Czy zarządca masy sanacyjnej ma legitymację do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w miejsce jednego z wierzycieli w stosunku do domniemanego sprawcy szkody?
Zagadnienie powyższe należy do elementarnych, podstawowych zagadnień prawnych. Legitymacja procesowa jest – co do zasady refleksem stosunków prywatnoprawnych.
W najprostszym ujęciu wygląda to tak:
Poszkodowany |
Sprawca szkody |
Powód |
Pozwany |
Postępowanie sanacyjne zmienia schemat proceduralny. Załóżmy, że poszkodowanym jest dłużnik w restrukturyzacji. Wówczas schemat ma obraz następujący, co znajduje podstawę w art. 311 ust. 1 p.r. w brzmieniu: „ postępowania sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne i przed sądami polubownymi dotyczące masy sanacyjnej mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez zarządcę albo przeciwko niemu. Postępowania te zarządca prowadzi w imieniu własnym na rzecz dłużnika.”
Poszkodowany
|
Legitymacja formalna: zarządca masy sanacyjnej/ Powód |
Sprawca szkody:
Pozwany |
Legitymacja materialna: dłużnik w restrukturyzacji |
Z mocy wyraźnej normy prawnej, w przypadku bezskuteczności czynności wobec masy sanacyjnej schemat proceduralny jest następujący:
Dłużnik działający z pokrzywdzeniem wierzycieli |
Osoba dokonująca czynności z dłużnikiem |
Wierzyciel/wierzyciele |
|
Osoba dokonująca czynności z dłużnikiem Pozwany/uczestnik |
Zarządca masy sanacyjnej : Powód/wnioskodawca |
Przepis art. 306 ust. 1 p.r. expressis verbis stanowi, że powództwo w sprawach o ustalenie bezskuteczności czynności oraz w innych sprawach, w których podstawą roszczenia jest bezskuteczność czynności, może wytoczyć zarządca.
W przypadku wyrządzenia szkody p r z e d otwarciem postępowania sanacyjnego, szkoda musi zostać wyrządzona konkretnemu poszkodowanemu. Szkoda jest uszczerbkiem zindywidualizowanym, a nie bezimiennym. Schemat wygląda tak:
Poszkodowany/ wierzyciel |
Sprawca szkody/ Osoba trzecia |
|
Dłużnik (o ile nie jest poszkodowany) i zarządca masy sanacyjnej pozostają poza stosunkiem materialnym i procesowym. |
Powód |
Pozwany |
W kolejnym diagramie zostanie przedstawione w sposób skrótowy zagadnienie legitymacji zarządcy w sytuacji gdy osoba trzecia wyrządziła szkodę swoim zachowaniem sprawczym, które miało miejsce przed otwarciem postępowania sanacyjnego.
Zarządca masy sanacyjnej |
Własna legitymacja formalna i materialna? |
Nie, bo zarządca działa na rachunek dłużnika. |
Legitymacja formalna zarządcy i legitymacja materialna dłużnika? |
Tak, ale tylko wtedy gdy dłużnik był poszkodowany przez sprawcę szkody. |
|
Legitymacja formalna zarządcy i legitymacja materialna masy sanacyjnej? |
Nie, bo masa sanacyjna nie jest podmiotem prawa. |
|
Legitymacja formalna zarządcy i legitymacja materialna wierzyciela? |
Nie, bo otwarcie sanacji dłużnika nie skutkuje żadnym cessio legis dla wierzytelności odszkodowawczej wierzyciela względem sprawcy szkody. |
|
Legitymacja formalna zarządcy i legitymacja materialna ogółu wierzycieli? |
Nie, bo nigdzie nie ma takiej normy kompetencyjnej dla zarządcy. |
.
Blog