W jaki sposób można przeciwdziałać przygotowanej likwidacji w ramach upadłości dłużnika w sytuacji, gdy:
- zbycie majątku po zaniżonej wartości jest niekorzystne dla wierzycieli, w tym zabezpieczonych hipotecznie;
- w przypadku osoby fizycznej nie doprowadzi do uwolnienia dłużnika od zobowiązań?
Przygotowana likwidacja w ramach upadłości dłużnika niekiedy ma następujące dysfunkcje praktyczne:
- znacznie zaniżona wartość przedmiotu zabezpieczenia – objętego tzw. pre- packiem (przygotowaną likwidacją)- jest niekorzystna dla wierzyciela hipotecznego, pozostałych wierzycieli i samego dłużnika (możliwy efekt „wywłaszczenia” wierzyciela hipotecznego);
- od ceny sprzedaży przedmiotu przygotowanej likwidacji należy odliczyć 10% kosztów postępowania upadłościowego (efekt wysokich kosztów likwidacji);
- przekazanie przez syndyka pieniędzy z likwidacji majątku wymaga przygotowania listy wierzytelności i jej uprawomocnienia się, następnie przygotowania odrębnego planu podziału (wierzytelności hipoteczne) i jego uprawomocnienia się; zatem od przekazania ceny sprzedaży przez nabywcę syndykowi do jej wydania wierzycielowi hipotecznemu może upłynąć bardzo długi okres czasu (efekt długiego oczekiwania na pieniądze);
Możliwe jest jednak rozwiązanie alternatywne w postaci złożenia przez dłużnika wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego z układem częściowym i likwidacyjnym, popartego przez wierzyciela dominującego, który może ekonomicznie stracić na zaniżeniu wartości przedmiotu zabezpieczenia.
- Układ częściowy pozwoli na przymusowe wciągnięcie do układu wierzytelności wszystkich wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika. Uniknie się zatem efektu nielojalnego zachowania niektórych wierzycieli. Niemniej wierzyciele rzeczowi muszą w takim przypadku uzyskać zaspokojenie nie mniejsze niż wynikające z wartości przedmiotu zabezpieczenia. Układ częściowy wymaga również surowszych warunków dla jego przyjęcia: niezbędne jest poparcie układu przez 2/3 kapitału liczonego od ogółu wierzytelności a nie od sumy wierzytelności biorących udział w głosowaniu.
- Układ likwidacyjny pozwoli na zaspokojenie wierzycieli przez likwidację majątku dłużnika na następujących zasadach:
- Sprzedaż nieruchomości dłużnika nastąpi – w ramach wykonywania układu - przez nadzorcę wykonania układu posiadającego licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Dominujący wierzyciel/wierzyciele może/mogą wskazać w sposób wiążący sąd kandydata na nadzorcę sądowego/nadzorcę wykonania układu; zostanie zatem zapewnione transparentne procedowanie sprzedażowe. Propozycje układowe mogą zobowiązywać nadzorcę wykonania układu do przedstawiania wierzycielom cyklicznych sprawozdań z wykonanych czynności.
- Sprzedaż nieruchomości nastąpi za cenę i w trybie zaakceptowanym przez powołany w ramach propozycji układowych Komitet Wierzycieli reprezentujący wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo; Wierzyciele będą zatem kontrolowali cenę i inne warunki sprzedaży.
- Sprzedaż nastąpi za cenę rynkową, a nie za cenę likwidacyjną. Uzyskana zostanie zatem wartość wyższa niż w przypadku upadłości lub egzekucji.
- Sprzedaż przez nadzorcę wykonania układu w ramach układu likwidacyjnego nie ma skutku egzekucyjnego. Zatem wierzyciele posiadający zabezpieczenie hipoteczne będą musieli udzielić zgody na bezciężarowe zbycie nieruchomości w zamian za przekazanie odpowiedniej części sprzedaży bezpośrednio na rzecz wierzycieli. Wierzyciele zachowują zatem kontrolę nad swoim zabezpieczeniem i strumieniem pieniądza pochodzącym z ceny sprzedaży.
- Propozycje układowe mogą zastrzec, że wpłata ceny sprzedaży nastąpi bezpośrednio na rzecz wierzycieli hipotecznych albo na rachunek powierniczy, z którego mogą być zaspakajani wierzyciele. Zapewni to bezpieczeństwo środków.
- Propozycje układowe mogą narzucać nadzorcy wykonania układu odpowiednią dynamikę działania. Wierzyciele mogą zatem kontrolować czas trwania postępowania.
- Czynsz pozyskany z wynajmu do czasu sprzedaży nieruchomości pozwoli na zaspokojenie wierzycieli także i z innych źródeł.
- Wierzyciel – w sytuacji zastrzeżeń co do wykonywania układu przez nadzorcę – będzie mógł złożyć wniosek o jego uchylenie.
Koncepcja restrukturyzacji powinna przewidywać :
- pewną pulę środków na zaspokojenie wierzycieli niezabezpieczonych (dla których dywidenda upadłościowa wynosiłaby 0 zł), co byłoby argumentem dla otwarcia restrukturyzacji a nie ogłaszania upadłości;
- ograniczenie odsetek
- wynagrodzenie dla nadzorcy układu
- umorzenie zobowiązań niezaspokojonych w drodze likwidacji majątku dłużnika w ramach układu.
W niektórych przypadkach bardziej efektywne zaspokojenie wierzycieli może nastąpić przez układ likwidacyjny niż przez upadłość z pre-packiem. Układ likwidacyjny może oddłużyć dłużnika.