Problematykę zakazu działalności konkurencyjnej członków zarządu w spółce akcyjnej reguluje art. 380 k.s.h.

W myśl postanowień przepisu art. 380 k.s.h. członek zarządu spółki akcyjnej nie może bez zgody spółki (a zatem nie jest to zakaz o charakterze bezwzględnym) :

• zajmować się interesami konkurencyjnymi

• uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej

• uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako członek organu spółki kapitałowej (tzw. incompatibilitas)

• uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu.

• posiadać udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej, w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.

Podobna regulacja przewidziana jest w stosunku do członka zarządu spółki z o.o. (art. 211 k.s.h.)

Zakaz działalności konkurencyjnej polega na tym, iż zabrania się członkowi zarządu takiego zachowania, które godzi w interesy Spółki, ale tylko takich, które wiążą się z konkurencyjnym współdziałaniem na rynku. A. Kidyba, Kodeks spólek handlowych. Zakamycze 2001, s. 599.

Pojęcie działalności konkurencyjnej należy – jak się podkreśla w piśmiennictwie – rozumieć szeroko. Chodzi tutaj nie tylko o wykonywanie pracy lub świadczenie usług na rzecz podmiotów gospodarczych, które prowadzą podobną działalność jak spółka, w której dana osoba jest członkiem zarządu. W grę może również wchodzić wykorzystywanie umiejętności, która jest związana z działalnością członka zarządu w danej spółce, co mogłoby być wykorzystywane przez konkurencję jako dodatkowy atut. Zakaz dotyczy przy tym działalności odpłatnej jak i nieodpłatnej. R.Czerniawski. Kodeks półek handlowych. Przepisy o spółce akcyjnej. s. 277.

Uznać należy, iż działalność ma charakter konkurencyjny jeżeli dotyczy tego samego segmentu na rynku, a oba podmioty – prowadzące działalność gospodarczą – mogą, choćby potencjalnie, współzawodniczyć ze sobą.

Powstaje w tym miejscu pytanie, czy w przypadku istnienia powiązań kapitałowych pomiędzy spółkami (spółką - matką a spółką - córką) może dochodzić do takiego konfliktu interesów pomiędzy spółkami powiązanymi, tak iżby niezbędne okazało się stosowanie przepisów o zakazie konkurencji.

Spółka - córka działa bowiem jako podmiot podporządkowany spółce - matce, często w ramach holdingu istnieją specjalne porozumienia (które najczęściej przybierają charakter tzw. miękkiego prawa - soft law) regulujące zasady współpracy pomiędzy spółkami siostrzanymi czy regulujące oczekiwania co do pewnego postępowania spółki - matki w stosunku do spółki - córki. Niekiedy przyjmuje się a priori zasady konkurencji obowiązujące wszystkich członków holdingu.

Najczęściej holding realizuje zresztą wspólną politykę gospodarczą, a każdy z jego elementów pełni z góry ustaloną funkcję w celu realizacji wspólnego celu gospodarczego.

Z drugiej jednak strony należy pamiętać, iż każda spółka odrębność ramach holdingu posiada odrębność prawną. Interesy poszczególnych spółek - córek jako elementów holdingu nie są w pełni tożsame z interesem holdingu jako całości czy z interesem spółki - matki.

Biorąc powyższe pod uwagę, a także z uwagi na konieczność zapewnienia maksimum ochrony dla członków zarządu przed ewentualnymi zarzutami, które mogłyby potencjalnie powstać w przyszłości, należałoby zalecić, aby członkowie zarządu uzyskali zgodę – zarówno w spółce matce jak i spółce córce – na łączenie funkcji piastuna organu w dwóch rożnych podmiotach prawnych. Połączenie takich funkcji jest bowiem dopuszczalne pod warunkiem uzyskania zgody spółki.

Jeżeli statut lub odpowiednio umowa spółki z o.o. nie stanowi inaczej, zgody na łączenie funkcji w organach spółek kapitałowych udziela :

• w spółce z o.o. organ upoważniony do powołania zarządu (art. 211 § 2 k.s.h.)

• w spółce akcyjnej organ upoważniony do powołania zarządu (art. 380 § 2 k.s.h.)

Blog