Skutki układu dla zabezpieczeń rzeczowych na mieniu dłużnika. Zgodnie z art. 168. ust. 1 p.r. układ nie narusza praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego, zastawu skarbowego lub hipoteki morskiej, jeżeli były ustanowione na mieniu dłużnika, chyba że uprawniony wyraził zgodę na objęcie zabezpieczonej wierzytelności układem. W myśl art. 168 ust. 2 p.r. w przypadku wyrażenia zgody na objęcie układem zabezpieczonej wierzytelności, prawa pozostają w mocy, z tym że zabezpieczają one wierzytelność w wysokości i na warunkach płatności określonych w układzie.

Należy postawić tezę, że nie ma znaczenia na czyim mieniu (dłużnika czy osoby trzeciej) pierwotnie (historycznie) została ustanowiona hipoteka. W efekcie dopuszczalnego obrotu nieruchomością hipoteczną (art. 72 u.k.w.h. stanowi, że niedopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które właściciel nieruchomości zobowiązuje się względem wierzyciela hipotecznego, że nie dokona zbycia lub obciążenia nieruchomości przed wygaśnięciem hipoteki) zmienia się status prawny w konfiguracji odpowiedzialności za zabezpieczoną wierzytelność: dłużnik - zbywca nieruchomości hipotecznej pozostanie odpowiedzialny osobiście wobec wierzyciela, a osoba trzecia-nabywca nieruchomości hipotecznej będzie odpowiedzialna względem wierzyciela tylko rzeczowo, czyli tylko z tej nieruchomości. Ma znaczenie do kogo należy przedmiot zabezpieczenia (nieruchomość hipoteczna) w dniu otwarcia postępowania/ w dniu układowym. Za takim stanowiskiem przemawiają następujące argumenty:

Przepisy o podleganiu wierzytelności zabezpieczonej układowi należy odczytywać łącznie z przepisami o skutkach układu dla zabezpieczeń rzeczowych. Jak to wynika z dotychczasowego wywodu układ przełamuje zasadę akcesoryjności zabezpieczenia, a w tym akcesoryjności zabezpieczenia rzeczowego na mieniu osoby trzeciej

Historyczna relacja prawna nie ma znaczenia dla oceny zmienionej, aktualnej relacji prawnej (chodzi o perspektywę postępowania restrukturyzacyjnego). Jeżeli nie można skutecznie wyłączyć prawnej dopuszczalności obrotu nieruchomości obciążonej hipotecznie, to transfer nieruchomości hipotecznej jest zjawiskiem typowym i zwykłym. Nieruchomość hipoteczna może być przedmiotem nawet wielu transferów, w tym transferów powrotnych do dłużnika.

Nieruchomość hipoteczna może być przedmiotem obrotu nie tylko pod tytułem szczególnym (syngularnym) ale także pod tytułem uniwersalnym (np. w następstwie podziału czy łączenia spółek, w następstwie spadkobrania).

Okoliczność, że zabezpieczenie było ustanowione na mieniu dłużnika, który następnie dokonał zbycia tego mienia na rzecz osoby trzeciej nie ma znaczenia z punktu widzenia przepisów o układzie, jeżeli na dzień układowy/dzień otwarcia postępowania to osoba trzecia jest właścicielem nieruchomości. Pozycję wierzyciela determinuje stan teraźniejszy (aktualny), a nie stan historyczny.

Zwrot „ustanowiony na mieniu” nie odnosi się do stanu początkowego zabezpieczenia hipotecznego ale do stanu aktualnego w chwili otwarcia postępowania/ w dniu układowym.

Jeżeli dłużnik w stosunku do swoich wierzycieli standardowo odpowiada całym majątkiem teraźniejszym i przyszłym, a stosunku do wierzycieli, którzy na jego majątku mają zabezpieczenie rzeczowe (np. hipotekę) odpowiada uwzględnieniem pierwszeństwa zaspokojenia wierzycieli zabezpieczonych z przedmiotu zabezpieczenia, to odpowiedzialność dłużnika jest zróżnicowana. Jeżeli odpowiedzialność dłużnika jest zróżnicowana, można różnicować status wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Jeżeli dłużnik odpowiada wobec wierzyciela osobiście, a hipoteka jest ustanowiona na mieniu osoby trzeciej, odpowiedzialność dłużnika wobec takiego wierzyciela jest taka sama jak jego odpowiedzialność wobec innych wierzycieli. W takim przypadku nie można różnicować pozycji wierzytelności.

Blog