Zgodnie z art. 921¹ k.c. kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego.

Przekaz jest instrumentem służącym uproszczeniu obrotu prawnego. W prawie zobowiązań obowiązuje zasada (doznająca wyjątków), że świadczenie nie musi być spełnione osobiście przez dłużnika (art. 356 k.c.), a odbiorcą świadczenia nie musi być osobiście wierzyciel (art. 452 k.c.).^[1] Jeżeli dana osoba jest stroną w dwóch różnych stosunkach zobowiązaniowych z różnymi kontrahentami, raz w pozycji wierzyciela a raz w pozycji dłużnika, to dzięki konstrukcji przekazu i jego akceptu dochodzi do jednokrotnego spełnienia świadczenia (jednak inaczej skierowanego podmiotowo niżby wynikało to z treści zobowiązania) z podobnymi skutkami jakby świadczenie było spełniane dwukrotnie.

W konstrukcji prawnej przekazu występują trzy kategorie osób: (a) przekazujący czyli Spółka, (b) przekazany czyli inwestor i (c) odbiorca przekazu czyli wierzyciel Spółki.

Dla przekazu niezbędne jest istnienie – co do zasady ex ante – dwóch stosunków prawnych. Pierwszy ze stosunków prawnych ma miejsce pomiędzy przekazującym a odbiorcą przekazu czyli wierzycielem (stosunek waluty). Drugi stosunek prawny zachodzi między przekazującym a przekazanym (stosunek pokrycia). Stosunek waluty to relacja prawna między przekazującym a odbiorcą przekazu. W ramach tego stosunku prawnego przekazujący jest dłużnikiem a odbiorca przekazu jest wierzycielem. Stosunek pokrycia to relacja prawna między przekazującym a przekazanym. W ramach tego stosunku prawnego przekazany jest dłużnikiem a przekazujący jest wierzycielem. Również stosunek pokrycia może brać swoje źródło w różnych zdarzeniach prawych. Stosunek pokrycia uzasadnia udział przekazanego w konstrukcji przekazu. Z punktu widzenia relacji jakie zachodzą w ramach stosunku pokrycia można wskazać na przekaz w kredyt. Przekaz w kredyt to przekaz związany z udzieleniem kredytu (pożyczki) przekazującemu przez przekazanego. Stosunek zapłaty to relacja prawna ex post (następująca po przekazie) pomiędzy przekazanym a odbiorcą przekazu. W ramach tej relacji prawnej dochodzi do spełnienia świadczenia, czyli zapłaty długu układowego wierzycielowi. W orzecznictwie wskazano, że „aby powstał stosunek zapłaty nie wystarczy samo oświadczenie przekazującego o ustanowieniu przekazu, lecz wymagane jest tu złożenie jednostronnego oświadczenia woli ze strony przekazanego, skierowane do odbiorcy przekazu, że ów przekaz przyjmuje.”^[2]

Blog