Przez treść stosunku prawnego sponsoringu należy rozumieć uprawnienia i obowiązki sponsora i sponsorowanego, stanowiące elementy stosunku prawnego. Stosunek prawny zobowiązaniowy dzieli się na dwie podstawowe, konieczne i wobec siebie przeciwstawne segmenty, to jest na wierzytelność i dług. Przedstawiając to przez pryzmat kryterium podmiotowego można mówić o prawie podmiotowym z jednej strony i odpowiadającemu mu obowiązkowi z drugiej strony. Zarówno prawo podmiotowe jak i obowiązek nie są monolitycznymi kategoriami pojęciowymi. Analitycznie ujęte prawo podmiotowe to zbiór uprawnień wierzyciela, które z uwagi na skuteczność stosunku zobowiązaniowego inter partes są roszczeniami służącymi wierzycielowi względem dłużnika. Podobnie obowiązki dłużnika są składnikami syntetycznie ujmowanego długu. Konsekwencją jest to, że poszczególne uprawnienia i stanowiące ich korelat obowiązki mają swój samodzielny byt prawny. Niemniej jednak z uwagi na ich ścisłe relacje spięte klamrą stosunku prawnego sponsoringu rozbieżność losów prawnych owych uprawnień i obowiązków nie może być znaczna. Na przykład poszczególne roszczenia strony stosunku sponsoringu mogą stawać się wymagalne w różnych terminach, odrębnie powstawać i przedawniać się, jednak mimo to składają się one na pewną całość jaką jest wierzytelność i mogą powstać tylko w przypadku zaistnienia owej wierzytelności jako integralnej części stosunku prawnego sponsoringu. [1]

Osobną kategorię stanowią przysługujące wierzycielowi uprawnienia kształtujące, które nie stanowią roszczeń i nie są składnikami wierzytelności jako prawa podmiotowego, a które służą ochronie interesu wierzyciela w ukształtowaniu roszczeń czy niekiedy nawet całości stosunku prawnego sponsoringu. [2]

Stosunek prawny sponsoringu jest strukturalnie złożony z uwagi na to, że zarówno sponsor jak i sponsorowany co do zasady występują w roli wierzyciela jak i dłużnika. Są oni podmiotami praw, a także i obowiązków (tzw. stosunek prawny dwustronnie zobowiązujący). sponsor – wierzyciel, sponsorowany – dłużnik).

Brak uregulowania umowy sponsoringu w przepisach prawa cywilnego powoduje, że strony stosunku sponsoringu muszą same dokładnie określić w treści zawieranej umowy swoje prawa i obowiązki.[3] Zakres praw i obowiązków zastrzeganych przez strony jest zazwyczaj szeroki i różnorodny. [4]

Prawa i obowiązki stron można podzielić na takie, których podmiotem może być wierzyciel i dłużnik w ramach każdego stosunku prawnego prawa obligacyjnego, takie które wynikają z istoty określonego typu stosunku prawnego, jak i takie, które strony ustaliły ad casu, w ramach konkretnej więzi prawnej. Rodzaj tych ostatnich praw i obowiązków będzie zależał od wielu czynników. Wymienić tu należy cel jaki strony (a zwłaszcza sponsor) chcą osiągnąć w ramach danej umowy, dziedzinę aktywności sponsoringowej, rodzaj adresatów zaangażowania sponsoringowego, itp. Niekiedy strony mogą być podmiotami praw i obowiązków tego samego typu – np. pracownicy sponsora i sponsorowanego obowiązani są do okazywania sobie należytego szacunku podczas wykonywania umowy, każda ze stron ma prawo do żądania przeprowadzenia renegocjacji i zarazem obowiązek przystąpienia do nich itp.

Uprawnienia wierzyciela można podzielić na główne i pomocnicze (dodatkowe, uboczne). Nie wchodząc tu w spory teoretyczne, uprawnienie główne można określić jako roszczenie o uzyskanie świadczenia, natomiast pomocnicze jako takie, które służy zabezpieczeniu lub realizacji roszczenia głównego. [5] Podobnie można zróżnicować obowiązki ciążące na dłużniku.[6]

Z uwagi na treść umowy zawartej przez strony w piśmiennictwie zaproponowano wyróżnienie najbardziej typowych dla tej instytucji umów : sponsoringowej umowy reklamy, sponsoringowej umowy wyposażenia, pracy licencji, a także sponsoringowej umowy o współpracę, dzieło, świadczeń na rzecz fundacji i sponsoringowej umowy członkostwa. [7] W przypadku tej typologii wśród elementów typowych dla instytucji sponsoringu, występuje pewien zbiór cech charakterystycznych, z uwagi na który możliwe jest przedstawiane tutaj działanie porządkujące. Sponsoringowa umowa reklamy reguluje sposób informowania o sponsorze i przewiduje reklamę jako świadczenie na rzecz sponsora. [8] Umowa wyposażenia zawierana jest pomiędzy przedsiębiorcą – ofiarodawcą i sponsorowanym (artystą, sportowcem, szpitalem itp.), który zobowiązuje się do używania ofiarowanego sprzętu, ubrań lub innych rzeczy. Przedmiotem świadczenia przedsiębiorcy mogą tu być wszelkie produkty, którymi może być zainteresowana sponsorowana osoba czy instytucja. Umowy takie są zwykle szczególnie atrakcyjne dla sponsorów z uwagi na to, iż są one zazwyczaj zawierane w związku z atrakcyjnymi przedsięwzięciami oferującymi im możliwość udanej promocji swojej osoby. [9] Sponsoringowa umowa o pracę zawierana jest głównie w dziedzinie sportu pomiędzy związkiem sportowym (sponsorem) z jednej strony, a sportowcem (sponsorowanym) z drugiej strony. Sponsorowany zobowiązuje się do tu do różnych form uczestnictwa w promocji związku sportowego, formułowania o nim pozytywnych wypowiedzi, przestrzegania zasad postępowania określonych przez związek sportowy, uczestnictwa w treningach, podejmowania wysiłków w celu dążenia do osiągnięcia sportowego sukcesu, nie uczestniczenia w kampaniach reklamowych innych podmiotów w takim zakresie w jakim określa to odpowiednia klauzula umowna itp. Związek sportowy występujący w roli sponsora zobowiązuje się natomiast do spełnienia określonych w umowie świadczeń pieniężnych, dostarczenia zawodnikowi sprzętu, ubrania sportowego, opłat za przejazdy itp.[10] Sponsoringowa umowa licencji zawierana jest pomiędzy przedsiębiorcą, a osobą czy instytucją cieszącą się dużą renomą i popularnością, w której sponsorowany podmiot zezwala na wykorzystanie swojego nazwiska, nazwy, wizerunku w zamian za określone świadczenie pieniężne wyrażone w konkretnie oznaczonej kwocie, czy np. prowizję od sprzedaży produktów ze znakiem, nazwą sponsorowanego, wkład finansowy lub organizacyjny w przygotowanie danego przedsięwzięcia itp. [11] Sponsoringowa umowa współpracy łączy węzłem prawnym przedsiębiorcę, który zobowiązuje się zwykle do dłuższej współpracy ze swoim kontrahentem świadcząc na jego rzecz środki finansowe czy np. rzeczy, licząc na utrwalenie w perspektywie czasu swojego korzystnego wizerunku ze sponsorowanym.[12] Sponsoringowa umowa o dzieło ma zastosowanie w przypadku, gdy sponsorowany jest obowiązany do wykonania w zamian za świadczenia sponsorowanego określonego w umowie dzieła. Na przykład sponsorowany zobowiązuje się do zorganizowania imprezy artystycznej dla pracowników sponsora. [13] Umowa sponsoringowa dotycząca świadczeń na rzecz fundacji polega na zobowiązaniu się przedsiębiorcy do spełnienia określonych świadczeń na rzecz fundacji. [14] Wreszcie sponsoringowa umowa członkostwa rozumiana jest jako więź prawna pomiędzy sponsorem a organizacją, w ramach której sponsor w zamian za przynależność do określonej organizacji spełnia świadczenia pozwalające na realizację jej zadań. [15]

 

[1] S.Grzybowski, w : System  prawa cywilnegi, t. III, cz. 1, s. 42-43, M.Safjan, w : Kodeks  cywilny. Komentarz, t. I, s. 562-563, A.Wolter, J.Ignatowicz, K.Stefaniuk, Prawo cywilne  w zarysie, s. 105

[2] S.Grzybowski, w : System ...., t. III, cz. 1, s.42,

[3] W piśmiennictwie podkreśla się potrzebę starannego określenia w umowie praw i obowiązków stron. S.Sleight, Sponsorship . What is it and how to use it?, s. 113

[4] J.Jacyszyn, A.Wasyliszczak, Umowa sponsoringu, s.29

[5] A.Ochanowicz, Zobowiązania. Zarys według Kodeksu cywilnego. Część ogólna. Warszawa – Poznań 1965, s. 37

[6] S.Grzybowski (System ..., t. III, cz. 1, s. 45) uważa, że określenie co jest obowiązkiem głównym a co ubocznym powinno być połączone w oparciu o rozróżnienie głównych i ubocznych celów zobowiązania. Cel główny zobowiązania określany jest natomiast przepisami prawa, które ustalają w sposób konieczny i wyczerpujący cechy charakterystyczne indywidualizujące dany typ stosunku zobowiązaniowego poprzez wymienienie odpowiednich praw i obowiązków. W przypadku umowy nienazwanej rolę taką mogłyby pełnić jak się wydaje założenia konstytutywne takiej instytucji.

[7] J.Polakowska – Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring  w sporcie, s. 111-115

[8] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 112

[9] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 112-113

[10] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 113, L.Stecki, Sponsoring, s. 262

[11] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 114

[12] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 114

[13] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 114-115

[14] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 115

[15] J.Polakowska - Kujawa, M.Kujawa, Sponsoring ..., s. 115

Blog

01 stycznia 2019
O treści umowy sponsoringowej.