Z punktu widzenia potrzeb niniejszego opracowania miarodajnym aktem prawnym jest Zákon o konkurze a reštrukturalizácii č.7/2005 z 9.12.2004, obowiązujący od 1.1.2006r., czyli ustawa o upadłości i restrukturyzacji, kilkukrotnie nowelizowana (dalej „ZoKR”).^[1] Jest to podstawowe źródło słowackiego lex concursus.

Ustawa ta reguluje kwestię upadłości (tzw. konkursu) dłużnika poprzez spieniężenie majątku dłużnika i zbiorowe zaspokojenie jego wierzycieli lub stopniowe zaspokojenie wierzycieli dłużnika w sposób uzgodniony w planie restrukturyzacji. Ustawa reguluje również rozwiązanie dłużnika w drodze upadłości i oddłużenie osoby fizycznej (§ 1 ZoKR).^[2]

Przedmiotem wykładni jest przepis § 120 ust. 1 ZoKR w brzmieniu: „Ak tento zákon neustanovuje inak, právo uplatňovať svoje nároky počas reštrukturalizácie majú len veritelia, ktorí spôsobom ustanoveným týmto zákonom prihlásili svoje pohľadávky. Ak sa tieto nároky v reštrukturalizácii riadne a včas neuplatnia prihláškou, právo vymáhať tieto nároky voči dlžníkovi v prípade potvrdenia reštrukturalizačného plánu súdom zanika.” Zgodnie z tym przepisem, o ile ustawa nie stanowi inaczej, jedynie wierzyciele, którzy zgłosili wierzytelności w sposób przewidziany w niniejszej ustawie, mają prawo dochodzenia roszczeń w trakcie restrukturyzacji. Jeżeli wierzytelności w ramach restrukturyzacji nie zostaną prawidłowo i terminowo zgłoszone, prawo do dochodzenia tych roszczeń wobec dłużnika w przypadku potwierdzenia przez sąd planu restrukturyzacji wygasa.

W wymiarze transgranicznym przepis § 120 ust. 1 ZoKR - w różnym zakresie - określa wpływ postępowania upadłościowego na środki dochodzenia praw przez poszczególnych wierzycieli, zasady zgłaszania, weryfikacji i uznania wierzytelności jak i skutki zakończenia postępowania w drodze układu. Dotyczy on sytuacji w której wierzyciel albo w ogóle nie zgłosił administratorowi swojej wierzytelności albo zachowanie wierzyciela nie było skuteczne z uwagi na uchybienie terminowi lub inne wady.

Słowacki czasownik zanikat’ oznacza (jest to czasownik niedokonany) „zanikać”, „wygasać”. Wyrazem pokrewnym jest czasownik dokonany zaniknut’, który ma znaczenie „zaniknąć”.

Czasownik słowacki zasadniczo składa się trzech części : „zanik-a-ť”. Pierwszy człon to temat, który określa znaczenie czasownika. Drugi człon to tzw. przyrostek tematyczny. Formalnie jest on częścią tematu, ponieważ również od niego może zależeć znaczenie wyrazu, ale jednocześnie podlega skomplikowanej odmianie i może decydować o funkcji gramatycznej wyrazu. Ostatni, trzeci człon czasownika to końcówka. Określa ona wyłącznie funkcję gramatyczną (osoba, liczba itd.).

Na poziomie językowym, frazeologicznym nie jest rzecz jasna możliwe wyjaśnienie badanego problemu.

W tym samym akcie prawnym - Zákon o konkurze a reštrukturalizácii - użyto m.in. rzeczownika odczasownikowego „zanik” na określenie skutku w postaci wygaśnięcia prawa, obok wymienionego wcześniej w tej samej jednostce redakcyjnej tekstu przedawnienia prawa (§ 28 ust. 6 ZoKR).^[3] Jak zostanie wykazane to dalej, m.in. słowacki kodeks cywilny posługuje się czasownikiem „zanika” dla zobrazowania skutków wygaśnięcia samego prawa.

Słowacki Zákon o konkurze a reštrukturalizácii jest konglomeratowym^[4] zbiorem norm prawnych. Obejmuje on zarówno normy o charakterze formalnoprawnym jak i materialnoprawnym. Materialnoprawne skutki postępowania restrukturyzacyjnego mogą się ziścić tylko w określonym otoczeniu proceduralnym. Sam rodzaj aktu prawnego nie przesądza zatem i nie może przesądzać o materialnych czy formalnych skutkach wygaśnięcia roszczenia.

Prawo słowackie przewiduje jeden podstawowy tryb restrukturyzacji na zasadach ogólnych (inaczej niż np. w Polsce czy we Francji).

Procedura restrukturyzacyjna jest rodzajem postępowania cywilnego.^[5] Słowacki Kodeks postępowania cywilnego – Civilný sporový poriadok, obowiązujący od 1.07.2016r., który zastąpił Občiansky súdny poriadok z 1963r. – reguluje zasady postępowania cywilnego^[6] i gwarantuje zasadę kontradyktoryjności sporu (audiatur et alter pars). Sam Zákon o konkurze a reštrukturalizácii jedynie w ograniczonym zakresie zapewnia kontradyktoryjność sporu stronom postępowania restrukturyzacyjnego. Niemniej jego przeznaczeniem nie jest rozstrzyganie o indywidualnych stosunkach prawnych ale ochrona interesów zbiorowości. Jest to z resztą immanentna cecha wszystkich systemów prawnych obejmujących procedury zbiorowej restrukturyzacji.

Administrator w słowackim prawie restrukturyzacyjnym nie ustala spisu wierzytelności z urzędu.^[7] Wymagana jest tu aktywność samego wierzyciela w postaci (a) terminowego i (b) poprawnego zgłoszenia wierzytelności.^[8]

Zasadniczo w słowackim prawie restrukturyzacyjnym wyróżnia się wierzytelności (a) powstałe przed wszczęciem postępowania restrukturyzacyjnego, które podlegają zgłoszeniu, doktrynalnie określane jako „stary dług“ (stary dlh)^[9] i (b) powstałe w toku postępowania restrukturyzacyjnego lub później, które ani nie podlegają zgłoszeniu w toku postępowania ani nie podlegają żadnemu moratorium na spłatę – powinny być one uregulowane we właściwym dla nich terminie płatności, doktrynalnie określane jako „nowy dług“ (novy dlh).^[10] O kwalifikacji wierzytelności rozstrzyga data powstania a nie data jej wymagalności.^[11]

Na gruncie prawa słowackiego w kontekście skutków niezgłoszenia wierzytelności w terminie należy odróżnić dwie osobne kwestie realizujące się w dynamicznej strukturze postępowania restrukturyzacyjnego.

Po pierwsze, konsekwencje niezgłoszenia wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym w przepisany sposób i w terminie zachodzące na dzień upływu terminu do dokonania zgłoszenia wierzytelności.

Po drugie, konsekwencje zatwierdzenia planu restrukturyzacji dla niezgłoszonych wierzytelności.^[12]

Konsekwencje te powstają na różnych etapach procedury restrukturyzacyjnej.

W popularnonaukowej publikacji informacyjnej promowanej przez słowackie Ministerstvo Spravodlivosti podkreślono, że restrukturyzacja jest szczególnym rodzajem postępowania cywilnego, w którym wierzyciele realizują swoje prawa. Wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym podlegają zgłoszeniu przez wierzycieli. Wskazano dalej w tamtym opracowaniu, że wierzyciel może wykonywać swoje prawa w zakresie restrukturyzacji tylko wtedy, gdy zgłosi swoją wierzytelność w sposób poprawny i terminowy. Konsekwencją braku prawidłowego zgłoszenia wierzytelności jest brak możliwości korzystania ze statusu wierzyciela w postępowaniu restrukturyzacyjnym (np. w zakresie prawa głosu). Dalszą konsekwencją prawną braku zgłoszenia wierzytelności jest wygaśnięcie roszczenia. Wierzyciel nie traci prawa, ale tylko roszczenie, czyli możliwość dochodzenia zaspokojenia wobec dłużnika. Wygaśnięcie roszczenia następuje w momencie zatwierdzenia planu przez sąd.^[13]

Można skomentować to w sposób następujący. Do momentu zatwierdzenia planu restrukturyzacji brak poprawnego zgłoszenia wierzytelności wywołuje jedynie skutki proceduralne w odniesieniu do danego postępowania restrukturyzacyjnego. Dotyczy to braku uzyskania statusu uczestnika postępowania, braku prawa głosu, braku możliwości występowania w wierzycielskich organach postępowania, itp. Gdyby na tym etapie postępowania restrukturyzacyjnego doszło do umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego bez zatwierdzenia planu restrukturyzacji dłużnika, to wierzytelność mogłaby być realizowana zgodnie z jej treścią.

Dalej M. Durica wyraził pogląd, że podstawowym skutkiem prawnym zatwierdzenia przez sąd planu jest utrata możliwości wykonania tych roszczeń, których wierzyciele nie zgłosili prawidłowo i w terminie. Te same skutki dotyczą wierzytelności, które zostały błędnie zgłoszone albo w ogóle nie zostały zgłoszone. Utrata możliwości wykonania oznacza brak możliwości dochodzenia roszczeń w sądzie. Jeżeli wierzycielowi zostało roszczenie sądownie zasądzone to, nie można egzekwować takiego roszczenia w toku postępowania egzekucyjnego. Wygasa również uprawnienie do uzyskania zabezpieczenia na majątku dłużnika. ^[14] Identyczne stanowisko zajął M. Durica w innych już stricte doktrynalnych opracowaniach.^[15]

Wreszcie wskazać należy na wybór orzecznictwa sądowego pochodzącego od sądownictwa różnych szczebli^[16] (od orzeczeń parterowych po orzecznictwo Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego^[17]), różnych ośrodków orzeczniczych i z różnych dat. Szeroka perspektywa orzecznicza pozwoli na wyciągnięcie w miarę stabilnych wniosków.^[18]

• Okresný súd Žilina w wyroku z 20.01.2012, 26Cbi/28/2010^[19] podniósł, że jeżeli wierzyciel (powód w procesie, w którym zapadł komentowany wyrok) nie przystąpił do postępowania restrukturyzacyjnego, to nie mógł uczestniczyć w postępowaniu, oraz w związku z tym nie był nawet uczestnikiem planu restrukturyzacji. Na podstawie powyższego sąd stwierdził, że ​ w wyniku braku zgłoszenia wierzytelności, roszczenia wierzyciela przestały istnieć po opublikowaniu w Dzienniku Gospodarczym (Obchodnom vestníku) rozstrzygnięcia o zatwierdzeniu planu restrukturyzacji. W ocenie sądu ustawa o upadłości i restrukturyzacji nie ma w sobie takiej podstawy normatywnej, która po zatwierdzeniu planu restrukturyzacji i późniejszej deklaracji upadłościowej odnawiałaby „wymarłe” prawo do dochodzenia roszczeń wierzycieli, którzy w ramach restrukturyzacji nie dokonali poprawnego zgłoszenia wierzytelności. Sąd rozpoznał sprawę merytorycznie.

• Okresný súd Košice I w wyroku z 30.11.2012, 26Cbi/8/2012^[20] stwierdził, że ​ w wyniku braku zgłoszenia wierzytelności roszczenia wierzycieli przestały istnieć po opublikowaniu w Dzienniku Gospodarczym (Obchodnom vestníku) rozstrzygnięcia o zatwierdzeniu planu restrukturyzacji.

• Okresný súd Košice I w wyroku z 11.01.2013, 30Cbi/6/2012^[21] również przywołuje argumentację o wygaśnięciu roszczenia nieaktywnego wierzyciela po opublikowaniu w Dzienniku Gospodarczym (Obchodnom vestníku) rozstrzygnięcia o zatwierdzeniu planu restrukturyzacji.

• Krajský súd Trenčín w wyroku z 10.09.2015, 23CoE/323/2014^[22] podnosi, że zgodnie z § 120 ust. 1 ZoKR, jedynie wierzyciele, którzy zgłosili wierzytelności w sposób określony w ustawie, mają prawo do dochodzenia swoich roszczeń w trakcie restrukturyzacji. Jeżeli natomiast roszczenia w ramach restrukturyzacji nie zostaną prawidłowo i terminowo zgłoszone, to wygasa prawo do dochodzenia tych roszczeń wobec dłużnika w przypadku zatwierdzenia przez sąd planu restrukturyzacji.

• Okresný súd Trenčín w wyroku z 25.02.2014: 39Cbi/3/2012^[23] orzekał w sprawie w której wierzyciel (fiscus) wskazał, że zgłosił wierzytelność publicznoprawną w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Problem stanowiły odsetki. Wierzyciel wywodził, że odsetki karne wynikają z przepisów prawnych i mają charakter bezsporny. Okoliczność, że dłużnik tych odsetek nie księgował nie może obciążać wierzyciela. Sąd wyjaśnił, że zgodnie z § 124 ust. 5 ZoKR brak skutecznego zgłoszenia wierzytelności w terminie oznacza, że w toku restrukturyzacji nie daje się wierzycielowi żadnych praw w postępowaniu, a w przypadku zatwierdzenia planu restrukturyzacji przez sąd, roszczenie w ogóle nie może być egzekwowane wobec dłużnika. Zgodnie z § 124 ust. 6 ZoKR rozstrzygnięcie sądu o nieuwzględnieniu żądania wierzyciela jest skuteczne wobec wszystkich. Roszczenie wierzyciela podlega wykonaniu w zakresie zatwierdzonym przez sąd; pozostała część roszczenia nie może zostać odzyskana od dłużnika. Sąd rozpoznał sprawę merytorycznie.

• Krajský súd Prešov w wyroku z 18.12.2012r, 7Cob/80/2012^[24] wskazał, że postanowienia planu restrukturyzacyjnego wraz z publikacją rozstrzygnięcia zatwierdzającego plan stają się skuteczne wobec wszystkich uczestników planu. W tym momencie plan staje się skuteczny wobec wszystkich uczestników postępowania, w tym tych, którzy głosowali przeciwko planowi. Jeśli chodzi o niezgłoszone wierzytelności to stają się one niewykonalne przeciwko dłużnikowi, to jest zmieniają się w zobowiązania naturalne. Dłużnik może dobrowolnie zaspokoić te roszczenia, ale wierzyciel nie może ich dochodzić na drodze sądowej lub domagać się zaspokojenia w ramach egzekucji sądowej.

• Krajský súd Prešov w wyroku z 27.12.2013r, 5Co/27/2013^[25] orzekając jako sąd odwoławczy zauważył, że ​​zasada formalizmu postępowania restrukturyzacyjnego i zasada szybkości ma zapewnić możliwość uniknięcia upadłości dłużnika w celu zaspokojenia roszczeń wierzycieli w najwyższym zakresie. Z tego powodu słowacki ustawodawca przewiduje rygorystyczną procedurę, ściśle sformalizowaną, zarówno dla dłużnika i wierzycieli, aby zmaksymalizować zaspokojenie wierzycieli, i w miarę możliwości jednocześnie uratować byt dłużnika. Na podstawie zatwierdzonego planu dłużnik może realizować swoją naprawę gospodarczą. Jednocześnie roszczenia wierzycieli mają zostać zaspokojone w wyższym stopniu niż w postępowaniu upadłościowym po ogłoszeniu bankructwa. Zatwierdzenie planu restrukturyzacji powoduje wygaśnięcie roszczeń tych wierzycieli, którzy nie zgłosili się prawidłowo i terminowo w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Te same skutki dotyczą także roszczeń warunkowych, które zostały złożone i nie zostały zarejestrowane. Wygaśnięcie roszczenia – zdaniem Sądu - oznacza niemożność dochodzenia roszczeń przed sądem. Sąd rozpoznał sprawę merytorycznie.

• Okresný súd Bratislava w wyroku z 2.10.2013 21C/154/2012^[26] w ówczesnym stanie prawnym odniósł się do roszczenia o pracę^[27], które powstało w okresie miesiąca kalendarzowego, w którym wszczęto postępowanie restrukturyzacyjne ("wierzytelności preferencyjne/uprzywilejowane"). Preferencyjne wierzytelności nie wpływają na skutki rozpoczęcia procesu restrukturyzacji ani nie zostają uwzględnione w planie restrukturyzacji, chyba że zostanie to uzgodnione to z wierzycielami. Ponieważ przedmiotem skargi była wierzytelność wnoszącej odwołanie, która powstała przed rozpoczęciem procesu restrukturyzacji i nie była roszczeniem preferencyjnym, to zatwierdzenie planu restrukturyzacji skutkuje - z mocy samego prawa - umorzeniem niezgłoszonej wierzytelności.

• Krajský súd Košice w wyroku z 18.10.2011, 2CoKR/15/2011^[28] wyjaśnił, że o ile nie postanowiono inaczej w ustawie, jedynie ci wierzyciele mają prawo do dochodzenia swoich roszczeń w trakcie restrukturyzacji, którzy zgłosili je w sposób wskazany w tej ustawie. Jeśli te roszczenia nie są zgłoszone, wówczas prawo do egzekwowania takich roszczeń wobec dłużnika ustaje w przypadku zatwierdzenia planu restrukturyzacji przez sąd (§ 120 ust. 1 ZoKR).

Przykładów podobnych „parterowych” orzeczeń w dorobku słowackiej judykatury (z różnych ośrodków orzeczniczych na Słowacji i z różnych dat) jest dużo. W tym miejscu wystarczające będzie odesłanie do dat i sygnatur tych orzeczeń.^[29]

• Najvyšší súd Slovenskej Republiky w wyroku z 10.12.2013 1Sžso/20/2013, potwierdził, że jeżeli roszczenia w ramach restrukturyzacji nie zostaną prawidłowo i terminowo zgłoszone, to wygasa prawo do dochodzenia tych roszczeń wobec dłużnika w przypadku zatwierdzenia przez sąd planu restrukturyzacji. Podobnie przyjął Najvyšší súd SR w wyroku z 24.03.2015, 1Sžso/46/2013 i z 18.11.2014 1Sžso/65/2013

• Najvyšší súd Slovenskej Republiky w wyroku z 13.06.2012 2Sžf/41/2011 wskazał, że roszczenia powstałe przeciwko dłużnikowi dopiero w trakcie procesu restrukturyzacji nie są objęte wnioskiem dotyczącym restrukturyzacji. Roszczenia powstałe wobec dłużnika w trakcie procesu restrukturyzacji; gdy ich zapadalność wystąpiła po rozpoczęciu postępowań restrukturyzacyjnych mają status wierzytelności preferencyjnych (uprzywilejowanych). Na wierzytelności uprzywilejowane nie działają skutki wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnych i nie podlegają one uwzględnieniu w planie restrukturyzacji, chyba że za zgodą wierzycieli.

• Najvyšší súd Slovenskej Republiky w wyroku z 28.06.2012 4Sžso/5/2011 odniósł się do wygaśnięcia roszczenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (a zatem zobowiązań publicznoprawnych), nie zgłoszonych w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

• Najvyšší súd Slovenskej Republiky w wyroku z 29.04.2015, 1Sžso/5/2014 wskazał, że plan restrukturyzacji stanowi ważną podstawę prawną do dostosowania relacji między dłużnikiem a wierzycielami. Zmieniony plan restrukturyzacji określa wartości zobowiązań, nie jest to jednak powrót do stanu początkowego (przywrócenie/ restitutio ad integrum) gdyż dłużnik oraz podmiot przejmujący dług odpowiadają solidarnie.

• Ústavný súd Slovenskej Republiky (Trybunał Konstytucyjny/ Sąd Konstytucyjny^[30]) w orzeczeniu z 4.06.2008r. I. ÚS 193/08-20 wskazał, że jeżeli wierzyciel nie zgłosi roszczenia w ustawowym terminie, zgłoszenie roszczenia zostanie cofnięte lub zgłoszenie potrącenia wierzytelności zostanie zwrócone, to wówczas roszczenie wierzyciela nie będzie już brane pod uwagę przy restrukturyzacji zakresu długu i jeżeli plan restrukturyzacji sądu zostanie potwierdzony, roszczenie nie może zostać wykonane przeciwko dłużnikowi.^[31]

• Ústavný súd Slovenskej Republiky w orzeczeniu z 11.11.2015 II. ÚS 749/2015­ wywiódł, że wierzyciel może wykonywać swoje prawo w postępowaniu restrukturyzacyjnym tylko wtedy, gdy prawidłowo i terminowo dokona zgłoszenia wierzytelności. Konsekwencją prawną braku prawidłowego i terminowego zgłoszenia wierzytelności jest wygaśnięcie roszczenia. Wierzyciel – zdaniem Trybunału Konstytucyjnego - nie traci prawa, a jedynie roszczenie, tj. możliwość dochodzenia zaspokojenia wobec dłużnika („Veriteľovi nezaniká právo, ale len nárok, teda možnosť vymáhať si pohľadávku voči dlžníkovi”). Wygaśnięcie roszczenia następuje z chwilą opublikowania uchwały w sprawie potwierdzenia planu w Dzienniku Gospodarczym. Zatwierdzenie planu przez sąd powoduje wygaśnięcie tych roszczeń, których wierzyciele nie zgłosili prawidłowo i terminowo. Zniesienie wykonalności oznacza niemożność dochodzenia roszczeń w sądzie lub innym właściwym organie.^[32] Kanwą tej sprawy były rozliczenia czynszowe. Skarżący nie zgłosił swojej wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym dłużnika. Sądy niższej instancji nie uwzględniały żądań skarżącego albowiem przedmiotem postępowania jest roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, które powstało, zanim do doszło do restrukturyzacji dłużnika. Prawo powoda do dochodzenia roszczenia przestało istnieć jako skutek publikacji planu restrukturyzacji. Skarżący zarzucił Trybunałowi Konstytucyjnemu naruszenie jego podstawowego prawa do ochrony sądowej zgodnie z art. 46 ust. 1 w związku z art. 1 par. 1 i art. 48 ust. 2 Konstytucji Słowacji. Trybunał jednak skargi nie uwzględnił.

• Ústavný súd Slovenskej Republiky w orzeczeniu z 22.03.2017, I. ÚS 147/2017 podobnie przyjął, że w procedurze restrukturyzacji wniosek (zgłoszenie wierzytelności) jest działaniem proceduralnym nakierowanym stricte na wykonywanie prawa przysługującemu wierzycielowi, dla którego ustawa przewiduje szczególne wymogi formalne i merytoryczne. Wierzyciel może wykonywać swoje prawa w postępowaniu restrukturyzacyjnym tylko wtedy, gdy złoży wniosek (formularz zgłoszeniowy) prawidłowo i terminowo. Konsekwencją prawną niezgłoszenia roszczenia jest utrata roszczenia. Zdaniem Trybunału wierzyciel nie traci prawa, a jedynie roszczenie, tj. zdolność do dochodzenia roszczenia od dłużnika. Wygaśnięcie roszczenia następuje z chwilą opublikowania uchwały o zatwierdzeniu planu. W analizowanym orzeczeniu badany był problem świadczeń ratalnych. Restrukturyzacja – inaczej niż upadłość – nie przyspiesza wymagalności roszczeń. Trybunał zwrócił zatem uwagę na potrzebę rozróżnienia powstania roszczenia od jego wymagalności. Termin wymagalności należności nie może nastąpić, jeśli roszczenie nie zostanie podniesione. W sprawie – zdaniem Trybunału – decydujące znaczenie ma to, czy i w jakim zakresie roszczenie zostało podniesione przez skarżącą w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Interpretacja postanowień § 120 ust. 1, 2 ZoKR nie może posunąć się tak daleko, że zaprzeczałaby rozumieniu sensu tekstu normatywnego. Trybunał podkreślił, że celem restrukturyzacji jest uniemożliwienie indywidualnego wykonywania lub wykonywania praw poszczególnych wierzycieli na rzecz ich zbiorowej satysfakcji. Maksymalizacja zaspokojenia roszczeń wszystkich wierzycieli w sprawiedliwie zorganizowanych stosunkach pomiędzy zbiorowością wszystkich wierzycieli a dłużnikiem jest wyznacznikiem wspólnego interesu wierzycieli.

• Ústavný súd Slovenskej Republiky w orzeczeniu z 28.09.2016 III. ÚS 617/2016 orzekał w sprawie roszczenia o koszty postępowania sądowego. Trybunał Konstytucyjny odrzucił skargę na wstępnym przesłuchaniu. Skarżąca powołała się w skardze na naruszenie podstawowego prawa do własności chronionego na podstawie art. 20 ust. 1 Konstytucji i ochrony sądowej zgodnie z art. 46 ust. 1 Konstytucji. Skarżąca była bowiem zobowiązana postanowieniem Okresného súdu Bratislava III z 21.12.2015 r pokryć koszty postępowania sądowego. Stan faktyczny sprawy polegał na tym, że w momencie otwarcia restrukturyzacji skarżącej (21.04.2015) przedmiotowe roszczenie nie istniało, ponieważ koszty postępowania na tym poziomie zostały przyznane wierzycielowi dopiero później (21.12.2015). Zdaniem skarżącej należało jednak złożyć wniosek (zgłoszenie wierzytelności) o zwrot kosztów w procesie restrukturyzacji skarżącego jako roszczenie warunkowe, gdzie warunek wystąpienia roszczenia powinien dotyczyć zwrotu kosztów sądowych. Pogląd jaki został wyrażony przez Trybunał sprowadza się do tezy, że takie roszczenie nie powinno zostać zgłoszone jako warunkowe, gdyż nie ma charakteru roszczenia warunkowego - nie wynikało z warunkowego aktu prawnego. Trybunał Konstytucyjny trafnie nie zaakceptował skrajnie korzystnej dla dłużnika nadinterpretacji prawa.

• Ústavný súd Slovenskej Republiky w orzeczeniu z 16.03.2017 II. ÚS 190/2017 orzekał w oparciu o następujący stan faktyczny. Do administratora został złożony wniosek o rejestrację zabezpieczenia wierzytelności. Administrator wydał pisemne potwierdzenie rejestracji wierzytelności na rzecz oddziału banku zagranicznego w Republice Słowackiej, Administrator następnie badał czy wziąć pod uwagę roszczenia oddziału banku zagranicznego na Słowacji z uwagi na wątpliwości co do podmiotowości prawnej wierzyciela. Taka jednostka organizacyjna nie mogła jednak skutecznie zarejestrować roszczeń, gdyż to uprawnienie przysługuje wyłącznie osobie zagranicznej, która za pośrednictwem jednostki organizacyjnej działa na terytorium Republiki Słowackiej. Kwestia ta stała się przedmiotem sporu prawnego. Plan restrukturyzacji nie został jednak przyjęty przez organ zatwierdzający. Sąd orzekł o zakończeniu restrukturyzacji i rozpoczął się proces upadłości wobec dłużnika, Trybunał Konstytucyjny nie zajął się merytorycznie sprawą albowiem uznał, że skarżący chroniąc swoje podstawowe prawa lub wolności może wykorzystać środki odwoławcze przed innymi organami. Przywołanie tego orzeczenia ma przede wszystkim na celu podkreślenie wagi prawidłowego i poprawnego zgłoszenia wierzytelności w słowackiej praktyce restrukturyzacyjnej

Uzasadnienie projektu ustawy nie wyjaśnia bliżej motywów ustawodawcy w analizowanym zakresie.^[33]

Prawo podatkowe ma charakter autonomiczny ale w kontekście badanego zagadnienia warto poświęcić mu chwilę uwagi. W poradniku słowackiego Ministerstwa Finansów na pytanie, czy podatnik może odpisać wierzytelność jeżeli nie złożył w ustawowym terminie zgłoszenia wierzytelności udzielono następującej odpowiedzi. Jeżeli wierzyciel nie złożył prawidłowo i we właściwym terminie zgłoszenia wierzytelności, nie może dla niej ustanowić rezerwy podatkowej ani odpisać takiej należności. Wyjaśniono, że jeżeli podatnik nie złożył należycie i terminowo zgłoszenia wierzytelności to jego prawo do windykacji wygasło.^[34]

Warto zwrócić uwagę na analogiczną konstrukcję dotyczącą słowackiego prawa upadłościowego (tzw. konkursu).^[35] W § 32 ust. 9 ZoKR wskazano, że wierzyciel ma prawo do skargi o ustalenie wierzytelności w drodze powództwa, a skargę należy wnieść przeciwko wszystkim tym, którzy odrzucili roszczenie. Prawo to musi być egzekwowane w sądzie przeciwko wszystkim takim osobom w ciągu 30 dni od otrzymania pisemnego powiadomienia przez administratora o roszczeniu, w przeciwnym razie przestanie istnieć. Wygaśnięcie roszczenia w takim wypadku potwierdził np. Sąd Okręgowy w Prešov w wyroku z 26.04.2017 4CoKR / 7/2016 ^[36] jak i inne sądy.^[37]

[32] „Potvrdenie plánu súdom spôsobuje zánik vymáhateľnosti tých pohľadávok, ktoré si veritelia neprihlásili riadne a včas. Zánik vymáhateľnosti znamená nemožnosť vymáhať pohľadávky na súde alebo inom oprávnenom orgáne.”

Blog