Dłużnik, wspólnik spółki jawnej, wniósł o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego i o zatwierdzenie kryteriów układu częściowego dłużnika w ten sposób, że dłużnik wnosi o zawarcie układu tylko i wyłącznie z tymi wierzycielami, których : wartość należności - pretensji głównej i odsetek na dzień złożenia wniosku restrukturyzacyjnego przekracza kwotę 5 000 zł i zarazem (koniunkcja) źródłem należności jest odpowiedzialność solidarna dłużnika za zobowiązania spółki jawnej.

Wyodrębnienie wierzycieli objętych układem częściowym odbywa się w oparciu o obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie kryteria dotyczące stosunków prawnych wiążących wierzycieli z dłużnikiem, z których wynikają zobowiązania objęte propozycjami układowymi (art. 180 ust. 2 p.r.). Wierzytelnościami objętymi układem częściowym mogą być w szczególności wierzytelności: największe określone według sumy (art. 180 ust. 4 pkt 4 p.r.).

Sąd restrukturyzacyjny oddalił wniosek albowiem zdaniem sądu „skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie Wierzycieli.” Zgodnie z art. 8 ust. 1 p.r. sąd odmawia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli.

Niemniej przesłanki otwarcia postępowania mają charakter ścisły i nie mogą być poszerzane albo zawężane przez sąd restrukturyzacyjny w procesie wykładni i stosowania prawa.

Podstawowym celem postępowania restrukturyzacyjnego jest, zgodnie z regulacją art. 3 p.r., uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika. Zgodnie z art. 2 p.r. restrukturyzację dłużnika – także przy wykorzystaniu funktora układu likwidacyjnego - przeprowadza się w następujących, czterech postępowaniach restrukturyzacyjnych: (1) w postępowaniu o zatwierdzenie układu, (2) w przyspieszonym postępowaniu układowym, (3) w postępowaniu układowym, (4) w postępowaniu sanacyjnym. Postępowanie o zatwierdzenie układu umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika bez udziału sądu. Przyspieszone postępowanie układowe umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Postępowanie układowe umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Postępowanie sanacyjne umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności.

Przez przesłanki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego należy rozumieć przesłanki podmiotowe (odnoszące się do pojęcia tzw. zdolności restrukturyzacyjnej – art. 4 p.r.; nie ulega przy tym wątpliwości, że wspólnik spółki jawnej ma zdolność restrukturyzacyjną) i przesłanki przedmiotowe. Przesłanki przedmiotowe można podzielić na przesłanki ogólne i przesłanki szczególne. Przesłanki ogólne, to takie okoliczności, które warunkują wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego. Wśród przesłanek ogólnych i szczególnych można wyróżnić tzw. przesłanki pozytywne i negatywne. Przesłanki szczególne, to przesłanki dopuszczalności wszczęcia danego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego.

Przesłanki przedmiotowe (podstawy) otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego można scharakteryzować w następujący sposób.

Po pierwsze, przesłanka pozytywną jest: (a) niewypłacalność albo (b) zagrożenie niewypłacalnością dłużnika (art. 6 p.r.).

Ustawodawca utrzymał w zreformowanym Prawie upadłościowym, do którego odwołuje się postępowanie restrukturyzacyjne, istnienie dwóch podstaw niewypłacalności dłużnika, które można określić jako „utrata płynności” i „nadmierne zadłużenie”, przy czym w istotny sposób zmodyfikował ich treść względem dotychczasowego stanu prawnego. Obie podstawy niewypłacalności są względem siebie niezależne.

Zgodnie ze znowelizowanym art. 11 ust. 1 p.u. „dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych”. Innymi słowy sam fakt, że dłużnik nie wykonuje wymagalnych zobowiązań pieniężnych nie przesądza jeszcze o stanie niewypłacalności. Jej przejawem jest dopiero utrata z d o l n o ś c i do wykonywania tychże zobowiązań – t.j. faktyczny brak możliwości zapłaty długów, według racjonalnej i obiektywnej oceny, aktualnie jak i w najbliższej przyszłości.

Po drugie przesłanka negatywna uniwersalna (powszechna) dla otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego została sformułowana w art. 8 ust. 1 p.r.. Zgodnie z tym przepisem sąd restrukturyzacyjny odmawia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli – innymi słowy jeżeli z punktu widzenia większości wierzycieli korzystniejsze byłoby np. ogłoszenie upadłości dłużnika, w szczególności w związku ze złożeniem konkurencyjnego wniosku o ogłoszenie upadłości. Zgodnie z art. 9a p.u. nie można ogłosić upadłości dłużnika w okresie od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego zakończenia lub prawomocnego umorzenia. Niemniej w stanie faktycznym niniejszej sprawy brak jest przesłanek pokrzywdzenia Wierzycieli poprzez samo złożenie wniosku restrukturyzacyjnego i wszczęcie postępowania.

Oprócz przesłanek przedmiotowych (podstaw) otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego ustawodawca bardzo ściśle określił (wobec wielości możliwych postępowań restrukturyzacyjnych) przesłanki przedmiotowe prowadzenia określonego typu postępowania restrukturyzacyjnego.

Wybór rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego należy, w granicach ustawowych, do dłużnika (por. art. 7 ust. 1 p.r.).

Sąd restrukturyzacyjny zarzucił, że kryteria wyboru wierzycieli do układu częściowego są zgodne z prawem jednakże brak jest ich uzasadnienia. Czyli wnioskować należy, że Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na art. 180 ust. 1 i 2 p.r. kwestionując w istocie rzeczy prawidłowość doboru kryteriów do układu częściowego.

Zastrzeżenia sądu odnosiły się w istocie rzeczy do kwestii dopuszczalności układu częściowego a nie co do dopuszczalności postępowania restrukturyzacyjnego jako takiego. Układ częściowy nie jest jednak samoistnym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego ale jest jedynie dodatkową konstrukcją – „nakładką” możliwą do wykorzystania w postępowaniu o zatwierdzenie układu albo w przyspieszonym postępowaniu układowym. Innymi słowy wątpliwości co do układu częściowego nie mogą skutkować oddaleniem samego wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego a jedynie wydaniem postanowienia, o którym mowa w art. 182 ust. 3 p.r.

Tym samym zgodnie z art. 182 ust. 3 p.r. niezwłocznie po złożeniu wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego sąd winien był orzec w przedmiocie zgodności z prawem kryteriów wyodrębnienia wierzycieli objętych układem częściowym.

Sąd nie wydał jednak takiego rozstrzygnięcia, a oddalił wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, co uniemożliwiło dłużnikowi zastosowanie środków prawnych, o których mowa w art. 182 ust. 4 p.r. zgodnie z którym na postanowienie stwierdzające niezgodność z prawem kryteriów wyodrębnienia wierzycieli zażalenie przysługuje dłużnikowi. W terminie przewidzianym do wniesienia zażalenia dłużnik może zaproponować inne kryteria wyodrębnienia wierzycieli. Po uprawomocnieniu się postanowienia stwierdzającego niezgodność z prawem kryteriów wyodrębnienia wierzycieli sąd umarza postępowanie, chyba że dłużnik w terminie, zaproponował inne kryteria. Kolejna zmiana kryteriów jest niedopuszczalna.

W ocenie dłużnika wskazanie kwoty powyżej 5000 zł jako objętej układem częściowym spełniało wymogi ustawowe albowiem próg kwotowy jest „nazwanym” (tzn. wprost wskazanym przez ustawodawcę) kryterium selekcji wierzytelności. Uzasadnienie ekonomiczne dla progu kwotowego – zdaniem dłużnika - wynikało wprost z treści spisu wierzytelności i dłużnik pozostawał w przekonaniu, że treść tego spisu była implicite uzasadnieniem ekonomicznym. Jest oczywistym, że nie ma sensu obejmować układem drobnych zobowiązań, których próg wyznaczył dłużnik w treści wniosku. Jeżeli jednak sąd restrukturyzacyjny miał co do tego wątpliwości natury merytorycznej, to powinien był zakwestionować kryteria doboru wierzycieli do układu częściowego a nie oddalać wniosek. Wątpliwości sądu w tym zakresie były bez związku z art. 8 ust. 1 p.r., zgodnie z którym sąd odmawia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli.

Blog