Za zobowiązania zgrupowania odpowiada samo zgrupowanie. Z punktu widzenia odpowiedzialności zgrupowania za zobowiązania nie ma znaczenia okoliczność czy prawo krajowe przyznało zgrupowaniu osobowość prawną czy nie.

 

Problematyka odpowiedzialności w stosunku do osób trzecich dotyczy następujących zagadnień problemowych:

    1. odpowiedzialności za zobowiązania zgrupowania in spe (art. 9 ust. 2)
    2. odpowiedzialności za zobowiązania zgrupowania po jego zarejestrowaniu
    3. odpowiedzialności za zobowiązania zgrupowania po jego wykreśleniu z rejestru

 

Obok zgrupowania za jego zobowiązania mogą odpowiadać także i inne podmioty. Po pierwsze, będą to członkowie zgrupowania, zgodnie z regulacją art. 24. Zasada odpowiedzialności członków za zobowiązania zgrupowania wyrażona w art. 24 jest uzupełniona przez art. 26 ust. 2, który dotyczy odpowiedzialności nowych członków, i przez art. 34, który dotyczy problemu odpowiedzialności po ustaniu członkostwa. Po drugie, za zobowiązania zgrupowania mogą odpowiadać inne osoby (np. zarządcy) według przepisów właściwego prawa krajowego. Przypomnieć w tym miejscu także należy, iż za zobowiązania wynikające z działalności prowadzonej w imieniu zgrupowania przed jego zarejestrowaniem odpowiadają osoby, które działały za zgrupowanie przed jego zarejestrowaniem, w sytuacji gdy zgrupowanie nie przejmie zobowiązań powstałych przed rejestracją (art. 9 ust. 2).

 

Przepis art. 24 dotyczy jedynie odpowiedzialności członków w stosunkach zewnętrznych.

 

 

 

Konstrukcja odpowiedzialności członków za zobowiązania zgrupowania zakłada zapewnienie maksymalnie efektywnej ochrony dla wierzycieli zgrupowania. Zob. Komunikat, pkt II.5., tiret 14 preambuły. Osobista odpowiedzialność członków jest naturalną przeciwwagą dla przyjętej w konstrukcji EZIG zasady swobody kontraktowej dla ukształtowania stosunku prawnego zgrupowania jak i braku wymogów co do zebrania kapitału. Zob. Komunikat, pkt II.5., I. Hykawy [w :] Prawo Wspólnot Europejskich a prawo polskie. Prawo gospodarcze. pod red. M. Safjana, Warszawa 2002r., s. 318 – 319, European Economic Interest Groupings. Commercial, legal and tax considerations, Jordans 1990. praca zbiorowa, s. 52 – 53. Co do tzw. funkcji gwarancyjnej kapitału zob. np. R. Adamus, Kapitał docelowy w spółce akcyjnej, Gazeta Sądowa z 2002 r., nr 3, s. 23 i tam cytowana literatura.

 

Zasada odpowiedzialności członków za zobowiązania zgrupowania dotyczy nie tylko zobowiązań prywatnoprawnych, ale również publicznoprawnych. O odpowiedzialności członków zgrupowania za zobowiązania publicznoprawne stanowi wyraźnie preambuła (tiret 14). Członkowie zgrupowania mogą zatem być odpowiedzialni za zapłatę danin publicznych, np. podatku VAT, opłat skarbowych, itp. European Economic ..., s. 34. Z uwagi na regulację art. 40, w zakresie podatku dochodowego, członkowie zgrupowania będą sami ponosić główną, własną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe. Zaznaczyć jednak należy, iż prawo krajowe może ustanawiać szczególne zasady odpowiedzialności podatkowej członków zgrupowania.

 

Odpowiedzialność członków zgrupowania jest nieograniczona, wspólna i solidarna (art. 24 ust. 1). Znaczenie i skutki odpowiedzialności wspólnej i solidarnej, winny być oceniane w świetle właściwego prawa krajowego. European Economic …, s. 34 Dotyczy to m.in. takich kwestii jak wzajemne relacje pomiędzy dłużnikami solidarnymi, wpływ zachowania jednych dłużników na pozycję prawną drugich, kwestie regresu między dłużnikami solidarnymi.

W art. 24 ust. 2 rozporządzenia przyjęta została jednak swoista konstrukcja zawierająca pierwiastek subsydiarności w odpowiedzialności członków zgrupowania. Polega ona na tym, iż aż do ukończenia likwidacji zgrupowania wierzyciel nie może dochodzić od członka zapłaty długów jeżeli wcześniej nie zażądał zapłaty od zgrupowania i zapłata nie została dokonana we właściwym czasie (art. 24 ust. 2). Rozporządzenie nie określa długości terminu jaki wierzyciel może wyznaczyć zgrupowaniu na uregulowanie zobowiązania. Pozostaje on zatem w gestii wierzyciel. Termin ten powinien być stosowny do okoliczności i właściwości stosunków gospodarczych. Rozporządzenie nie rozstrzyga również w jakiej formie powinno być sporządzone wezwanie do zapłaty. Ze względów praktycznych wezwanie takie powinno być sporządzone w formie pisemnej. Na marginesie dodać należy, iż wcześniej francuski pierwowzór EZIG wprowadził szczególny charakter solidarnej odpowiedzialności członków zgrupowania za zobowiązania zgrupowania. Wierzyciel mógł domagać się zapłaty długu od członka GIE tylko po uprzednim bezskutecznym wezwaniu do zapłaty aktem pozasądowym. W nauce francuskiej przyjęto zatem, iż uczestnicy GIE są nie tyle współdłużnikami solidarnymi co raczej gwarantami zgrupowania. I.Hykawy [w :] Prawo Wspólnot ..., s. 278 i tam cytowana literatura.

 

Szczególnego rodzaju sytuacja ma miejsce w przypadku przyjęcia nowego członka zgrupowania lub ustąpienia dotychczasowego. W pierwszym ze wskazanych przypadków nowy członek odpowiada za zobowiązania zgrupowania na zasadach ogólnych, wliczając w to zobowiązania, które powstały w związku z działalnością EZIG przed jego przystąpieniem (art. 26 ust. 2). Nowy członek może jednak zostać zwolniony od odpowiedzialności za zobowiązania powstałe przed jego przystąpieniem do EZIG, jeżeli taka klauzula zostanie zastrzeżona w umowie założycielskiej zgrupowania lub w akcie przystąpienia. Klauzula taka zyskuje skuteczność w stosunku do osób trzecich, na warunkach określonych w art. 9 ust. 1, tylko jeżeli została opublikowana w sposób, o którym mowa w art. 8 (art. 26 ust. 2). Ponadto zgodnie z art. 7 lit. „j” każda klauzula wyłączająca odpowiedzialność nowego członka za zobowiązania zgrupowania powstałe przed jego przystąpieniem, winna być zgłoszona do właściwego rejestru. Natomiast w przypadku ustąpienia z EZIG członek ustępujący odpowiada za zobowiązania zgrupowania na zasadach ogólnych powstałych w związku z działalnością EZIG przed jego ustąpieniem (art. 34).

 

Preambuła rozporządzenia stanowi, iż zasady odpowiedzialności za zobowiązania zgrupowania nie wykluczają swobody co do wyłączenia albo ograniczenia odpowiedzialności jednego lub kilku członków za określony dług w drodze specjalnej umowy pomiędzy zgrupowaniem a osobą trzecią (tiret 14 preambuły).

 

Wierzyciel może zwolnić z zobowiązania jednego, kilku a nawet wszystkich członków zgrupowania. W nauce francuskiej, w związku z funkcjonowaniem francuskiego narodowego zgrupowania, postawiono tezę, iż niedopuszczalne jest globalne zrzeczenie się solidarności, co do wszystkich czynności prawnych. Rezygnacja z solidarności może być natomiast syngularna i dotyczyć poszczególnych czynności prawnych. Tak: I. Hykawy [w :] Prawo Wspólnot ..., s. 278 i tam cytowana literatura.

 

Członek zgrupowania, który spłacił dług zgrupowania posiada regres w stosunku do zgrupowania i pozostałych członków I. Hykawy [w :] Prawo Wspólnot ..., s. 320 – 321 podnosi, że do roszczenia regresowego znajduje zastosowanie prawo właściwe dla siedziby zgrupowania (art. 2 ust. 1). Roszczenie takie można bowiem uznać za wynikające z wewnętrznego funkcjonowania zgrupowania.

 

Obok odpowiedzialności członków zgrupowania w stosunku do osób trzecich może powstać odpowiedzialność innych podmiotów za zobowiązania zgrupowania wynikająca z przepisów prawa krajowego. W odniesieniu do zgrupowań z siedzibą w Irlandii w przypadku gdy liczba członków zgrupowania jest mniejsza niż dwóch, a zgrupowanie prowadzi działalność przez okres dłuższy niż miesiąc, przy braku wymaganej minimalnej liczby członków, wówczas za zobowiązania zgrupowania powstałe w tym czasie odpowiadają solidarnie następujące osoby, które wiedziały o tym fakcie

  1. w przypadku gdy pozostałym członkiem jest osoba fizyczna, ta osoba
  2. w przypadku gdy pozostałym członkiem jest spółka typu partnership, każdy wspólnik tej spółki
  3. w przypadku gdy pozostałym członkiem jest osoba prawna – każda osoba, która jest – we wskazanym powyżej okresie czasu – członkiem jej zarządu lub podobnego organu.

Ponadto, zgodnie z przepisami prawa irlandzkiego, w przypadku naruszenia zakazu ogłaszania przez zgrupowanie publicznej subskrypcji (zob. uwagi do art. 23) w trakcie likwidacji lub w na rok przed wszczęciem likwidacji, właściwy sąd – na wniosek likwidatora lub wierzyciela zgrupowania – może orzec o osobistej, nieograniczonej odpowiedzialności następujących osób za wszystkie lub niektóre zobowiązania zgrupowania:

    1. członka zgrupowania będącego osobą fizyczną
    2. członka organu zarządzającego członka zgrupowania będącego jednostką organizacyjną
    3. zarządcy zgrupowania, a w przypadku gdy zarządcą zgrupowania jest osoba prawna właściwa osoba fizyczna

Owa odpowiedzialność dotyczy zobowiązań zgrupowania powstałych w czasie pełnienia funkcji przez wymienione wyżej osoby.

 

Rozporządzenie reguluje jedynie problematykę odpowiedzialności członków zgrupowania w stosunku do osób trzecich. Członkowie zgrupowania mogą jednak ponosić odpowiedzialność również w stosunku do zgrupowania.

Blog

05 lutego 2019
Odpowiedzialność członków EZIG za zobowiązania.