1. Czy art. 118 ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego, przewidującego konieczność przedłożenia na zgromadzeniu wierzycieli zgody Prezesa UOKiK albo Komisji Europejskiej na konwersję wierzytelności na akcje w toku restrukturyzacji, bądź wykazania, że taka zgoda nie jest wymagana, znajduje zastosowanie wprost, odpowiednio lub przez analogię do uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego prowadzonego na podstawie przepisów art. 15 i n. ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 171), w którym nie wyznaczono na podstawie art. 19 tej ustawy zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem?

2. Jeżeli wskazany przepis znajdowałby w takim postępowaniu zastosowanie odpowiednie lub przez analogię, to na czym miałoby polegać jego zastosowanie, w szczególności komu i w jakim terminie opisane w tym przepisie dokumenty miałyby być przedłożone?”

Po pierwsze, art. 19 Tarczy 4.0 wprowadza zasadę fakultatywności zgromadzenia wierzycieli w postępowaniu uproszczonym o zatwierdzenie układu. Założenie to pozwala na znaczne odformalizowanie procedury i ułatwienia praktyczne w jej przebiegu. Nie miałoby żadnego sensu przenoszenie wymogów formalnych (porządkowych, technicznych, bez wartości), z proceduralnie zbędnego zgromadzenia wierzycieli, na przebieg postępowania uproszczonego o zatwierdzenie układu. Oznacza to że należy poddać dokładnej analizie naturę prawną wymogu z przepisu 118 ustęp 3 prawa restrukturyzacyjnego.

Po drugie, postępowanie uregulowane przepisami Tarczy 4.0 stanowi w całości lex specialis względem postępowania o zatwierdzenie układu. Postępowanie uproszczone zawiera szereg rozwiązań szczególnych mających na celu ułatwienie dłużnikom zawarcie układu (odnosząc to do „zwykłego” postępowania o zatwierdzenie układu). Na przykład moratorium na wykonywanie zobowiązań układowych, ograniczony immunitet egzekucyjny, objęcie układem wierzytelności zabezpieczonych, na składnikach majątku dłużnika, w sposób rzeczowy, bez zgody wierzyciela, szczególne zasady dotyczące wyłączenia odpowiedzialność menedżerów za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Zatem konkludując: jeżeli w uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu dochodzi do kluczowych zmian merytorycznych, to tym bardziej może dojść do zmiany wymogów o charakterze porządkowym, technicznym, proceduralnym.

Po trzecie, wykładni wskazanych przepisów należy dokonywać w kontekście regulacji Tarczy 2.0, która na czas pandemii zawiesiła obowiązek dłużnika do złożenia wniosku o upadłość. Pokazuje to, że ustawodawca na czas COVID 19 przedefiniował założenia prawa o niewypłacalności. Priorytetem stało się zapobieganie upadłości. W konsekwencji wykładnia przepisów ustawy Tarcza 4.0 powinna być jednoznacznie pro- restrukturyzacyjna. Jeżeli postępowanie ma charakter uproszczony, to nie można na niego przenosić gorsetu formalizmu postępowania z postępowania „ zwykłego”.

Po czwarte, regulacja dotycząca kontroli koncentracji przedsiębiorców nie jest regulacją merytoryczną z zakresu prawa restrukturyzacyjnego. Prawo restrukturyzacyjne nie określa ani przesłanek kontroli koncentracji ani przesłanek zakazu koncentracji ani skutków jej niedochowania. Zagadnieniem kontroli koncentracji zajmuje się publiczne prawo gospodarcze, zarówno na poziomie prawa Unii Europejskiej jak i na poziomie prawa krajowego. Zmiana struktur gospodarczych stanowi przy tym normalny, typowy przejaw korzystania przez przedsiębiorców z zagwarantowanych w konstytucji RP: a) wolności gospodarowania (art. 20 i 22 Konst.) b) wolności zrzeszania się (art. 11-13 Konst.) c) gwarancji własności. Właściwe przepisy prawa publicznej ochrony konkurencji wprowadzają tak zwane progi minimalne dla prowadzenia procedury kontroli koncentracji. Są to zarówno progi krajowe jaki progi wspólnotowe, przy czym minimalny próg kontroli koncentracji wspólnotowej stanowi maksymalny próg kontroli koncentracji krajowej. Oznacza to, że szereg przypadków koncentracji, zarówno w wymiarze horyzontalnym, wertykalnym, jak i konglomeratowym ma charakter całkowicie swobodny, w tym znaczeniu że nie podlega jakiemukolwiek uprzedniemu badaniu co do dopuszczalności. Przepisy te (prawa publicznej ochrony konkurencji) chronią wspólny rynek Unii Europejskiej (choć zagadnienie kontroli koncentracji nie wynika wprost z zagadnień prawa pierwotnego, a jego podstawowe źródła znajdują się w prawym pochodnym), a w mniejszej skali zapobiegają monopolizacji gospodarki na tzw. rynku właściwym. Kontrola koncentracji poddana jest systemowi tak zwanej kontroli ex ante. Oznacza to, że właściwy organ kontroli koncentracji, o ile w wypadku z uwagi na wielkość aktywów jest właściwy. Dokonuje kontroli jeszcze przed sfinalizowaniem koncentracji. Nie ma przy tym znaczenia w jakim trybie dokonywana jest koncentracja aby poddać ją kontroli ex ante (o ile danym wypadku transakcja koncentracji przekracza tak zwane progi minimalne). Pojawia się zatem ważny wniosek, że tryb w którym dochodzi do konwersji wierzytelności na akcje nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia czy kontrola koncentracji ex ante jest niezbędna czy nie ma podstaw do jej przeprowadzenia. W tym kontekście analizowany przepis artykułu prawa restrukturyzacyjnego ma tylko znaczenie porządkowe. Przedstawienie zgromadzeniu wierzycieli zgody Komisji, względnie zgody Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na dokonanie koncentracji albo wykazanie że kontrola koncentracji nie jest potrzebna ma charakter jedynie techniczno- porządkowy. Zatem ów obowiązek realizowany w czasie obrad zgromadzeniem wierzycieli w postępowaniu egzekucyjnym nie ma najmniejszego znaczenia z punktu widzenia:

dopuszczalności koncentracji

kontroli ex ante zamierzonej koncentracji

Ewentualne niedopełnienie obowiązku nieprzedstawienie na zgromadzeniu wierzycieli (o ile zostanie zwołane) wymaganego porządku obrad należy oceniać stosownie do wagi i znaczenia tej regulacji prawa restrukturyzacyjnego, która nie ma waloru merytorycznego ale jedynie ma walor techniczno- porządkowy.

Zadaniem analizowanego artykułu prawa restrukturyzacyjnego jest doprowadzenie do poinformowaniA wierzycieli uczestniczących w zgromadzeniu wierzycieli (o ile zostanie zwołane) o okolicznościach dotyczących kwestii koncentracji.

Znaczenie tego przepisu można przetestować na przykładzie: jeżeli zostałaby podana błędna informacja o braku potrzeby kontroli koncentracji ex ante, to bez względu na przyjęcie układu przez wierzycieli sąd musi odmówić jego zatwierdzenia, jeżeli Komisja Europejska albo Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdzi niedopuszczalność koncentracji. Jeżeli w danym wypadku koncentracja jest bagatelna i nie wymaga kontroli ex ante, to nie podanie tej informacji na zgromadzeniu wierzycieli (o ile zostało zwołane) nie ma wpływu ani na przyjęcie układu przez wierzycieli ani na jego zatwierdzenie przez sąd.

Powiadomienie to ma charakter porządkowy także z tego względu, że w praktyce obrotu wielu wierzycieli nie uczestniczy w obradach zgromadzenia wierzycieli (o ile zostanie zwołane) ale oddaje głos na piśmie, a ustawa a ustawa nie nakazuje ich indywidualnego powiadomienia.

Zatem nieprzedstawienie informacji o których mowa w analizowanym artykule prawa, na zgromadzeniem wierzycieli o ile takie zostanie zwołane:

- nie ma wpływu na proces koncentracji

- nie ma wpływu na przebieg postępowania restrukturyzacyjnego

- nie jest obarczone prekluzją proceduralną

- nie ma charakteru "powszechnego", to znaczy żaden inny przepis nie nakazuje doręczenia wierzycielom informacji, o której mowa w analizowanym przepisie

Nie wpływa w jakikolwiek sposób na ważność postępowania

nie wpływa w jakikolwiek sposób na ważność czy zgodność z prawem zawartego układu

Wnioski

Jeżeli intencją ustawodawcy, w przepisach o uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym, było uproszczenie postępowania, przez możliwość pominięcia zgromadzenia wierzycieli, to oznacza to że formalizmy o charakterze porządkowym przewidziane dla zgromadzenia wierzycieli, nie wiązały w postępowaniu uproszczonym.

Wymóg z art. 118 ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego, przewidującego konieczność przedłożenia na zgromadzeniu wierzycieli zgody Prezesa UOKiK albo Komisji Europejskiej na konwersję wierzytelności na akcje w toku restrukturyzacji, bądź wykazania, że taka zgoda nie jest wymagana ma charakter porządkowo- techniczny, nie wpływa on na ważność czy na dopuszczalność konwersji, jak również nie wpływa ani na ważność czy dopuszczalność postępowania uproszczone i zawarcie w nim układu.

Blog