Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 3 u. rej. zast. umowa zastawnicza powinna określać m.in. przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwościom.

 

W myśl art. 7 ust. 1 u. rej. zast. przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być rzeczy ruchome i zbywalne prawa majątkowe, z wyjątkiem praw mogących być przedmiotem hipoteki, wierzytelności na których ustanowiono hipotekę; statków morskich oraz statków w budowie mogących być przedmiotem hipoteki morskiej.

 

Na podstawie art. 7 ust. 2 u. rej. zast. zastawem rejestrowym można w szczególności obciążyć: rzeczy oznaczone co do tożsamości; rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku; zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny; wierzytelności; prawa na dobrach niematerialnych; prawa z papierów wartościowych; prawa z niebędących papierami wartościowymi instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

 

Co ważne, zastaw rejestrowy może być ustanowiony także wówczas, gdy zastawca nabędzie przedmiot zastawu w przyszłości. Obciążenie zastawem rejestrowym takiego przedmiotu zastawu staje się skuteczne z chwilą jego nabycia przez zastawcę (art. 7 ust. 3 u. zast. rej.).

 

Zastaw rejestrowy może zabezpieczać dwie lub więcej wierzytelności wynikające z umów przysługujących jednemu wierzycielowi. Wierzytelności te określa umowa zastawnicza (art. 6 u. zast. rej.).

 

Przedmiotem zastawu rejestrowego może być zatem zbiór rzeczy ruchomych lub (alternatywa zwykła) zbiór praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny.

 

W literaturze przedmiotu B. Marciniak, Zbiór rzeczy lub praw o zmiennym składzie stanowiący całość gospodarczą jako przedmiot zastawu rejestrowego, Monitor Prawa Bankowego 2011, nr 7-8, s. 80 i n. wskazała, że „na gruncie art. 7 ust. 2 pkt 3 u.z.r. [ustawy z 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów] możliwa jest obrona poglądu, że przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być również zbiory rzeczy lub praw, które nie mają charakteru zorganizowanego w znaczeniu tradycyjnie przyjmowanym w doktrynie, tj. nie składają się z rzeczy wzajemnie dobranych i złączonych organizacyjnie i nie posiadają wyższej wartości i użyteczności niż łączna wartość i użyteczność jego poszczególnych elementów. O tym, czy dane przedmioty lub prawa wchodzące w skład majątku zastawcy stanowią całość, może decydować między innymi funkcja, jaką pełnią dla zastawcy lub w prowadzonej przez niego działalności, cele jakim służą, źródło pochodzenia tych rzeczy, powiązanie z określonym obszarem działalności zastawcy lub jednym z miejsc jej wykonywania itp. Wykładnia art. 7 ust. 2 pkt 3 u.z.r. [ustawy z 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów] nie daje przy tym podstaw do twierdzenia, że całości nie mogą stanowić zbiory składające się wyłącznie z rzeczy oznaczonych co do gatunku. Z punktu widzenia tego przepisu istotne bowiem jest tylko to, czy rzeczy mogą zostać uznane za całość gospodarczą, a nie jakiego są rodzaju.”

 

Co do zasady nie ma przeszkód prawnych aby przedmiotem zastawu rejestrowego było kilka zbiorów rzeczy. Nie ma przeszkód prawnych aby przedmiotem zastawu rejestrowego były wszystkie rzeczy ruchome należące do danego zastawcy.

 

Dla ustanowienia zastawu rejestrowego m o ż e być sporządzona szczegółowa lista zbioru. Brak szczegółowej listy zbioru nie oznacza, że zastaw jest nieskuteczny.

 

Przedmiotem zastawu rejestrowego może być zatem:

  1. „Mienie ruchome przedsiębiorstwa (całość ruchomych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, całość zapasów, wierzytelności od wszystkich odbiorców)”
  2. „Mienie ruchome przedsiębiorstwa pod nazwą X z wyłączeniem wierzytelności przedstawionych do faktoringu w Y”

 

Powyższej oceny nie zmienia okoliczność, iż użyte sformułowania są nieprecyzyjne, gdyż:

  1. „ruchomości” są odmienną kategorią pojęciową od „wierzytelności”
  2. unika się obecnie używania zwrotu „przedsiębiorstwo” w ujęciu podmiotowym (zob. jednak art. 435 k.c.)

 

Zgodnie z § 3 ust. 5 rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 października 1997 r. w sprawie szczegółowej organizacji i sposobu prowadzenia rejestru zastawów rejestr zastawów obejmuje siedem rubryk, przy czym "przedmiot zastawu" wpisuje się w rubryce piątej.

 

W myśl załącznika nr 1 do przywołanego rozporządzenia przy numerze pozycji katalogu B3 nazwa przedmiotu zastawu została określona następująco: „Inne zbiory rzeczy lub praw stanowiących organizacyjną całość chociażby jego skład był zmienny”. W rejestrze wpisuje się następujące dane: nazwa zbioru (rodzaj zbioru) – tzw. cecha A; Wzmianka o istnieniu szczegółowej listy zbioru – tzw. cecha B; wartość zbioru, na konkretny dzień– tzw. cecha C; Miejsce położenia (lokalizacja) zbioru – tzw. cecha D.

 

 

W uwagach do sposobu określenia powyższych cech dla przedmiotu zastawu, przy cesze A umieszczono następujące zalecenie: „Należy wpisać nazwę zbioru lub jak najściślejsze jego określenie (oznaczenie).” Przy cesze B należy wpisać słowo TAK w wypadku gdy istnieje lista przedmiotów wchodząca w skład zbioru bądź to w umowie zastawniczej (lub załączniku do niej), jeżeli lista znajduje się w zbiorze dokumentów w aktach rejestrowych sądu. W innym wypadku należy wpisać słowo NIE. Przy cesze C wartość zbioru to wielkość wyrażona w złotych polskich w oparciu o ustalone przez strony kryteria w umowie zastawniczej (np. bilansu, wyceny biegłych ekspertów lub umowę) z podaniem daty oszacowania. Przy cesze D należy podać miejscowość, w której położony jest zbiór, ulicę, numer domu. Cechy E-F nie wypełnia się.

 

 

Blog

20 listopada 2018
Opis przedmiotu zastawu rejestrowego.