PRZYJAZNE PRZEPISY O ODDŁUŻENIU OSÓB FIZYCZNYCH

W marcu tego roku weszły w życie przepisy o upadłości konsumenckiej i o układzie konsumenckim bardzo korzystne dla zadłużonych osób fizycznych. Mogą one okazać się bardzo pomocne w walce z sytuacjami kryzysowymi będącymi skutkami SARS-CoV-2 (choć powstały one bez związku z epidemią ale w ramach planowej polityki Państwa). Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie głównych zagadnień związanych z całkowitym oddłużeniem osób fizycznych.

Niewypłacalność to nie grzech

Zacznijmy od tego, że każdemu człowiekowi może przydarzyć się niewypłacalność. Kultura życia na kredyt, zdarzenia losowe takie jak choroba, śmierć współmałżonka, rozwód, utrata pracy mogą prowadzić do problemów finansowych. Statystyki z bogatych państw Europy Zachodniej i USA pokazują, że upadłości konsumenckie są tam bardzo często spotykanym zjawiskiem. Wyjąwszy przypadki celowego zadłużania się niewypłacalność nie powinna być powodem do wstydu czy wykluczenia społecznego. Niewypłacalność to choroba z której można i trzeba się wyleczyć.

Na czym polega upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka ogłaszana jest, na wniosek, przez sąd rejonowy właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania niewypłacalnego dłużnika. Po ogłoszeniu upadłości cały majątek dłużnika (o ile taki w ogóle istnieje) przejmuje syndyk masy upadłości i spienięża go w całości. Uzyskane w ten sposób sumy przeznacza się na zaspokojenie wierzycieli. Przeciwko upadłemu nie prowadzi się postępowań egzekucyjnych. Sąd ustala tzw. plan spłaty, w którym określa czas w którym upadły powinien spłacać wierzycieli i wysokość kwot jakie upadły powinien zapłacić wierzycielom. Plan spłaty ustala się na okres do trzech lat. Jeżeli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty ustala się na okres od 3 do 7 lat. Warunki spłaty dostosowane są do możliwości zarobkowych upadłego. Po wykonaniu planu spłaty sąd umarza zobowiązania upadłego. Oddłużenie następuje bez względu na to jaką kwotę należności odzyskali wierzyciele czy to w drodze likwidacji majątku upadłego czy to w drodze planu spłaty. W sytuacjach wyjątkowych- jeżeli jest oczywistym, że dłużnik nie ma widoków na dokonywanie jakichkolwiek płatności - możliwe jest umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty. Przepisy przewidują również warunkowe umorzenie zobowiązań.

Kiedy osoba fizyczna jest niewypłacalna?

Osoba fizyczna jest niewypłacalna, kiedy utraciła zdolność do wykonywania choćby jednego wymagalnego zobowiązania pieniężnego. Dłużnik traci zdolność do wykonywania wymagalnego zobowiązania jeżeli nie ma realnej możliwości jego spłaty. Chodzi tu przy tym o zobowiązanie „wymagalne”, to jest takie, którego termin płatności już nadszedł. Nie bierzemy zatem pod uwagę np. tej części kredytu, którą zgodnie z układem ratalnym mamy zapłacić dopiero w przyszłości.

Czy były przedsiębiorca ma szansę na upadłość konsumencką?

Obecnie wniosek o upadłość konsumencką można złożyć bezpośrednio po wykreśleniu działalności gospodarczej z CEIDG. Upadłością konsumencką, a tym samym oddłużeniu, mogą zostać objęte zobowiązania wynikające z prowadzonej uprzednio działalności gospodarczej osoby fizycznej.

Upadłość konsumencka dla rolnika, menedżera, żyranta

Z upadłości konsumenckiej może skorzystać osoba prowadząca działalność rolniczą. Sąd może ją ogłosić względem członka zarządu, któremu przypisano odpowiedzialność za długi spółki, którą zarządzał. Upadłość konsumencka może być ogłoszona wobec poręczyciela.

Poprzednio składałem wniosek i sąd go nie uwzględnił

Złożeniu wniosku o upadłość konsumencką nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że sąd rozpoznawał sprawę w poprzednio obowiązującym stanie prawnym i wówczas wniosku nie uwzględnił. Obecnie przepisy zostały znacznie zliberalizowane na korzyść dłużników.

Ile kosztuje upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka jak każde postępowanie generuje pewne koszty. Niemniej jeżeli dłużnik nie jest w stanie ich pokryć, wówczas koszty te pokrywa Skarb Państwa. Wniosek o upadłość konsumencką może zatem złożyć dłużnik bez jakiegokolwiek majątku.

Jak wygląda sytuacja małżonka upadłego?

Niestety przepisy nie są łaskawe dla małżonka upadłego. Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa. Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, cały majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny. Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność syndykowi.

Jak starać się o upadłość konsumencką?

Wniosek o upadłość konsumencką dłużnik – który jest niewypłacalny – składa na specjalnym formularzu (dostępny nieodpłatnie na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości). Jego rozpoznanie podlega opłacie w wysokości 30 zł. Formularz składa się do sądu rejonowego właściwego z uwagi na miejsce zamieszkania dłużnika. Formularz nie wygląda groźnie – można go z powodzeniem wypełnić samodzielnie. W treści formularza jest pouczenie o sposobie jego wypełnienia. W przypadku popełnienia błędów sąd wezwie do ich poprawienia. Sąd rozpoznaje sprawę o ogłoszenie upadłości bez wzywania dłużnika do sądu i bez jego przesłuchiwania.

Czy ważna jest przyczyna dla której dłużnik stał się niewypłacalny?

Sąd ogłasza upadłość dłużnika bez względu na przyczyny niewypłacalności. Niemniej sąd nie dopuści do późniejszego oddłużenia jeżeli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. To samo dotyczy sytuacji gdy w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań. Ponadto przyczyny dla których dłużnik stał się niewypłacalny rzutują na długość planu spłaty.

Czy niewypłacalna osoba fizyczna może zachować swój majątek?

Upadłość generalnie polega na spieniężeniu przez syndyka całego majątku dłużnika. Niemniej w ramach upadłości konsumenckiej upadły może zawrzeć układ, na który musi się zgodzić większość wierzycieli. W ramach układu część zobowiązań dłużnika może zostać umorzona. Pozostała część może zostać rozłożona na raty. W przypadku zawarcia układu upadły zachowuje swój majątek. Ponadto ustawodawca przewidział dla niewypłacalnej osoby fizycznej specjalny tryb „postępowanie o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli”. Ten tryb również nie wiąże się z utratą majątku. Jest on jednak obligatoryjnie odpłatny.

Blog