KODEKS ETYKI FRANCZYZY
Preambuła
Zważywszy, że:
- franczyza jest szybko rozwijającą się dziedziną gospodarki w Rzeczypospolitej Polskiej;
- w interesie zarówno organizatorów sieci jak i franczyzobiorców jest harmonijna współpraca celem osiągania korzyści gospodarczych, z poszanowaniem słusznych interesów obu stron;
- franczyza powinna dalej dynamicznie się rozwijać;
- pozycja prawna organizatora sieci i franczyzobiorcy z istoty rzeczy jest odrębna;
- pomiędzy organizatorem sieci a franczyzobiorcą zazwyczaj zachodzą dysproporcje ekonomiczne;
- tzw. zasady współżycia społecznego są – zgodnie z Kodeksem cywilnym – elementem kształtującym (m.in. obok ustaw) treść stosunku prawnego;
- osoby fizyczne, a w szczególności drobni przedsiębiorcy korzystają ze wzmożonej ochrony prawnej;
- przyjęty został Europejski Kodeks Etyki Franczyzy;
rekomenduje się do dobrowolnego stosowania niniejszy Kodeks Etyki Franczyzy
Rozdział 1.
Postanowienia ogólne
Art. 1
Treść kodeksu
Niniejszy kodeks określa etyczne prawa i obowiązki stron umowy franczyzy.
Art. 2
Pojęcie franczyzy
Przez umowę franczyzy organizator sieci franczyzowej (dalej „organizator sieci”), w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, udziela drugiej stronie (dalej „franczyzobiorcy”) zezwolenia na korzystanie w szczególności z jego nazwy, godła, symboli, znaków towarowych, patentów, jak również zidentyfikowanej, istotnej i poufnej koncepcji lub techniki prowadzenia działalności gospodarczej i zobowiązuje się do udzielenia pomocy, a franczyzobiorca zobowiązuje się do prowadzenia działalności we własnym imieniu i na własny rachunek zgodnie ze wskazówkami organizatora sieci i do zapłaty wynagrodzenia, bez względu na to jakich określeń użyją strony umowy.
Art. 3
Franczyza jako umowa szczególnego zaufania
Umowa franczyzy jest kontraktem szczególnego zaufania (bonifissime fidei) dlatego strony powinny w stosunku do siebie pozostawać lojalne, swoje prawa wynikające z treści stosunku prawnego franczyzy powinny wykonywać w sposób proporcjonalny, bez nadużywania ich wobec kontrahenta.
Art. 4
Obowiązek przestrzegania prawa i niniejszego Kodeksu
Strony umowy franczyzy powinny w swojej działalności przestrzegać przepisów prawa i na zasadzie dobrowolności postanowień niniejszego Kodeksu Etyki Franczyzy, zwanego dalej „Kodeksem”.
Art. 5
Zakaz dopuszczania się czynów nieuczciwej konkurencji
Strony umowy franczyzy nie powinny dopuszczać się czynów nieuczciwej konkurencji.
Art. 6
Zakaz udzielenia upoważnienia do jednostronnej zmiany treści stosunku prawnego
Nie powinno się udzielać drugiej stronie upoważnień do jednostronnej zmiany treści stosunku prawnego.
Rozdział 2
Obowiązki organizatora sieci przed przystąpieniem do umowy z franczyzobiorcą
Art. 7
Obowiązek sprawdzenia modelu biznesowego
1. Nie powinno się organizować sieci franczyzy lub oferować innym przystąpienia do takiej sieci bez wcześniejszego dokładnego, długotrwałego sprawdzenia jej modelu biznesowego w szczególności poprzez własną działalność organizatora sieci lub jego poprzednika prawnego;
2. Organizowanie sieci franczyzy powinno mieć miejsce na takich zasadach, że franczyzobiorca zachowujący się zgodnie z prawem, jak również zgodnie z zasadami prawidłowego gospodarowania i stosownie do wskazówek organizatora powinien pokrywać z osiąganych przychodów uzasadnione kosztów na przestrzeni roku obrotowego, o ile nie zachodzi nadzwyczajna przyczyna zewnętrzna, której strony ani nie przewidywały. Ani nie mogły przewidzieć przy zawieraniu umowy franczyzy.
Art. 8
Reklama sieci franczyzowych
Organizator sieci franczyzowej powinien zapewnić aby jego reklama była zawsze zgodna z obowiązującym prawem.
Art. 9
Prospekt organizatora sieci franczyzowej
Przed zawarciem umowy franczyzy, w tym umowy przedwstępnej lub warunkowej, aktualnego organizator sieci powinien przedstawić prospekt informacyjny organizatora sieci franczyzowej, zwany dalej „prospektem”.
2. Prospekt organizatora sieci franczyzowej powinien zawierać w szczególności:
- opis działalności franczyzowej organizatora sieci i jej dotychczasową historię, w tym liczbę zawartych umów franczyzowych i liczbę czynnych umów franczyzowych według danych nie późniejszych niż trzy miesiące przed datą przedstawienia prospektu informacyjnego;
- informacje o organizatorze sieci i podmiotach pozostających z nim w stosunku zależności lub dominacji, jak również o podmiotach powiązanych;
- sprawozdania finansowe za przynajmniej dwa ostatnie lata obrotowe;
- informację o sprawach sądowych dotyczących franczyzy, które kwestionują system franczyzowy lub mogą zagrozić funkcjonowaniu franczyzy i których stroną jest organizator sieci lub podmioty z nim powiązane;
- szczegółowy opis zasad działalności sieci franczyzowej oraz ogólny opis działalności, która ma być wykonywana przez franczyzobiorcę;
- wynagrodzenie organizatora sieci, w tym także wszelkie formy wynagrodzenia pośredniego;
- opis profilu idealnego franczyzobiorcy, w tym wymogi co do ewentualnego wcześniejszego doświadczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej, poziomu wykształcenia i innych cech, które franczyzobiorca musi lub powinien posiadać;
- wymogi dotyczące bezpośredniego i osobistego zaangażowania franczyzobiorcy w prowadzenie działalności franczyzowej;
- szczegółowe informacje o całkowitych, szacunkowych nakładach inwestycyjnych niezbędnych do poniesienia celem rozpoczęcia działalności franczyzowej;
- szczegółowe informacje o szacunkowej wartości zapasów towarów, jeżeli dotyczy to danej działalności i warunków płatności za nie;
- szczegółowe informacje na temat zobowiązania franczyzobiorcy do zakupu wszelkich towarów lub usług wymaganych do rozpoczęcia lub prowadzenia działalności franczyzowej;
- szczegółowe informacje o zakresie pomocy dla franczyzobiorcy, w tym w szczególności o innowacjach technologicznych, szkoleniach franczyzobiorców i pracowników (w tym o czasie ich trwania, treści i kosztach), o podręcznikach franczyzowych;
- informację na temat pomocy ze strony organizatora sieci w analizie i wyborze lokalizacji, w której działalność franczyzowa ma być wykonywana;
- szczegółowe informacje o nadzorze nad sposobem wykonywania działalności franczyzowej przez franczyzobiorcę, w tym o zakresie dokumentów i danych jakie będzie obowiązany udostępniać franczyzobiorca;
- szczegółowe informacje o znaku towarowym i innych prawach własności intelektualnej związanych z działalnością franczyzową, które będą wykorzystywane przez franczyzobiorcę;
- szczegółowe informacje na temat sposobu postępowania z know-how w zakresie produktów, procesów lub zarządzania oraz poufnych informacji związanych z przemysłem, handlem, finansami po rozwiązaniu umowy;
- szczegółowe informacje o zakazie konkurencji obowiązującym franczyzobiorcę po rozwiązaniu umowy;
- pełną kopię standardowej umowy franczyzowej (i ewentualnej umowy przedwstępnej), która ma zostać zawarta z franczyzobiorcą;
- określenie zasad przejścia praw i obowiązków z umowy franczyzy, zasad dziedziczenia, zasad dopuszczalności zmian składu wspólników franczyzobiorcy bez zgody organizatora sieci i inne podobne ograniczenia, jeżeli istnieją;
- zdarzenia, które spowodują nałożenie kar, innych obciążeń lub wypłatę odszkodowania i ich odpowiednich kwot;
- informacje, czy franczyzobiorca będzie zobowiązany do minimalnych kwot zakupu towarów i usług od organizatora sieci lub osób wyznaczonych przez organizatora sieci oraz o możliwości i warunkach odmowy przyjęcia produktów lub usług wymaganych przez organizatora sieci;
- informację, czy istnieje stowarzyszenie lub inna organizacja zrzeszająca franczyzobiorców;
- okres obowiązywania umowy franczyzowej i warunki jej przedłużenia, jeżeli są przewidziane;
- wysokość wszelkich bieżących opłat przypadających do zapłaty przez franczyzobiorcę na rzecz organizatora sieci lub osoby trzeciej przez niego wskazanej, z wyszczególnieniem tytułów zapłaty, a w tym w szczególności bieżące wynagrodzenie organizatora sieci, czynsz za udostępnione do korzystania rzeczy, w tym opłaty z tytułu najmu lokalu i minimalne ubezpieczenie;
- określenie, czy organizator sieci może czerpać zyski z podnajmu lokalu franczyzobiorcy (gdy franczyzobiorca podnajmuje lokal od organizatora sieci).
3. Prospekt, o którym mowa w ust. 2, powinno się udostępnić potencjalnemu franczyzobiorcy co najmniej na 14 dni przed:
a) podpisaniem umowy franczyzowej lub umowy przedwstępnej, jeśli taka istnieje, lub
b) zapłatą jakiejkolwiek opłaty na rzecz organizatora sieci lub podmiotu powiązanego.
3. Prospekt, o którym mowa w ust. 2, powinien przedstawiać informacje o sieci franczyzowej przy użyciu języka zrozumiałego dla przeciętnego odbiorcy.
4. Nie powinno się pojawiać w prospekcie, o którym mowa w ust. 2, niepełnych lub nieprawdziwych lub niezweryfikowanych w odpowiedni sposób informacji o korzyściach związanych z przystąpieniem do sieci franczyzowej i o uczestnictwie w niej jak i nie powinno się zatajać związanego z tym ryzyka.
Rozdział 3
Obowiązki organizatora sieci franczyzowej po powstaniu stosunku prawnego
Art. 10
Nakłady franczyzobiorcy nieprzewidziane w umowie
Organizator sieci nie powinien wymagać, aby franczyzobiorca poniósł na swój koszt istotne nakłady, o ile ich rodzaj i wielkość nie zostały określone w umowie, chyba że nie można było przewidzieć potrzeby ponoszenia tych nakładów w normalnym toku rzeczy.
Art. 11
Wynagrodzenie wstępne
Organizator sieci nie powinien pobierać wynagrodzenia wstępnego w nadmiernej wysokości.
Art. 12
Udzielenie pomocy franczyzobiorcy
1. Organizator sieci powinien udzielić szczególnej pomocy osobie fizycznej, która nigdy wcześniej nie prowadziła działalności gospodarczej, a w tym w szczególności przeszkolić ją w zakresie podstaw ekonomicznych i prawnych jej prowadzenia.
2. Organizator sieci powinien przez cały czas trwania stosunku prawnego powinien udzielać franczyzobiorcy potrzebnego wsparcia.
Art. 13
Pisemna forma umowy
Umowa franczyzy powinna być zawarta na piśmie.
Art. 14
Czas trwania umowy
Organizator sieci franczyzowej powinien zapewnić franczyzobiorcy możliwość rozwiązania umowy w rozsądnym czasie.
Art. 15
Zakaz narzucania nierynkowych cen
Organizator sieci nie powinien zobowiązywać franczyzobiorcy do nabywania towarów i usług od organizatora sieci lub osoby trzeciej za ceny odbiegające od cen rynkowych.
Art. 16
Renegocjacje wysokości wynagrodzenia
Jeżeli wskutek okoliczności, za które franczyzobiorca odpowiedzialności nie ponosi i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z działalności franczyzowej uległ zmniejszeniu, organizator sieci franczyzowej powinien w dobrej wierze przystąpić do renegocjacji wynagrodzenia organizatora sieci za dany okres gospodarczy.
Art. 17
Zabezpieczenie
Organizator sieci franczyzowych na zabezpieczenie roszczeń nie powinien przyjmować weksli (ani czeków) na zlecenie, a jedynie weksle (czeki) imienne.
Art. 18
Zakaz nadużywania uprawnień
Organizator sieci franczyzowych nie powinien zastrzegać kar umownych, odstępnego i innych tego typu ryczałtowo liczonych obciążeń dla franczyzobiorców, w nadmiernych, nieproporcjonalnych wysokościach jak również nie powinien nadużywać tytułu do nakładania kar umownych i innych ryczałtowo liczonych obciążeń dla franczyzobiorców.
Rozdział 3
Obowiązki franczyzobiorcy przed przystąpieniem do umowy z organizatorem sieci
Art. 19
Obowiązek przystąpienia do negocjacji w dobrej wierze
Potencjalny franczyzobiorca powinien przystąpić do negocjacji z organizatorem sieci w dobrej wierze. Potencjalny franczyzobiorca nie może podlegać indywidualnemu zakazowi prowadzenia działalności gospodarczej (np. na mocy orzeczenia sądu karnego, upadłościowego).
Art. 20
Obowiązek rzetelnego podania informacji
Potencjalny franczyzobiorca powinien, na żądanie organizatora sieci, rzetelnie i wyczerpująco udzielić informacji o swojej osobie.
Art. 21
Zakaz firmanctwa
Osoba formalnie przystępująca do umowy franczyzy nie może prowadzić działalności franczyzowej w rzeczywistości w interesie osoby trzeciej.
Rozdział 4
Obowiązki franczyzobiorcy po powstaniu stosunku prawnego
Art. 22
Obowiązek lojalności
Franczyzobiorca powinien kierować się lojalnością wobec organizatora sieci, jak również powinien mieć w należytym poszanowaniu dobra własności intelektualnej (własności przemysłowej) organizatora sieci.
Art. 23
Zakaz konkurencji
Franczyzobiorca nie powinien ani bezpośrednio ani nawet pośrednio prowadzić działalności konkurencyjnej wobec organizatora sieci ani w takiej działalności być pomocnym.
Art. 24
Obowiązek dbałości o wizerunek organizatora sieci
Franczyzobiorca powinien w sposób należyty dbać o wizerunek organizatora sieci, nie powinien w sposób bezprawny naruszać dóbr osobistych organizatora sieci (w tym dobrego imienia), jak również nie powinien, w szczególności w sposób publiczny, przekazywać nieprawdziwych informacji dotyczących organizatora sieci.
Art. 25
Obowiązek zachowania tajemnicy
Franczyzobiorca powinien zachowywać w ścisłej tajemnicy szczególną koncepcję lub techniki prowadzenia działalności gospodarczej udostępnionej przez organizatora sieci. Obowiązek zachowania tajemnicy powinien dotyczyć oznaczonego okresu czasu po ustaniu stosunku prawnego, na zasadach określonych w umowie.
Art. 26
Zakaz jednostronnego przeniesienia praw
Franczyzobiorca – o ile strony umowy nie postanowią inaczej - nie powinien bez zgody organizatora sieci przenosić praw z umowy franczyzy na inną osobę, wnieść tytułem wkładu do spółki lub wykonywać ich z nową osobą.
Art. 27
Poddanie się kontroli organizatora sieci
Franczyzobiorca powinien w każdym czasie poddać się kontroli wykonywanej przez organizatora sieci – samodzielnie lub przez osobę trzecią – a także niezwłocznie udostępniać organizatorowi sieci informacje i dane o jego działalności w takim zakresie, w jakim strony określiły to w umowie.
Art. 28
Obowiązek zwrotu przedmiotów organizatora sieci i zakaz korzystania z know-how organizatora sieci
Po ustaniu stosunku prawnego franczyzobiorca jest obowiązany do zwrotu przedmiotów otrzymanych od organizatora sieci i nie może korzystać ze szczególnej koncepcji i techniki prowadzenia działalności gospodarczej otrzymanej od organizatora sieci.
Art. 29
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku prawnego
Franczyzobiorca nie powinien prowadzić działalności konkurencyjnej względem organizatora sieci przez umówiony przez strony okres czasu po ustaniu stosunku prawnego.
Rozdział 5
Rozwiązywanie sporów
Art. 30
Mediacja
Wszelkie spory wynikające z umowy strony powinny w pierwszej kolejności rozwiązywać w formie mediacji.
Blog