Czy na obciążenie nieruchomości wymagana jest zgoda organu statutowego w sytuacji gdy w postanowieniu statutu jest mowa o zgodzie na obciążenie „przedsiębiorstwa” albo jego „zorganizowanej części”?
Kodeks cywilny nie posługuje się pojęciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przy czym np. w treści art. 436 k.c. używane jest pojęcie oddziału. Niemniej termin „zorganizowana część przedsiębiorstwa” jest elementem języka prawnego, jak i prawniczego. Kodeks postępowania cywilnego odnosi się do egzekucji przez zarząd „części przedsiębiorstwa”. O przeniesieniu „części przedsiębiorstwa” stanowi również art. 85 zdanie pierwsze p.w.p. Pojęcie „zorganizowanej części przedsiębiorstwa” występuje także w przepisach innych ustaw. Zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się „organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania”.
Termin „zorganizowana część przedsiębiorstwa” jest używane w kontekście zbycia albo wydzierżawienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w prawie spółek (art. 228 pkt 3, art. 393 pkt 3 k.s.h.).
W nauce prawa przyjmuje się, że można wyodrębnić następujące cechy zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Po pierwsze, zorganizowana część przedsiębiorstwa wchodzi w skład przedsiębiorstwa jako jego wewnętrzna część. Po drugie, stanowi ona organizacyjnie wyodrębniony kompleks składników o charakterze materialnym i niematerialnym. Kryteria owego wyodrębnienia mogą być różne: położenie, system organizacyjny, przydzielone zadania gospodarcze itp. Po trzecie, owe składniki są powiązane ze sobą w sposób funkcjonalny, tzn. mają one zdolność do realizacji określonych zadań gospodarczych[1].
W literaturze przedmiotu za zorganizowaną część przedsiębiorstwa uważa się oddział, zakład i, bardziej kazuistycznie, „ośrodek wczasowy, stołówkę, bazę remontową, magazyn”
W konsekwencji „nieruchomości” nie można co do zasady utożsamiać z „zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa”. Niemniej wnioski końcowe w tym temacie należy opierać na analizie konkretnego stanu faktycznego sprawy, czyli na ustaleniu czy dana nieruchomość odpowiada powyższym kryteriom.
Sama nieruchomość zabudowana budynkami, bez urządzeń, ksiąg, zezwoleń, certyfikatów, składników niematerialnych, itp. nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Okoliczność, że przedmiotowa nieruchomość może być wiodącym składnikiem majątkowym przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie zmienia postaci rzeczy.
W konsekwencji zbędne byłoby uzyskiwanie zgody na obciążenie takiej nieruchomości, w trybie takim jaki został przewidziany dla uzyskania zgody na obciążenie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.
[1] S. Włodyka, Strategiczne umowy przedsiębiorców, Warszawa 2000, s. 40 i n.; W. Katner (w:) M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego, t. 1..., s. 1230; J. Strzępka, Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa w upadłości, Pr. Spółek 2004, nr 10, s. 31 i n..
Blog