Priorytet postępowania o zatwierdzenie układu nad upadłością
Stare przysłowie mówi, że tonący brzytwy się chwyta. W przypadku problemów finansowych system prawa wprowadza bardziej humanitarne procedury ratunkowe. Otóż w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik może m.in. wdrożyć procedurę zatwierdzenie układu. Jeżeli dłużnik spełnia przesłanki otwarcia postępowanie restrukturyzacyjnego, to z zastrzeżeniem wyjątków w wyraźnie określonych ustawie ma on prawo wyboru rodzaju postępowania. Należy uznać, że jest to jego prawo podmiotowe. Ustawodawca odniósł się do zbiegu postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego w treści art. 11 – 13 p.r., 9a – 9b p.u.
Generalnie pierwszeństwo ma restrukturyzacja przed ogłoszeniem upadłości. Ogłoszenie upadłości powinno być zawsze rozwiązaniem ostatecznym, stosowanym w przypadku kiedy inne środki zaradcze nie są w stanie zabezpieczyć interesów wierzycieli. Należy pamiętać, że upadłość wiąże się z kosztami likwidacji, koniecznością sprzedaży składników majątku w warunkach likwidacyjnych, a zatem poniżej ich wartości rynkowej.
Przy ocenie relacji pomiędzy postępowaniem zatwierdzeniem układu a postępowaniem w przedmiocie ogłoszenia upadłości może pojawiać się pewien problem interpretacyjny. Postępowanie o zatwierdzenie układu w swojej pierwszej fazie toczy się poza sądem. Etap sądowy rozpoczyna dopiero wniosek o zatwierdzenie układu. Samo postępowanie o zatwierdzeniu układu może być prowadzone w wariantach : (a) ze szczególną ochroną dłużnika i (b) bez szczególnej ochrony dłużnika. Niemniej w każdym z tych wariantów pozasądowa faza postępowania o zatwierdzenie układu nie ma charakteru prywatnego (tak jak na przykład pertraktacje ugodowe dłużnika z wierzycielem), choćby z uwagi na konstrukcję umowy dłużnika z nadzorcą układu i procedurę wyznaczenia dnia układowego, powagę skutków wyznaczenia układowego. Zatem można bronić poglądu, że od wyznaczenia dnia układowego powstaje przeszkoda do ogłoszenia upadłości dłużnika. Przemawia za nim kilka argumentów.
Argument z lege non distinguente.
Po pierwsze, zgodnie z art. 9a p.u. „nie można ogłosić upadłości w okresie od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego zakończeniu lub prawomocnego umorzenia”. We wskazanym przepisie nie ma mowy o otwarciu postępowania przez sąd. Wskazano tylko na okoliczność jego otwarcia. Chodzi tu zatem o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego w jakiejkolwiek bądź sposób.
Argument z wykładni systemowej
Po drugie, zgodnie z art 189 ust. 2 p.r. w postępowaniu o zatwierdzenie układu uznaje się, że skutki otwarcia postępowania powstają z dniem układowym, o którym mowa w art 211 p.r.
Argument wykładni celowościowej
Po trzecie, przyjęcie, że w okresie od dnia układowego do dnia złożenia wniosku do sądu o zatwierdzenie układu nie korzysta się z ochrony prawnej przed skutkami ogłoszenia upadłości byłoby sprzeczne z całą aksjologię prawa o niewypłacalności. Celem postępowania restrukturyzacyjnego, bez względu na jego konkretny rodzaj, jest zapobieżenie upadłości dłużnika.
Blog