W. Szpringer, Upadłość konsumencka. Inspiracje z rozwiązań światowych, s. 19–20 przyczyny niewypłacalności grupuje w następujący sposób: – strukturalne i makroekonomiczne (podatki, inflacja, transformacja systemowa, duży udział kosztów utrzymania w całości wydatków), – kryzysy życiowe (wypadki, choroby, rozwody, śmierć bliskiej osoby), – brak umiejętności radzenia sobie z problemami finansowymi oraz racjonalnej analizy rynku finansowego, brak zrozumienia istoty usług finansowych, – czynniki etyczne oraz style życia (credit for needs - kredyt brany z konieczności przez osoby biedne, oraz credit for convenience, brany przez osoby bogate lub należące do klasy średniej w celu zapewnienia luksusowej konsumpcji i życia ponad stan), – tradycje narodowe (kultura zadłużania się). Wnioskodawca powinien wskazać we wniosku na swoją niewypłacalność jako podstawę wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej (art. 10, 11 ust. 1 PrUpad). Jest to tzw. przesłanka pozytywna dla ogłoszenia upadłości. Należy bronić poglądu, że wnioskodawca powinien również wskazać na brak tzw. przesłanki negatywnej dla ogłoszenia upadłości (zob. art. 4914 PrUpad). Wniosek taki wypływa choćby z art. 4912 ust. 4 pkt 8 PrUpad. Ponadto, immanentnym elementem badania wniosku o ogłoszenie upadłości jest analiza moralności płatniczej dłużnika w rozumieniu art. 4914 PrUpad. Ustawodawca nie nakłada na wnioskodawcę ciężaru udowodnienia danej okoliczności (a zatem wykazania faktycznego zaistnienia powoływanych okoliczności w drodze dowodów w rozumieniu Kodeksu postępowania cywilnego), ale jedynie wymóg uprawdopodobnienia podawanych okoliczności. Zgodnie z art. 243 KPC w zw. z art. 35 PrUpad, zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu. W post. SN z 21.2.2013 r. (III CNP 2/13, Legalis) wyjaśniono, że: „sąd może uznać jakieś twierdzenie za uprawdopodobnione tylko wtedy, gdy nabierze przekonania, iż prawdopodobnie tak właśnie było lub jest. Strony w celu uprawdopodobnienia mogą posługiwać się zarówno środkami właściwymi dla zwykłego postępowania dowodowego (np. dokumentami, zeznaniami świadków lub opiniami biegłych), jak i środkami nieuznawanymi przez KPC za dowody (np. pisemne oświadczenia osób trzecich, surogaty dokumentów czy tzw. opinie prywatne)”. Z kolei SA w Krakowie w post. z 10.9.2012 r. (I ACZ 1277/12, Legalis) przyjął, że: „uprawdopodobnienie określa się niekiedy jako ułatwione postępowanie dowodowe, surogat, namiastkę dowodu nie dającą pewności, lecz tylko wiarygodność twierdzenia o jakimś fakcie. Żądanie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje znaczna szansa na jego istnienie, co nie wyklucza tego, iż w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego wyprowadzić należałoby odmienne wnioski. (…) Uprawdopodobnienie należy pojmować jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu, niedający pewności, a wyłącznie prawdopodobieństwo twierdzenia o jakimś fakcie i stanowi odstępstwo od ogólnej reguły dowodzenia przytaczanych faktów na korzyść tej strony, której ustawa zezwala w określonym wypadku na uprawdopodobnienie faktu, na który się powołuje zamiast udowadniania go. Uwiarygodnienie roszczenia nie wymaga zatem na tym etapie postępowania niepodważalnych dowodów na okoliczność, że roszczenie jest usprawiedliwione, a od oceny sądu zależy uznanie, czy dokonane na podstawie uprawdopodobnienia ustalenia są na tyle wiarygodne, by na tej podstawie można było uznać za uprawdopodobnione fakty, na które strona się powołuje”. Podobny standard prawny (uprawdopodobnienia) przewidziano w odniesieniu do wniosku o upadłość przedsiębiorcy (art. 22 ust. 1 pkt 3 PrUpad). W tym kontekście warto przytoczyć fragment post. SN z 12.4.2001 r. (II CKN 1349/00, OSNC 2001, Nr 12, poz. 178), wydanego jeszcze na gruncie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 24.10.1934 r. – Prawo o postępowaniu układowem (Dz.U. Nr 93, poz. 836 ze zm.). Sąd Najwyższy przyjął, że: „wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego radykalne ograniczenia aktywności dowodowej sądu nie mają zastosowania w procedurze układowej”. Wobec ograniczenia ciężaru dowodowego po stronie wnioskodawcy należy dopuścić działanie sądu w sprawach dowodowych z urzędu.
Blog