Zgodnie z art. 56c ust. 1 p.u. Sąd uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, jeżeli cena jest wyższa niż kwota możliwa do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji na zasadach ogólnych, pomniejszona o koszty postępowania, które należałoby ponieść w związku z likwidacją w takim trybie. Stosownie do art. 56c ust. 2 p.u. sąd może uwzględnić wniosek, jeżeli cena jest zbliżona do kwoty możliwej do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji na zasadach ogólnych, pomniejszonej o koszty postępowania, które należałoby ponieść w związku z likwidacją w takim trybie, jeżeli przemawia za tym ważny interes publiczny lub możliwość zachowania przedsiębiorstwa dłużnika.

Z reguły im szybciej przedsiębiorstwo upadłego zostanie przygotowane przez syndyka do sprzedaży, tym większe są szanse na jego zbycie w całości albo zorganizowanej części.[1]

Przepisy Prawa upadłościowego same nie określają zasad dokonywania wyceny/ opisu i oszacowania.

Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych opracowała dokument pod nazwą Powszechne Krajowe Zasady Wyceny (PKZW), których częścią jest Nota Interpretacyjna nr 5 (NI 5), Ogólne Zasady Wyceny Przedsiębiorstw. Pkt 8 NI 5 określa podejścia w wycenie przedsiębiorstwa. Zgodnie z pkt. 8.1. NI 5 jest to podejście: majątkowe, dochodowe porównawcze. PKZW nie mają waloru aktu normatywnego, stanowią jedynie zalecenia[2]

W literaturze przedmiotu S. Gurgul wskazuje, że w obowiązującym prawie nie ma przepisów regulujących systemowo sposób wyceny przedsiębiorstwa, przy czym zdaniem tego autora „podstawowym sposobem wyceny” będzie wycena majątkowa, skoro przepisy wymagają, aby wskazać wartość poszczególnych składników przedsiębiorstwa obciążonych rzeczowo.[3]

Natomiast A. Jakubecki podnosi, że wobec faktu, że prawo upadłościowe nie narzuca metody wyceny przedsiębiorstwa, należy uznać, że „w grę wchodzą zarówno metody majątkowe, jak też metody dochodowe. Jednakże z uwagi na to, iż w licznych przypadkach w oszacowaniu konieczne jest określenie wartości poszczególnych składników przedsiębiorstwa, bardziej predysponowane wydają się majątkowe metody wyceny, a to dlatego, że przy ich zastosowaniu wartość przedsiębiorstwa odzwierciedla wartość poszczególnych jego składników”.[4]

Inny Autor, M. Panfil[5] opowiada się za tzw. metodą likwidacyjną. Zdaniem tego Autora wartość likwidacyjna to wpływy w wyniku sprzedaży poszczególnych elementów majątku pomniejszone o koszty bezpośrednio związane z likwidacją i koszty związane ze zwalnianiem pracowników.

Z kolei zdaniem J. Opalińskiej[6] „metoda likwidacyjna pozwala na określenie wartości przedsiębiorstwa z punktu widzenia jego właściciela w tym znaczeniu, iż pozwala na ustalenie, jaka kwota pozostanie właścicielowi po spieniężeniu wszystkich składników majątkowych przedsiębiorstwa, po pokryciu kosztów tej sprzedaży i spłaceniu wszystkich zobowiązań. Z tej perspektywy ta metoda jest adekwatna także w procesie upadłości. (…) Opis i oszacowanie przedsiębiorstwa upadłego musi być dokonany z punktu widzenia nabywcy przedsiębiorstwa w tym znaczeniu, iż wycena polega na określeniu takiej wartości, jaką przedsiębiorstwo ma dla ew. inwestora, jaka może być przez niego realnie zapłacona.” W konsekwencji J. Opalińska wyciąga m.in. następujące wnioski: „wycena ma być wykonana w podejściu majątkowym jako wiodącym, w większości wypadków jako jedynym.”; „wartość przedsiębiorstwa jest ustalana w podejściu majątkowym jako suma wartości poszczególnych aktywów masy upadłości. Chodzi o wartość wpływów możliwych do osiągnięcia przy natychmiastowej sprzedaży dokonanej w warunkach wymuszonych. Wartość mają tylko te składniki, które mają być skutecznie przejęte i zrealizowane przez nabywcę. Uzyskanej wartości nie pomniejsza się o koszty postępowania i zobowiązania upadłego w sposób charakterystyczny dla metody likwidacyjnej, a w konsekwencji uzyskana wartość przedsiębiorstwa nie jest tak niska, jak wynikająca z wartości likwidacyjnej.”. Wreszcie zdaniem cytowanej Autorki w przypadku gdy zachodzą podstawy do wyceny także w podejściu dochodowym lub porównawczym (kumulacja metod wyceny), to „końcowy wynik wyceny nie może być niższy od wyniku ustalonego metodą majątkową”.

Podsumowując:

Po pierwsze, sąd upadłościowy uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, jeżeli cena jest wyższa niż kwota możliwa do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji na zasadach ogólnych, pomniejszona o koszty postępowania, które należałoby ponieść w związku z likwidacją w takim trybie.

Po drugie, sąd upadłościowy może uwzględnić wniosek, jeżeli cena jest zbliżona do kwoty możliwej do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji na zasadach ogólnych, pomniejszonej o koszty postępowania, które należałoby ponieść w związku z likwidacją w takim trybie, jeżeli przemawia za tym ważny interes publiczny lub możliwość zachowania przedsiębiorstwa dłużnika. Wprowadzenie przez ustawodawcę przesłanki „ważnego interesu publicznego” powoduje de iure modyfikację zasad wyrażonych w treści art. 2 ust. 1 p.u.

W literaturze przedmiotu wyrażono pogląd, że „interes publiczny na gruncie wniosku o zatwierdzenie proponowanych warunków sprzedaży powinien wyrażać się w korzyściach jakie przyniesie szybkie przeprowadzenie likwidacji majątku dłużnika. Korzyść ta nie musi przybierać jedynie wymiaru fiskalnego. Za uwzględnieniem wniosku winien przemawiać całokształt okoliczności ekonomicznych, społecznych i wszelkich innych związanych z postulowaną transakcją. Argumentem za stwierdzeniem, iż w danym przypadku występuje ważny interes publiczny będzie także okoliczność, iż całokształt korzyści społecznych, ekonomicznych i innych uzyskanych w wyniku przygotowanej likwidacji majątku dotyczyć będzie szerokiego kręgu podmiotów.”[7] Przez „koszty postępowania” należy rozumieć li tylko koszty, o których mowa w art. 230 ust. 1 p.u. Poza zakresem tego pojęcia pozostają zobowiązania masy upadłości (art. 230 ust. 2 p.u.).

W literaturze przedmiotu M. Kubiczek i K. Tatara[8] wskazują, że wartość, o którą można obniżyć cenę sprzedaży w myśl art. 56c p.u., można wyliczyć w następujący sposób:

1) wartość obniżki ceny sprzedaży to różnica pomiędzy preliminarzem kosztów likwidacji masy w trybie art. 316 p.u. a preliminarzem kosztów likwidacji w trybie pre-packu, albo

2) wartość obniżki ceny sprzedaży to różnica pomiędzy preliminarzem kosztów likwidacji masy w trybie art. 318 p.u a preliminarzem kosztów likwidacji w trybie pre-packu.

W oparciu o komentowany przepis M. Kubiczek i K. Tatara[9] wskazują, że cena, po której może nastąpić sprzedaż, musi być wyższa niż różnica pomiędzy wartością rynkową przedmiotu pre-packu w warunkach sprzedaży wymuszonej a wartością, o którą można obniżyć cenę sprzedaży w rozumieniu art. 56c p.u.

Podsumowanie:

Prawo upadłościowe nie precyzuje w żaden sposób według jakich metod powinna zostać dokonana wycena albo opis i oszacowanie.

Prawo upadłościowe nie zakazuje – przy wycenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa – uznania za jego wartość sumy poszczególnych jego składników.

Wycena likwidacyjna w przypadku sprzedaży wymuszonej jest z zasady niższa niż wartość rynkowa.

Osoba składająca zastrzeżenia do opisu i oszacowania – w ramach zażalenia na zatwierdzenie pre –packu powinna podnieść konkretne zarzuty co do metodologii wyceny, opisu i oszacowania, błędów (w tym matematycznych).

Blog