Jeżeli przed ogłoszeniem upadłości SKOK podjęto, we właściwym trybie, prawomocną^[1] uchwałę organu stanowiącego kasy w sprawie sposobu pokrycia straty poprzez zobowiązanie członków do uzupełnienia wkładów członkowskich, wówczas syndyk masy upadłości ma niezaprzeczalny tytuł prawny do dochodzenia odpowiednich roszczeń w stosunku do członków kasy. Wierzytelność taka wchodzi w skład masy upadłości i podlega likwidacji na zasadach ogólnych. Syndyk jest w takim przypadku wykonawcą roszczenia upadłej kasy w stosunku do jej członka. Kompetencję syndyka do dochodzenia po ogłoszeniu upadłości roszczeń ze stosunku członkostwa skonkretyzowanych przed ogłoszeniem upadłości podkreśla przepis art. 135 pr.spół. w zw. z art. 2 u. SKOK, zgodnie z którym po ogłoszeniu upadłości członkowie spółdzielni, na żądanie syndyka upadłości, niezwłocznie uiszczają niewpłaconą jeszcze część udziału. Przepis art. 135 pr. spół. w zw. z art. 2 u. SKOK odnosi się do skonkretyzowanego przed ogłoszeniem upadłości zobowiązania członka spółdzielni wobec spółdzielni.

Istotne znaczenie z punktu widzenia niniejszego tematu ma zagadnienie wierzytelności upadłej spółki ze stosunku korporacyjnego w stosunku do wspólników. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 września 2010r.^[2] przyjął, że syndyk masy upadłości spółki akcyjnej ma legitymację do ściągnięcia od akcjonariuszy uzupełniających wpłat na pokrycie kapitału zakładowego, których termin płatności jeszcze nie upłynął przed datą ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku spółki akcyjnej, a akcjonariusze nie zostali wezwani do uzupełnienia wkładu przez likwidatorów zgodnie z art. 471 k.s.h. Ponadto zgodnie z art. 135 pr.spół. po ogłoszeniu upadłości członkowie spółdzielni, na żądanie syndyka upadłości, niezwłocznie uiszczają niewpłaconą jeszcze część udziału. Tak samo należałoby ocenić sytuację, w której umowa spółki z o.o., przed ogłoszeniem jej upadłości, sama w sobie skonkretyzowała obowiązek dopłat, tzn. ustaliła ich wysokość i terminy wnoszenia.

Powstaje dalej pytanie co w sytuacji gdy kasa przed ogłoszeniem upadłości odnotowała stratę bilansową, z którą statut kasy wiąże zwiększoną odpowiedzialność członka ale walne zgromadzenie nie podjęło przed ogłoszeniem upadłości kasy uchwały w sprawie sposobu pokrycia strat poprzez żądanie dodatkowych wpłat od członków albo w ogóle nie podjęło w wyznaczonym terminie jakiejkolwiek uchwały w sprawie pokrycia straty?

Zauważyć należy, że postępowanie upadłościowe wprowadza wyjątki od zasad normalnego, typowego funkcjonowania osoby prawnej (innej formy organizacyjnej dłużnika). Upadłość osoby prawnej to przede wszystkim relacja na linii dłużnik i jego wierzyciele, niemniej w drugoplanowym ujęciu relacje te są wielowektorowe, gdyż upadłość nie pozostaje bez pewnego związku z relacjami korporacyjnymi (członkowskimi). Niemniej jak wykazano wcześniej kompetencje syndyka w odniesieniu do relacji między upadłą jednostką organizacyjną a jej członkiem są bardzo ograniczone.

Przepisy o upadłości w odniesieniu do zasad typowego funkcjonowania upadłego nie mogą być wykładane w sposób rozszerzający. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyr. z dnia 28 czerwca 2013 r.^[3] wyraził trafny pogląd, że „przewidziana w art. 2 p.u.n. zasada nie może (…) oznaczać tworzenia dodatkowych norm prawnych, które ułatwiałyby zaspokojenie wierzycieli.” Sąd Apelacyjny w Gdańsku rozstrzygnął w ten sposób konkretny dylemat, czy sąd jest władny do uzupełnienia treści konkretnego przepisu prawa upadłościowego przy zastosowaniu wykładni celowościowej.

W konsekwencji podstawą działania syndyka w stosunku do członka kasy powinien być zawsze przepis prawa. Zauważyć należy, że nie istnieje szczegółowa, bezpośrednia norma kompetencyjna, wyrażona wprost w ustawie, a przyznająca syndykowi, z pominięciem procedur wiążących upadłego, roszczenie względem członka kasy, za straty powstałe w kasie przed ogłoszeniem upadłości, do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów. Norma ogólna dotycząca likwidacji wierzytelności upadłego przez syndyka implicite zakłada, że taka wierzytelność istnieje.

Przepis art. 169 ust. 1 p.u. stanowi, że syndyk wykonuje obowiązki sprawozdawcze, jakie ciążyłyby na upadłym. Z treści tego przepisu wynika obowiązek sporządzania sprawozdania finansowego przez syndyka w rozumieniu przepisów o rachunkowości w trakcie trwania postępowania upadłościowego.^[4] W literaturze przedmiotu H. Buk trafnie podnosi, że „ustawa o rachunkowości nie zwalnia jednostek będących w upadłości z obowiązku stosowania jej postanowień, w tym także z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania jej sprawozdań finansowych.”^[5]

Jeżeli za okres po ogłoszeniu upadłości kasy sporządzone przez syndyka sprawozdanie finansowe kasy wykazuje stratę, wówczas syndyk masy upadłości nie ma tytułu prawnego do takiego prowadzenia gospodarki finansowej kasy w upadłości, aby jej stratę bilansową pokrywać poprzez żądanie wpłaty do kasy sumy pieniężnej do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów.

Przepis art. 26 ust. 3 u. SKOK należy odczytywać w jego kontekście prawnym. Bilans kasy może wykazywać nadwyżkę bilansową albo stratę. Nadwyżka bilansowa zostaje przeznaczona na zwiększenie funduszu zasobowego lub uzupełnienie udziałów uprzednio przeznaczonych na pokrycie straty bilansowej (art. 26 ust. 1 u. SKOK). Natomiast straty bilansowe kas pokrywane są z funduszu zasobowego, a w części przekraczającej fundusz zasobowy – z funduszu udziałowego (art. 26 ust. 1 u. SKOK). Źródłem pokrycia straty bilansowej mogą być również wpłaty członków do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów .

Przepis art. 26 u. SKOK dotyczy jednak jedynie zwykłej, normalnej działalności kas i nie odnosi się do szczególnej sytuacji kasy w upadłości. Wniosek taki wynika z kilku argumentów. Po pierwsze, z chwilą ogłoszenia upadłości kasy odpada cel działania kasy jakim jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów. Przepisy o gospodarce finansowej (a w tym lege non distinguente art. 26 ust. 3 u. SKOK) odnoszą się tymczasem do zapewnienia kasie możliwości realizowania celów kasy, o których mowa w art. 2 u. SKOK. Jeżeli syndyk nie ma za zadanie zwiększania funduszu zasobowego kasy, to także nie może pokrywać straty bilansowej poprzez zwiększenie funduszu udziałowego w drodze pobierania wpłat od udziałowców. Po drugie, przepis art. 26 ust. 4 u. SKOK stanowi, że jeżeli kasa realizuje program postępowania naprawczego (a zatem nie jest w trybie normalnej działalności), jej strata bilansowa pokrywana jest w terminie i na zasadach określonych w tym programie. W stanach nadzwyczajnych następuje wyłączenie zasad ogólnych prowadzenia gospodarki finansowej kas.

Syndyk masy upadłości nie ma roszczenia względem członka kasy o zapłatę sumy pieniężnej do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów z tytułu straty wykazanej po ogłoszeniu upadłości.

aliquam purus. Quisque lorem tortor fringilla sed, vestibulum id, eleifend justo vel bibendum sapien massa ac turpis faucibus orci luctus non, consectetuer lobortis quis, varius in, purus. Integer ultrices posuere cubilia Curae

Blog