1. Likwidacja spółki kapitałowej jest procesem zmierzającym ostatecznie do ustania bytu prawnego spółki kapitałowej, poprzez wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców (art. 288 § 1, 476 § 1, 478 k.s.h.). Na temat likwidacji spółki kapitałowej zob. np. A. Witosz, Rozwiązanie i likwidacja spółek osobowych, Warszawa 2011, s. 15 i n., A. Kidyba, Handlowe spółki osobowe, Warszawa 2010, wyd. 3, s. 53 i n., M. Michalski, w: System prawa prywatnego. Prawo spółek kapitałowych, pod red. S. Sołtysińskiego, t. 17A, Warszawa 2010, s. 538 i n., K. Kopaczyńska – Pieczniak, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2010, wyd. 2, s. 68 i n., M. Michalski, Spółka akcyjna, Warszawa 2010, wyd. 2, s. 68 i n., M. Michalski, w: System prawa prywatnego. Prawo spółek kapitałowych, pod red. S. Sołtysińskiego, t. 17B, Warszawa 2010, s. 851 i n. R. Adamus, Likwidacja oddziału spółki kapitałowej, Prawo Spółek 2011, nr 9, s. 10 i n.
  2. Likwidacja uregulowana w przepisach Kodeksu spółek handlowych jest – w zasadzie – korporacyjnym (właścicielskim, wewnętrznym) sposobem rozwiązania spółki kapitałowej. Decyzję o likwidacji spółki kapitałowej podejmują „siły korporacyjne”, a w wyjątkowych sytuacjach o rozwiązaniu spółki rozstrzyga sąd, niemniej dzieje się to - w zasadzie - w związku ze stosunkiem spółki (por. art. 271 k.s.h.). Zob. np. M. Rodzynkiewicz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2012, s. 521, A. Witosz, w: J. Frąckowiak, A. Kidyba, W. Popiołek, W. Pyzioł, A. Witosz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2008, s. 510, J.P. Naworski, w: Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, pod red. T. Siemiątkowskiego i R. Potrzeszcza, t. 2, Warszawa 2011, s. 584 i n.
  3. W pewnym sensie alternatywnym trybem w stosunku do likwidacji właścicielskiej jest upadłość obejmująca likwidację majątku upadłego. Jeżeli spółka kapitałowa (przy czym jest to zasada uniwersalna) jest niewypłacalna pojawia się obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie jej upadłości, gdyż likwidacja uregulowana w przepisach Kodeksu spółek handlowych nie zastępuje procesu upadłościowego.
  4. Spółka w likwidacji może zostać wykreślona z rejestru jeżeli nie posiada ona już majątku na zaspokojenie jedynego Wierzyciela.
  5. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono pogląd, iż dopuszczalne jest wykreślenie spółki kapitałowej z rejestru, jeżeli nie uregulowała ona wszystkich swoich zobowiązań (zob. postanowienia SN z: 8 stycznia 2002 r., I CKN 752/99, OSNC 2002, nr 10, poz. 130; z 5 grudnia 2003 r., IV CK 256/02, Mon. Pr. 2004, nr 1, s. 2; z 27 czerwca 1995 r., III CRN 28/95, OSNC 1995, nr 11, poz. 165 odnośnie do wykreślenia z rejestru przedsiębiorstw państwowych, których majątek nie wystarcza na zaspokojenie wierzycieli; zob. też A. Witosz, Rozwiązanie i likwidacja spółek handlowych, Warszawa 2011, s. 47 i n.).
  6. Również w przypadku upadłości spółki kapitałowej syndyk składa wniosek o wykreślenie spółki z rejestru sądowego jeżeli postępowanie upadłościowe zostało zakończone, a nie doszło do zaspokojenia wszystkich wierzycieli(art. 289 i 477 k.s.h.).
  7. Zgodnie z art. 25a ust. 1 u. o KRS – obowiązującym od 1 stycznia 2015r. – sąd rejestrowy wszczyna z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do rejestru (a w tym m.in. spółki kapitałowej) bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w przypadku zaistnienia przynajmniej jednej z następujących przesłanek. Po pierwsze, jeżeli sąd upadłościowy oddali wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzy postępowanie upadłościowe z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. W istocie rzeczy sam fakt takiego prawomocnego rozstrzygnięcia uzasadnia wszczęcie postępowania przez sąd rejestrowy. Postępowanie wszczęte przez sąd rejestrowy może skończyć się umorzeniem : spółka może bowiem posiadać zbywalny majątek, którego składniki obciążone są rzeczowo (art. 13 ust. 2 p.u.n.). Po drugie, jeżeli sąd upadłościowy w postanowieniu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub w postanowieniu o umorzeniu postępowania upadłościowego (w obu przypadkach gdy rozstrzygnięcie zapadło z innych przyczyn niż ubóstwo masy upadłości), stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał daje podstawę do rozwiązania spółki bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Należy przyjąć, że sąd rejestrowy jest obowiązany w takim przypadku wszcząć postępowanie ale nie jest związany zapatrywaniem prawnym sądu upadłościowego.Po trzecie, jeżeli zostanie wydane postanowienie o odstąpieniu od rejestrowego postępowania przymuszającego lub postanowienie o jego umorzeniu. Po czwarte, jeżeli mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe. Po piąte, jeżeli pomimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego nie wykonano innych obowiązków, o których mowa w art. 24 ust. 1 u.o KRS.
  8. Przesłanką wykreślenia z rejestru spółki w likwidacji jest brak aktywów a nie brak pasywów.

Blog

12 maja 2021
Czy można zlikwidować spółkę bez zapłacenia jej długów?