Odpowiedzialność karna osób fizycznych za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości odnosi się tylko do niektórych typów podmiotów, które posiadają zdolność upadłościową. Zgodnie z art. 586 KSH kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Zob. A. Gąsior, Wejście w życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne a odpowiedzialność karna za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie, Dor. Restr. 2016, nr 4, s. 104 i n., M. Królikowski, Ł. Strycharczyk, Odpowiedzialność karna za niezłożenie wniosku o upadłość celowej spółki deweloperskiej, Dor. Restr. 2017, nr 4, s. 79 i n. W wyr. SA w Katowicach z 10.12.2015 r. (II AKA 448/15, Legalis) wskazano, że: „przestępstwo z art. 586 k.s.h., polegające na niezgłoszeniu upadłości spółki prawa handlowego jest przestępstwem indywidualnym właściwym. Ustawodawca w przepisie tym, posłużył się wyliczeniem taksatywnym funkcji, z pełnieniem których związana jest odpowiedzialność karna w przypadku zaniechania złożenia wniosku o upadłość. Zgodnie z jego brzmieniem podmiotem przestępstwa z art. 586 k.s.h., może być jedynie członek zarządu względnie likwidator spółki, co do której nie zgłoszono wniosku o ogłoszenie upadłości. Zatem, poza zakresem tych podmiotów pozostaje kilka kategorii osób, pełniących w spółkach funkcje związane z zarządzaniem jej działalnością, sprawowaniem nadzoru lub kontroli albo reprezentowaniem spółki na zewnątrz. I tak, odpowiedzialności tej nie podlegają członkowie rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurenci i pełnomocnicy spółki oraz inne osoby posiadające prawo do reprezentowania spółki niepełniące funkcji członka zarządu lub likwidatora. Do kręgu tych podmiotów nie zaliczają się także wspólnicy niezależnie od faktycznie i prawnie pełnionej przez nich roli w spółce, a więc także wtedy, gdy są oni umocowani do prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej na zewnątrz, a podstawą tego umocowania nie jest członkostwo w zarządzie spółki lub pełnienie funkcji likwidatora. Wyłączenie odpowiedzialności wspólników za przestępstwo przewidziane w art. 586 k.s.h. rozciąga się także na wspólników spółek osobowych, mimo, że pełnią oni faktyczne funkcje zbliżone do członków zarządu spółki kapitałowej, a przynajmniej odnosi się to do tzw. wspólników (lub komplementariuszy) «zarządzających»„. Z kolei m.in. w wyr. SA w Gdańsku z 6.12.2011 r. (II AKA 329/11, Legalis), w wyr. SA we Wrocławiu z 16.6.2016 r. (II AKA 141/16, Legalis), w wyr. SA w Białymstoku z 7.2.2013 r. (II AKA 253/12, Legalis) przestępstwo określone w art. 586 KSH zakwalifikowano jako przestępstwo trwałe. Podobnie w wyr. SA w Lublinie z 28.4.2015 r. (II AKA 45/15, Legalis) przyjęto, że użycie w treści art. 586 KSH czasownika „nie zgłasza” w formie niedokonanej wskazuje, że celem ustawodawcy było penalizowanie zachowania w całym interwale czasowym, w którym istnieją podstawy do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Co ważne, w orzecznictwie sądowym przyjęto, że dla bytu przestępstwa z art. 586 KSH nie ma znaczenia motywacja, jaką kieruje się sprawca czynu zabronionego, nie składając w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (wyr. SA w Lublinie z 28.4.2015 r., II AKA 45/15, Legalis). Innymi słowy, interes pracowników, udziałowców, rynku itp. nie wyłącza odpowiedzialności karnej za niezłożenie wniosku o upadłość. W wyr. SA w Rzeszowie z 13.12.2012 r. (II AKA 103/12, Legalis) wyrażono pogląd, że: „płaszczyzna intelektualna zamiaru wynikowego na gruncie art. 586 k.s.h. polega na świadomości sprawcy, że w konkretnych okolicznościach stanu faktycznego niezłożenie wniosku o upadłość oznaczać może realizację znamion czynu zabronionego stypizowanego w tym przepisie. Z kolei w ramach konstrukcji strony woluntatywnej dolus eventualis sprawca musi uświadomić sobie wysoki stopień prawdopodobieństwa zaistnienia przesłanek zobowiązujących go do złożenia wniosku o upadłość spółki oraz nie podejmować czynności mających temu przeciwdziałać”. Z literatury zob. np. J. Skorupka, Karnoprawna ochrona wierzycieli, s. 82 i n.; T. Jasiński, Nowa kodyfikacja karna, s. 107 i n.; A. Ludwiczek, Czas popełnienia przestępstwa, s. 834 i n.; tenże, Warunki uzasadniające upadłość spółki, s. 149 i n.; P. Wołowski, Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o., s. 49 i n. Dalej wskazać należy, że zgodnie z art. 128 i 129 ust. o spół. europ. osoba fizyczna będąca zarządcą EZIG albo jego likwidatorem, bądź osoba fizyczna będąca członkiem zarządu, członkiem rady administrującej lub dyrektorem wykonawczym albo likwidatorem spółki europejskiej, na których ciąży obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość spółki europejskiej, nie zgłasza wniosku o upadłość odpowiednio EZIG albo spółki europejskiej pomimo powstania warunków uzasadniających jego upadłość „według przepisów o postępowaniu upadłościowym i naprawczym”, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Z literatury zob. np. Z. Kukuła, Odpowiedzialność karna, s. 30 i n.

Blog