Czy windykować spółkę – córkę czy wykorzystać wierzytelność do podwyższenia jej kapitału zakładowego?
Podjęcie decyzji o pokryciu podwyższonego kapitału zakładowego w taki sposób, że część wierzytelności zostanie przekazana na pokrycia udziałów w kapitale zakładowym, a część zostanie przekazania na pokrycie kapitału zapasowego jest działaniem co do zasady prawnie dopuszczalnym. Samo w sobie nie może ono stanowić zatem działania na szkodę spółki, która dokonuje wniesienia agio.
Zgodnie z art. 154 § 3 k.s.h. udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego. Owa nadwyżka stanowi tzw. agio.
Jak podnosi się w piśmiennictwie agio „nie powiększa kapitału zakładowego. Ma to na celu dokapitalizowanie spółki. Objęcie udziałów po cenie wyższej od wartości nominalnej może być następstwem uzgodnień między wspólnikami, aby na przykład za wpłaconą nadwyżkę uprzywilejować udziały. Agio może pochodzić z wpłat jednego, kilku lub wszystkich wspólników.” A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-300 k.s.h., wyd. VII.
Ten sam Autor wskazuje, że „kapitał zapasowy odzwierciedla źródła finansowania aktywów przez spółkę w trakcie jej funkcjonowania. Może być tworzony z zysku oraz dopłat wspólników. Dodatkowo źródłem zasilenia może być agio, jak również odpisy fakultatywne. Kapitał zapasowy jest przejawem samofinansowania. Służy on pokryciu straty bilansowej. Kapitały zapasowe mogą być tworzone jako obligatoryjne i fakultatywne. Przykład obligatoryjnego (ustawowego) kapitału zapasowego znajdujemy w art. 396 k.s.h. Przepis ten przewiduje zobowiązanie do utworzenia kapitału zapasowego w spółce akcyjnej, do którego przelewa się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy do czasu, gdy nie osiągnie co najmniej 1/3 kapitału zakładowego. Obok kapitału zapasowego w spółce mogą wystąpić kapitały rezerwowe (por. art. 233 § 1 k.s.h.). Kapitały te powstają z różnic aktualizacji środków trwałych i przeszacowania innych składników majątku, jeżeli różnice te nie są ewidencjonowane w kosztach lub przychodach. Kapitały rezerwowe też mogą być tworzone z zysku.”
Niewątpliwie decyzja o określonym sposobie zadysponowania wierzytelnością w stosunku do spółki córki powinna mieć odpowiednie uzasadnienie ekonomiczne.
W sytuacji gdy przeprowadzenie czynności windykacyjnych mogłoby być nieskuteczne z uwagi na rozmiar wierzytelności i stan majątku dłużnika, który jest powiązany kapitałowo z wierzycielem, a nawet mogłoby doprowadzić do likwidacji albo upadłości uzasadnione jest poszukiwanie innych rozwiązań prawnych.
Wniesienie nadwyżki ponad wartość nominalną udziałów uzasadnione jest kilkoma argumentami.
Po pierwsze, wniesienie nadwyżki ma na celu dokapitalizowanie własnej spółki, w której – w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego – wnoszący agio uzyska pełną kontrolę kapitałową. Po drugie, wniesienie agio do spółki na zasadzie potrącenia wierzytelności do spółki o wysokim ryzyku jej pełnego zaspokojenia bez wstrzymania działalności spółki może zostać ocenione, jako jednocześnie element działalności windykacyjnej. Po trzecie, agio może niekiedy uzasadniać przejęcie/zwiększenie kontroli kapitałowej w spółce w związku z wnioskiem o wyłączenie prawa pierwszeństwa pozostałych udziałowców.
Blog