1.

Przepis art. 122 ust. 1 u. ezig stanowi, iż kto będąc zarządcą zgrupowania albo jego likwidatorem, dopuszcza do tego, że pisma, zamówienia handlowe lub inne pisemne oświadczenia zgrupowania, skierowane w zakresie jego działalności do oznaczonych osób, nie zawierają następujących danych:

1) nazwy zgrupowania, którą poprzedzają albo po której następują wyrazy "europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych" lub skrót "EZIG", o ile wyrazy te lub skrót nie występują już w nazwie,

2) miejsca rejestru określonego w art. 6 rozporządzenia 2137/85, do którego jest wpisane zgrupowanie, wraz z numerem wpisu zgrupowania do rejestru,

3) siedziby zgrupowania,

4) tam, gdzie ma to zastosowanie - wzmianki, że zarządcy muszą działać wspólnie,

5) tam, gdzie ma to zastosowanie - wzmianki, że zgrupowanie jest w stanie likwidacji, na podstawie art. 15, 31, 32 lub 36 rozporządzenia 2137/85,

podlega grzywnie do 10.000 zł.

 

Zgodnie z art. 122 ust. 2 u. o ezig tej samej karze podlega, kto, będąc zarządcą zgrupowania albo jego likwidatorem, nie ogłasza w Monitorze Sądowym i Gospodarczym następujących danych dotyczących zgrupowania:

1) danych, które muszą zostać włączone do umowy o utworzeniu zgrupowania, na podstawie art. 5 rozporządzenia 2137/85 oraz wszelkich zmian tych danych;

2) numeru, daty i miejsca rejestracji oraz wzmianki o wykreśleniu rejestracji;

3) wzmianki o złożeniu w rejestrze dokumentów i danych, o których mowa w art. 7 lit. b-j rozporządzenia 2137/85.

 

Zgodnie z nazwą Tytułu V ustawy „Przepisy porządkowe i karne” komentowany przepis art. 122 ustawy jest przepisem porządkowym. Nie określa on ani przestępstw ani wykroczeń. Przepis art. 122 dotyczy raczej przewinień dyscyplinarnych wynikających z niedopełnienia obowiązków przewidzianych przepisami prawa. W konsekwencji odpowiedzialność prawna w oparciu o art. 122 ustawy nie ma charakteru odpowiedzialności karnej.[1]

Przedmiotem ochrony przepisu art. 122 ustawy jest prawidłowy tok obrotu gospodarczego.[2] Sprawcami czynów o których mowa w art. 122 ustawy mogą być tylko zarządca albo likwidator.

Zgodnie z art. 125 ustawy w sprawach, o których mowa w art. 122 grzywnę nakłada sąd rejestrowy. Na temat charakteru tej grzywny zob. uwagi do art. 125 ustawy.

Odpowiedzialność o której mowa w art. 122 ustawy – z uwagi na fakt, iż dotyczy ona czynów nie mających charakteru prawnokarnego – jest odpowiedzialnością obiektywną. Bezprzedmiotowe stają się rozważania dotyczące tzw. strony podmiotowej.[3]

Przepis art. 25 rozporządzenia nakłada na zgrupowanie obowiązek podawania danych. Zgodnie z art. 39 ust. 3 rozporządzenia Państwa Członkowskie winny przewidzieć odpowiednie sankcje na wypadek nieprzestrzegania art. 25 rozp.

Zwrot „dopuszczenie” do niezamieszczenia danych oznacza, iż art. 122 ust. 1 ustawy dotyczy czynu polegającego na zaniechaniu obowiązku ciążącego na sprawcy.[4]

Innym problemem, który należy mieć na uwadze jest zbieg przepisów. Należy pamiętać, iż zgodnie z art. 34. ust. 1 u. o KRS podmioty wpisane do KRS są zobowiązane umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych, w zakresie ich działalności, do oznaczonych osób, następujące dane:

         · firmę lub nazwę,

         · oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności,

· siedzibę i adres,

· numer w Rejestrze.

Zgodnie z art. 34 ust. 2 u. o KRS powyższy obowiązek, nie uchybia obowiązkom określonym w przepisach szczególnych.

W przypadku niewykonania obowiązku, o którym mowa w art. 34 ust. 1 u.o KRS, sąd rejestrowy, który stwierdzi niedopełnienie takiego obowiązku, może nałożyć grzywnę (która nie może być wyższa niż 5.000 złotych) na osoby odpowiedzialne za niewykonanie tego obowiązku (art. 34 ust. 3 i 4 u. o KRS).

Obowiązek, o którym mowa w art. 34 ust. 1 u. o KRS, nie dotyczy oświadczeń woli skierowanych do osób pozostających ze spółką w stałych stosunkach umownych (art. 32 ust. 5 u. o KRS).

Należałoby bronić poglądu, iż art. 122 ust. 1 ustawy stanowi lex specialis względem art. 34 u. o KRS. W praktyce oznacza to, iż w stosunku do zarządców i likwidatorów zgrupowania znajdzie zastosowanie jedynie art. 122 ust. 1 ustawy z pominięciem art. 34 u. o KRS.[5]

O obowiązku ogłaszania danych stanowi art. 8 rozporządzenia Zgodnie z art. 39 ust. 3 rozporządzenia Państwa Członkowskie Unii Europejskiej winny przewidzieć odpowiednie sankcje na wypadek nieprzestrzegania art. 8 rozporządzenia.

Czyn o którym mowa w art. 122 ust. 2 ustawy ma miejsce przez zaniechanie.

 

2.

Zgodnie z art. 125 u ezig w sprawach, o których mowa w art. 122-124, grzywnę nakłada sąd rejestrowy.

Grzywna orzekana przez sąd rejestrowy ma charakter grzywny przewidzianej w przepisach ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym i podlega reżimowi przepisów o postępowaniu cywilnym. Egzekucja takiej grzywny prowadzona jest w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 2.8.1991r. w sprawie sposobu prowadzenia egzekucji grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania (Dz. U. Nr 77, poz. 339). [6]

 

3.

Zgodnie z art. 126 u. ezig, kto, będąc zarządcą zgrupowania albo przedstawicielem zarządcy zgrupowania, składa nieprawdziwe oświadczenie o braku przesłanek, o których mowa w art. 19 ust. 1 rozporządzenia 2137/85, wykluczających sprawowanie przez niego funkcji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 rozporządzenia zarządcą zgrupowania nie może być osoba, która:

· na mocy prawa mającego do niej zastosowanie lub

· na mocy wewnętrznego prawa państwa, w którym zgrupowanie posiada swoją siedzibę, lub · wskutek orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej wydanych lub uznanych w jakimkolwiek Państwie Członkowskim nie może należeć do administrującego lub zarządzającego organu spółki, nie może zarządzać przedsiębiorstwem lub nie może działać jako zarządca europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych.

„Przedstawicielem zarządcy zgrupowania” jest osoba fizyczna działająca za osobę prawną będącą zarządcą zgrupowania.

Oświadczenie o braku przesłanek wykluczających sprawowanie funkcji składa się w oparciu o art. 9 ust.4 ustawy.

Sprawcą czynu może być tylko zarządca albo przedstawiciel zarządcy.

Przedmiotem ochrony jest prawidłowy obrót gospodarczy.

Czyn o którym mowa w art. 126 ustawy jest przestępstwem z działania. Może być ono popełnione wyłącznie umyślnie.

 

4.

Ustawa stanowi, iż kto, będąc zarządcą zgrupowania albo jego likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość zgrupowania pomimo powstania warunków uzasadniających jego upadłość według przepisów o postępowaniu upadłościowym i naprawczym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Przepis art. 128 ustawy jest podobny do regulacji art. 586 k.sh. przewidującej odpowiedzialność karną m.in. członków zarządu spółki z o.o.

Przedmiotem ochrony w art. 128 ustawy są interesy wierzycieli, którym procedury upadłościowe gwarantują lepszą możliwość uzyskania zaspokojenia niż egzekucja syngularna.[7]

Podmiotem komentowanego czynu zabronionego mogą być tylko zarządca albo likwidator. (tzw. przestępstwo indywidualne). Zdolność do popełnienia przestępstwa trwa przez cały okres pełnienia funkcji w zgrupowaniu. Odpowiedzialność karna ustaje z chwilą utraty statusu zarządcy lub likwidatora w zgrupowaniu. Sprawcą przestępstwa nie może być osoba pełniąca co prawda funkcje zarządzające w zgrupowaniu (np. dyrektor ds. technicznych), ale nie posiadające statusu zarządcy. Odpowiedzialność zarządcy czy likwidatora zgrupowania wiąże się nie tyle z samym pełnieniem funkcji co z indywidualnym zachowaniem sprawcy.[8] Odpowiedzialność karna nie dotyczy członków zgrupowania czy członków dodatkowych organów EZIG powołanych w umowie o utworzeniu zgrupowania.

Dodatkowo warto zauważyć, iż krąg sprawców przestępstwa niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest węższy niż krąg osób obowiązanych do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości według art. 20 ust. 2 pkt 1 pr. upadł.

Zachowanie się sprawcy przestępstwa z art. 128 ustawy polega na niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości zgrupowania pomimo ziszczenia się podstaw do ogłoszenia upadłości (tzw. właściwe przestępstwo z zaniechania). [9] Dotyczy to zarówno niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej jak i upadłości z możliwością zawarcia układu. Uznać należy, iż nie popełnia przestępstwa kto zgłasza wniosek o ogłoszenie upadłości w czasie właściwym jednak sąd ogłasza inny rodzaj upadłości niż ta, której dotyczył wniosek. Odpowiedzialność karna powstanie także wówczas gdy wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie złożony ale z przekroczeniem terminu do dokonania takiej czynności.[10] To samo dotyczy sytuacji w której wniosek o ogłoszenie upadłości nie odpowiadał ustawowym wymogom albo był nienależycie nieopłacony co skutkowało jego zwrotem (zob. art. 28 ust. 1 pr. upadł.).[11]

Podstawy ogłoszenia upadłości określa art. 10 i n. pr. upadł.

Przestępstwo z art. 128 ustawy jest bezskutkowe, dla jego popełnienia sprawca nie musi wyrządzić komukolwiek szkody.[12]

Przestępstwo (występek) z art. 128 ustawy można popełnić tylko w sposób umyślny.[13]

Przestępstwo z art. 128 ustawy ma charakter publicznoskargowy i jest ścigane z urzędu. Sąd gospodarczy ds. upadłościowych i naprawczych (inny organ postępowania upadłościowego) powinien zawiadomić prokuratora lub policję o tym, że dłużnik zaniechał złożenia wniosku o upadłość we właściwym terminie. Przepis art. 304 § 2 k.p.k. nakłada na sąd, który w toku prowadzonego postępowania dowiedział się o przestępstwie ściganym z urzędu, obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o tym prokuratora lub Policji.[14]

W piśmiennictwie, na tle uregulowania art. 586 k.s.h., wyrażono opinię, iż złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez inną osobę (np. wierzyciela) nie uchyla odpowiedzialności karnej członka zarządu lub likwidatora. W świetle art. 586 KSH odpowiedzialności karnej podlega ten, kto "nie zgłasza wniosku o upadłość". Penalizacją objęto więc nie tylko przypadki, gdy członek zarządu lub likwidator w ogóle nie wystąpił z wnioskiem, ale także sytuacje, w których wniosek taki został złożony po upływie przepisanego terminu. W niniejszym przypadku przestępstwo będzie uważane za popełnione w pierwszym dniu następującym po upływie dwutygodniowego terminu do złożenia wniosku.[15]

Na marginesie podnieść należy, iż obok odpowiedzialności karnej z art. 128 ustawy zarządcy zgrupowania mogą ponosić odpowiedzialność cywilną w oparciu o art. 21 ust. 3 pr. upadł. lub art. 299 k.s.h. W stosunku do zarządców zgrupowania, którzy uchybili obowiązkowi zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości sąd może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o art. 373 i n. pr. upadł. Niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości zgrupowania może również skutkować orzeczeniem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w trybie art. 373 i n. pr.upadł.

 

[1] Por. R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz do artykułów 459 – 633, Tom IV, Warszawa 2004r., s. 1328 – 1329, M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2005r, s. 1042, M.Uliasz, Przepisy karne w KSH, Monitor Prawniczy z 2002r., Nr 4, s. 153.

[2] R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 1328, J.Giezek, P.Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Tom V, Warszawa 2005r., s. 223.

[3] Por. J.Giezek, P.Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 225. Inny - dyskusyjny - pogląd na tle art. 595 k.s.h. prezentuje R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks ..., s. 1330. zdaniem którego czyny, o których mowa w art. 122 ustawy mogą być popełnione wyłącznie umyślnie.

[4] Por. J.Giezek, P.Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 224

[5] Tak na gruncie art. 595 k.s.h.: J.Giezek, P.Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 226.

 

[6] Por. R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz do artykułów 459 – 633, Tom IV, Warszawa 2004, s. 1329, , M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2005r., s. 1042, M.Uliasz, Przepisy karne w KSH, Monitor Prawniczy z 2002r., Nr 4, s. 153.

 

 

[7] Por. R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz do artykułów 459 – 633, Tom IV, Warszawa 2004r., s. 1267 – 1268, J. Giezek, P. Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Tom V, Warszawa 2004r., s. 56

[8] R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks ..., s. 1330.

[9] Por. R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 1270.

[10] Por. J. Giezek, P. Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 58.

[11] Por. J. Giezek, P. Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 66. Odmienny dyskusyjny pogląd wyraził R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 1271.

[12] Por. T. Jasiński, Nowa kodyfikacja karna a odpowiedzialność za niezłożenie wniosku o upadłość, Prokuratura i Prawo z 2000r., Nr 2, s. 107 i n., Z. Kukuła, Problemy ochrony spółek kapitałowych w prawie polskim, Prokuratura i Prawo z 1999r., Nr 3, s. 113, J. Skorupka, Odpowiedzialność członków władz spółek kapitałowych w stosunku do wierzycieli, Prawo Spółek z 2000r., Nr 7-8, s. 29 i n.

[13] Por. R.Zawłocki, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks ..., s. 1272, J. Giezek, P. Kardas, [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks..., s. 67, M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2005r., s. 1033

[14] Por. J.Skorupka, Karnoprawna ochrona wierzycieli w praktyce sądowej, Przegląd Sądowy z 2003r., Nr 6, s. 82 i n.

 

[15] Tak: M.Uliasz, Przepisy karne w KSH, Monitor Prawniczy z 2002r., Nr 4, s. 153

 

Blog

20 lutego 2019
Odpowiedzialność karna w związku z EZIG.