Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 CIT. Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie in casu w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

 

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje dwie kategorie kosztów po pierwsze, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami (tzw. koszty bezpośrednie). Po drugie, koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, czyli takie których nie można wprost przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

 

Ustawa o CIT nie definiuje pojęć „koszty bezpośrednio związane z przychodami” oraz „koszty inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami”. Jednakże sens tych pojęć można ustalić posługując się ich gramatycznym (językowym) znaczeniem. Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie albo wpłynęło albo wpłynie bezpośrednio na uzyskanie określonego przychodu. Kosztami zaś innymi niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, w tym koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika są koszty związane z jego funkcjonowaniem.

 

Generalną zasadą podatkowego rozliczania kosztów bezpośrednich jest ujęcie (potrącenie) w rachunku podatkowym kosztu bezpośredniego z odpowiadającym mu przychodem. Koszty bezpośrednie należy więc ujmować podatkowo w momencie wykazania odpowiadających im przychodów. Moment potrącenia kosztów pośrednich wynika natomiast z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT. Stanowi on, że koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się natomiast dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 15 ust. 4e ustawy o CIT). Z powyższego wynika zatem, że pod pojęciem „dzień poniesienia kosztu” należy rozumieć dzień, na który podatnik uwzględnił koszt w prowadzonych przez siebie księgach rachunkowych, za wyjątkiem kosztów ujętych jako rezerwy bądź bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

 

Opłata za użytkowanie wieczyste gruntu pozostaje w pośrednim związku z osiąganiem konkretnych przychodów. Wydatki z tego tytułu, nie są bowiem wprost, celowo ukierunkowane na osiągnięcie konkretnego przychodu w przyszłości. Obowiązek ponoszenia opłaty z tytułu wieczystego użytkowania gruntu wynika już z samego faktu posiadania gruntu i jest niezależny od jego przeznaczenia. Nie istnieje, w tym przypadku ścisły związek pomiędzy tymi wydatkami, a ewentualnie osiągniętym przychodem, należy je ponosić nawet wówczas gdyby nie pojawił się żaden przychód. Uznać zatem należy, że wydatek ten stanowi koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami.

 

Jeżeli chodzi o orzecznictwo sądowe, to należy stwierdzić, że nie ukształtowała się do tej pory jednolita interpretacja przepisów określających dzień poniesienia kosztu. Niektóre sądy uznają, że jest to dzień ujęcia wydatku jako kosztu dla celów rachunkowych (np. wyrok NSA z 27 września 2012 r., sygn. akt II FSK 253/11), a inne uważają, że wystarczy jakiekolwiek ujęcie zakupu w księgach rachunkowych (wyrok NSA z 14 grudnia 2012 r., sygn. akt II FSK 861/11 oraz z 20 lipca 2012 r., sygn. akt II FSK 2406/11).

Uwzględniając rozbieżności w rozumieniu "dnia poniesienia kosztu" u prowadzących księgi rachunkowe, można wyrazić pogląd, że nie będzie błędem jeśli podatnik odniesie opłatę za wieczyste użytkowanie gruntu jednorazowo w ciężar kosztów i jednocześnie zaliczy ją do kosztów uzyskania przychodów albo jeżeli będzie rozliczał proporcjonalnie przez cały rok, którego ta opłata dotyczy.

 

Jeżeli podatnik w trakcie roku podatkowego na koniec marca opłacił roczną opłatę za użytkowanie wieczyste a następnie zbył prawo użytkowania wieczystego, to należałoby uznać, że po zbyciu użytkowania wieczystego nie ma on tytułu do zaliczania do swoich kosztów uzyskania przychodu tej części opłaty która proporcjonalnie przypada za czas po zbyciu prawa użytkowania wieczystego, nawet jeżeli podatnik nie może dokonać „korekty” tej opłaty.

 

 

 

 

 

Blog

20 listopada 2018
Opłata za użytkowanie wieczyste jako koszt uzyskania przychodu w przypadku zbycia tego prawa