Wpis ostrzeżeń do ksiąg wieczystych po prawomocnym zatwierdzeniu układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym
Powstaje pytanie, czy po prawomocnym zatwierdzeniu układu w każdym przypadku powinno dojść do odnotowania tej informacji w treści księgi wieczystej dłużnika – właściciela nieruchomości? W szczególności, o ile wcześniej nie doszło do ujawnienia w jej treści okoliczności o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, a układ nie ogranicza w niczym dłużnika jeżeli chodzi o zarząd jego majątkiem?
Zgodnie z art. 169 ust. 1 p.r. prawomocne postanowienie o zatwierdzeniu układu stanowi podstawę wpisu informacji o zatwierdzeniu układu w księgach wieczystych i rejestrach. Dalej w myśl art. 172 ust. 3 p.r. prawomocne postanowienie o wykonaniu układu stanowi podstawę do wykreślenia wpisów dotyczących układu w księgach wieczystych i rejestrach.
Zgodnie z art. 324 ust. 1 p.r. postępowanie restrukturyzacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o odmowie zatwierdzenia układu. Komentowany przepis wprowadza generalną zasadę, zgodnie z którą postępowanie restrukturyzacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o odmowie zatwierdzenia układu. Samo wydanie postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o odmowie zatwierdzenia układu nie jest terminem ad quem procesu restrukturyzacyjnego. W przypadku zatwierdzenia układu rozpoczyna się faza wykonywania układu, która kończy się postanowieniem w przedmiocie stwierdzenia wykonania układu. W myśl art. 329 ust. 1 p.r. z dniem zakończenia postępowania albo uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania dłużnik odzyskuje prawo zarządu majątkiem, jeżeli był go pozbawiony lub było ono ograniczone, chyba że układ stanowi inaczej. Zatem z dniem zakończenia postępowania albo uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania dłużnik odzyskuje prawo zarządu majątkiem, jeżeli był go pozbawiony lub było ono ograniczone, chyba że – w przypadku zakończenia postępowania - układ stanowi inaczej. W oparciu o art. 171 ust. 1 p.r. stwierdzić należy, że z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ nadzorca albo zarządca obejmują funkcję nadzorcy wykonania układu, chyba że układ stanowi inaczej. Co istotne, do nadzorcy wykonania układu przepisy o nadzorcy układu, z wyjątkiem przepisów o konieczności zawarcia umowy, stosuje się odpowiednio. Przepisy art. 28–30 stosuje się odpowiednio (art. 171 ust. 2 p.r.).
Należy podkreślić, że co do zasady układ zawarty w postępowaniu restrukturyzacyjnym nie ogranicza dłużnika w zarządzie jego majątkiem. Zasada kierunkowa jest zatem taka, że po zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik odzyskuje pełną władzę nad swoim majątkiem. Zatem ujawnienie w księdze wieczystej informacji o prawomocnym zatwierdzenie układu przez właściciela ujawnionego w księdze wieczystej, w sytuacji gdy z treści układu nie wynika jakiekolwiek ograniczenie do dysponowania nieruchomością, w sytuacji gdy nie został ujawniony w treści księgi wieczystej fakt wszczęcia postępowania sanacyjnego, w czasie którego doszło do rzeczywistego ograniczenia tytułu do dysponowania nieruchomością, rodzi stan nierównowagi.
Ostrzeżenie jest szczególnego rodzaju wpisem do treści księgi wieczystej. Zgodnie z art. 626[13] § 1 k.p.c. sąd wieczystoksięgowy :
z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia, jeżeli dostrzeże niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
W razie stwierdzenia, że dla tej samej nieruchomości albo dla tego samego ograniczonego prawa rzeczowego prowadzi się dwie lub więcej ksiąg wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu ostrzeżenia dokonuje się we wszystkich księgach wieczystych założonych dla tej nieruchomości,
Ostrzeżenie jest też sposobem zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego w rozumieniu art. 755 § 1 pkt 5 k.p.c. Jeżeli sąd wieczystoksięgowy dokonał wpisu ostrzeżenia o prawomocnym zatwierdzenie układu, który nie ogranicza dłużnika w dysponowaniu jego majątkiem, wówczas powstaje pytanie przed czym to miałoby to być ostrzeżenie? Jeżeli dłużnik może swobodnie dysponować swoją nieruchomością, bo właśnie prawomocnie został zatwierdzony układ i uległa rozwiązaniu masa restrukturyzacyjna, to powstaje pytanie co jest niezgodne z księgą wieczystą? Ostrzeżenie w treści księgi wieczystej ujawniane jest wówczas gdy pojawia się stan niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Tymczasem jeżeli został prawomocnie zatwierdzony układ w postępowaniu sanacyjnym na mocy którego nie ma żadnych ograniczeń w dysponowaniu majątkiem przez dłużnika nie powstaje jakikolwiek stan niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. To bardzo ważna okoliczność, gdyż przesądza o niedopuszczalności wpisu takiego ostrzeżenia.
Przepis art. 169 ust. 1 p.r. ma zastosowanie, tylko jeżeli układ przewiduje ograniczenie dłużnika co do możliwości w dysponowaniu nieruchomością. Komentowany przepis należy zestawić z treścią przywołanego już wcześniej art. 626[13] § 1 k.p.c., który stanowi, że sąd wieczystoksięgowy z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia, jeżeli dostrzeże niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Wobec tak zdefiniowanej funkcji ostrzeżenia nie może zastosować tego instrumentu, jeżeli w danym wypadku nie zachodzi jakakolwiek obawa co do różnicy pomiędzy stanem prawnym ujawnionym w księdze a stanem prawnym rzeczywistym.
Sens wpisania do księgi wieczystej informacji o prawomocnym zatwierdzeniu układu, na mocy którego na dłużnika nie nałożono żadnych ograniczeń w zarządzie majątkiem (który przestał być masą sanacyjną) sprowadza się do komunikatu: „właściciel nieruchomości uprawniony do wykonywania atrybutów prawa własności, może wykonywać atrybuty prawa własności”. Ujawnienie informacji nie mającej znaczenia dla obrotu prawnego nieruchomością narusza relacje wynikające celów prowadzenia księgi wieczystej. Jeżeli nie poinformowano uczestników obrotu, przez wpis do księgi wieczystej, o rzeczywistym ograniczeniu dysponowanie nieruchomością, co miało miejsce w czasie trwania postępowania restrukturyzacyjnego, to podanie informacji o zatwierdzeniu układu (który nie nakłada na dłużnika żadnych ograniczeń w postępowaniu) rodzi nieproporcjonalną sytuację: uczestnicy obrotu nie byli poinformowani o sytuacji istotnej z punktu widzenia zasad zawiadywania nieruchomością. Tymczasem sąd wieczystoksięgowy decyduje się na poinformowania uczestników obrotu informowanie o sytuacji nieistotnej.
Dalej warto zauważyć, że art 169 p.r. Dotyczy bardzo różnych wątków: ujawnienia informacji w księdze wieczystej, problemu zarządcy przymusowego, konwersji wierzytelności na udziały bądź akcje. Z punktu widzenia techniki zasad legislacji to kilka tematów całkowicie różniących się od siebie. Co jest wspólnym mianownikiem owych zagadnień? Nietrudno zauważyć, że wskazany przepis „ zbiera” różne nietypowe (tzn. Niepowszechne, niestandardowe) przypadki. Tak jak nie w każdej sytuacji jest konwencja rzetelności na akcje, nie w każdej sytuacji ustanawiano jest zarząd przymusowy tak w nie w każdym przypadku należy ujawnić w treści księgi wieczystej informację o prawomocnym zatwierdzeniu układu.
Blog