Prawo handlowe Prawo cywilne Upadłość Restrukturyzacja

Klauzula umowna (podporządkowana pactum reservati domini) stanowi, że w przypadku połączenia lub pomieszania rzeczy strony stają się współwłaścicielami całości. Wyłącza się tym samym stosowanie art. 193 § 2 Kodeksu cywilnego.

Przepis art. 193 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli rzeczy ruchome zostały połączone lub pomieszane w taki sposób, że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby związane z nadmiernymi trudnościami lub kosztami, dotychczasowi właściciele stają się współwłaścicielami całości. Udziały we współwłasności oznacza się według stosunku wartości rzeczy połączonych lub pomieszanych. Wyłączony w przywołanej klauzuli przepis art. 193 § 2 k.c. stanowi, że jednakże gdy jedna z rzeczy połączonych ma wartość znacznie większą aniżeli pozostałe, rzeczy mniejszej wartości stają się jej częściami składowymi.

Przepis art. 193 § 2 k.c. ma charakter dyspozytywny, co oznacza, że może być modyfikowany wolą stron:

W płaszczyźnie prawa prywatnego dominują normy dyspozytywne. Normy ius cogens są w zdecydowanej mniejszości. Przepisy bezwzględnie obowiązujące dominują w prawie publicznym.
W treści art. 193 § 2 k.c. nie ma bezpośredniej wskazówki, że jest to norma bezwzględnie obowiązująca. Normy bezwzględnie obowiązujące zazwyczaj stosuje się w relacjach o skutkach erga omnes. Tymczasem połączenie rzeczy (skutki tego połączenia) odnosi się przede wszystkim do relacji pomiędzy współwłaścicielami rzeczy połączonych.
Dalej należy powołać się na argument z wnioskowania a fortiori: jeżeli można umówić się o zniesienie współwłasności, o czasowe powstrzymywanie się od jej zniesienia, to można umówić się o wyłączenie stosowania art. 193 § 2 k.c.
Przepis art. 193 § 2 k.c. jest odstępstwem od zasady głównej, a zatem można umówić się o przywrócenie zasady głównej
Przepis art. 193 § 2 k.c. opiera się o nieostre kryteria, a zatem jego wyłączenie ma wpływ na bezpieczeństwo obrotu
Wyłączenie stosowania art. 193 § 2 k.c. jest często spotykane w obrocie prawnym.

Przepis art. 193 § 2 k.c. stanowi, że gdy jedna z rzeczy połączonych ma wartość znacznie większą aniżeli pozostałe, rzeczy mniejszej wartości stają się jej częściami składowymi. Tak więc zgodnie z brzmieniem art. 47 § 1 k.c. właścicielem rzeczy mających mniejszą wartość, czyli „powstałych części składowych” staje się właściciel „rzeczy głównej”. Tego rodzaju wyłączenie spod reguły powstania współwłasności wydaje się być spowodowane chęcią ochrony przez ustawodawcę interesu podmiotu, który w swoisty sposób posiada największe udziały w nowo powstałej całości. Odrębnym problemem pozostaje dokonanie rozliczeń pomiędzy zainteresowanymi podmiotami (zob. art. 194 k.c.).

Zgodnie z art. 193 § 1 k.c. jeżeli rzeczy ruchome zostały połączone lub pomieszane w taki sposób, że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby związane z nadmiernymi trudnościami lub kosztami, dotychczasowi właściciele stają się współwłaścicielami całości. Udziały we współwłasności oznacza się według stosunku wartości rzeczy połączonych lub pomieszanych. W wyniku połączenia rzeczy ruchomej z inną rzeczą ruchomą następstwem połączenia może być okoliczność, że dotychczas samodzielna rzecz ruchoma stanie się częścią składową rzeczy powstałej w wyniku połączenia.