Bitcoin jest szczególnym rodzajem kryptowaluty .[1] Zjawisko to jest analizowane przez orzecznictwo sądowe: „kryptowaluta Bitcoin została stworzona jako środek płatniczy niezależny od jakiejkolwiek władzy państwowej oraz od systemu bankowego. Każda jednostka Bitcoin stanowi jedno z rozwiązań skomplikowanego równania matematycznego, zapisane w sieci Internet w tzw. Portfelu konkretnej osoby, lub też na komputerze osobistym posiadacza jednostki. Ilość możliwych rozwiązań tego równania jest ograniczona, wskutek czego, kryptowaluta (…) Portfele posiadaczy Bitcoinów są obsługiwane przez tzw. Platformy Obrotu, czyli internetowe Platformy służące do wymiany i transferu kryptowalut, w celu umożliwienia wymiany Bitcoinów na waluty tradycyjne, jak również w celu transferu Bitcoinów do portfela innego podmiotu, np. tytułem zapłaty za towary lub usługi. Posiadacze jednostek Bitcoin mogą przechowywać te jednostki poza portfelami znajdującymi się na Platformach Obrotu i przekazywać je osobom trzecim bez udziału Platformy Obrotu, niemniej jednak wymiana jednostek Bitcoin na waluty tradycyjne może odbywać się wyłącznie przy wykorzystaniu jednej z Platform.”[2] Według innej wypowiedzi bitcoin „pełni funkcje elektronicznej waluty, a system płatności bitcoin umożliwia wysyłanie i odbieranie jednostek tejże waluty; jednostka waluty i system płatności występują pod jedną nazwą: bitcoin, który jako system wirtualnej waluty nie posiada uregulowania w przepisach prawa; waluta ta nie ma centralnego organu ani jakiejkolwiek instytucji sprawującej nad nią nadzór; bitcoinu na gruncie polskiego prawa nie można traktować na równi z prawnym środkiem płatniczym, gdyż nie funkcjonuje on jako instrument rynku pieniężnego w rozumieniu odrębnych przepisów (…); bitcoin nie jest też walutą uznawaną jako prawny środek płatniczy i nie jest stosowany w rozliczeniach międzynarodowych w sensie prawnym, ponieważ nie posługują się nim instytucje publiczne, nie funkcjonuje jako instrument rynku pieniężnego.”[3] Wreszcie warto dodać, że „w 2013 r. Szwajcaria uznała Bitcoin jako walutę obcą, od tamtej pory obrót Bitcoinami podlega w Szwajcarii tym samym regulacjom prawnym co obrót innymi walutami obcymi (…). Również w 2013 r. Bitcoin został uznany przez Ministra Finansów Republiki Federalnej Niemiec za prawny środek płatniczy. Niemcy uznają Bitcoin za instrument finansowy w rozumieniu prawa bankowego.”[4]

Jaki jest charakter prawny kryptowaluty w świetle prawa polskiego? Kodeks cywilny nie odnosi się wprost do tego zjawiska. „W publikacji Europejskiego Banku Centralnego pt. >Virtual Currency Schemes - a further analysis< z lutego 2015 r. podjęto próbę z definiowania wirtualnej >waluty< (virtual currency) jako: >cyfrową reprezentację wartości niewyemitowaną przez bank centralny, instytucję kredytowa lub instytucję pieniądza elektronicznego, która w pewnych okolicznościach może być użyta jako alternatywa dla pieniędzy.<" [5] W projekcie ustawy o Centralnej Bazie Rachunków zaproponowano aby walutę wirtualną zdefiniować jako „zbywalne prawo majątkowe, którego przedmiotem jest cyfrowa reprezentacja wartości, posiadająca swój ekwiwalent w środku płatniczym, traktowana jako środek wymiany i jednostka rozrachunkowa, nieposiadające statusu legalnego środka płatniczego i niebędące pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, które może być przekazywane, przechowywane lub sprzedawane za środki płatnicze drogą elektroniczną.”[6]

 

[1] M. Stwoł, Prawo walutowe Unii Europejskiej, w: A. Drwiłło (red.), A. Jurkowska-Zeidler (red.), System prawnofinansowy Unii Europejskiej, Warszawa 2017., R. Bernat, Glosa do wyroku TS z dnia 22 października 2015 r., C-264, Glosa 2017/1/109-116, P. Opitek, Kryptowaluty jako przedmiot zabezpieczenia i poręczenia majątkowego, Prok.i Pr. 2017, nr 6, s. 36 i n., M. Mariański, Problematyka kwalifikacji prawnej wirtualnej waluty we Francji, PiP 2015, nr 10, s. 92 i n., J. Kiszka, Obrót jednostkami wirtualnej waluty bitcoin - wybrane problemy podatkowe, Dor.Podat. 2016, Nr 4, s. 51 i n.

[2] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 16 grudnia 2015 r. I SA/Gd 1551/15

[3] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 września 2015 r. III SA/Wa 3374/14

[4] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 16 grudnia 2015 r. I SA/Gd 1551/15. Zob. też M. Mariański, Ryzyka związane z rozwojem obrotu wirtualnymi walutami. Analiza na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, w: W.Pływaczewski (red.), Przeciwdziałanie patologiom na rynkach finansowych, Od edukacji ekonomicznej po prawnokarne środki oddziaływania, Warszawa 2013

[5] Pismo z dnia 2 listopada 2016 r. Ministerstwa Finansów Ministra Rozwoju i Finansów FN7.701.53.2016 w odpowiedzi na interpelację poselską nr 6655

[6] Projekt z dnia 14 grudnia 2016 udostępniony publicznie przez Rządowe Centrum Legislacji

Blog

21 grudnia 2018
Bitcoin.