do majątku pełnomocnika lub nawet innej osoby trzeciej udziału w wysokości ½ prawa własności nieruchomości przeniesionej;
w pełnomocnictwie zastrzega się, że pełnomocnik może być drugą stroną umowy zawieranej w imieniu i na rzecz mocodawcy;
pełnomocnik ma prawo do udzielenia substytucji;
pełnomocnictwo może być wykonane w drodze jednej lub nawet kilku czynności prawnych;
pełnomocnik nie musi powiadamiać mocodawcy ani o zamiarze wykonania ani o wykonaniu pełnomocnictwa;

„Parkowanie majątku” nie jest całkowicie wolne od ryzyk prawnych. Ryzyka związane z parkowaniem majątku:

przeniesienie majątku na współmałżonka daje bezpieczeństwo prawne przed skargą pauliańską wierzycieli, w tym wierzycieli przyszłych dopiero po pięciu latach od przeniesienia majątku albowiem zgodnie z art. 534 k.c. uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.; Należy pamiętać, że zgodnie z art. 527. § 1 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Ustawodawca wyjaśnia w art. 527 § 2 k.c., że czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Co ważne z punktu widzenia koncepcji podziału majątku przepis art. 527 § 3 k.c. wprowadza zasadę, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Ponadto zgodnie z art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli Powyższe zasady stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli (art. 530 k.c.).
wierzyciel może hipotetycznie dochodzić roszczeń z tytułu nieważności czynności np. powołując się na zarzut obejścia prawa; ryzyko nie wydaje się być duże; Zgodnie z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek;
istnieje niewielkie ryzyko zarzutu wadliwości oświadczenia woli: zgodnie z art. 83. § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. W myśl art. 83 § 2 k.c. pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze;
czynnikiem ryzyka jest nielojalność lub niewypłacalność współmałżonka;